Θάνατος στο Σεράγιεβο

Το φιλμ του 47χρονου Ντάνις Τάνοβιτς αποτελεί μία πολιτική αλληγορία για την Ευρώπη, βασισμένη στο θεατρικό του Μπερνάρ Ανρί Λεβί, " Hotel Europe ". Μετά το " Νo man's Land " (2001) που βραβεύτηκε στις Κάννες, ο Βόσνιος επέστρεψε δυναμικά κερδίζοντας τον Αργυρό Λέοντα, καθώς και το βραβείο FIPRESCI στο Βερολίνο. Πρόκειται για τον αργό θάνατο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των ιδανικών και των αξιών, που μέρα με τη μέρα γίνονται μία ευχάριστη ανάμνηση, καθώς ελάχιστοι έχουν την δύναμη να παλέψουν προς ανάκτησή τους.

Το Σεράγιεβο προετοιμάζεται να υποδεχθεί μία αντιπροσωπία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αφορμή την συμπλήρωση των 100 χρόνων από την δολοφονία του Αρχιδούκα, Franz Ferdinand. Το δυσαρεστημένο προσωπικό, απλήρωτο για μήνες είναι έτοιμο να απεργήσει, τινάζοντας τα πάντα στον αέρα. Το δείπνο αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για τον διευθυντή του ξενοδοχείου. Αν αποτύχει, το ήδη υποθηκευμένο κτίριο, θα κλείσει οριστικά. Κάπως έτσι, χρησιμοποιεί κάθε θεμιτό κι αθέμιτο μέσο για να σταματήσει την εξέγερση των εργατών.

Σε ένα δεύτερο φόντο, στην ταράτσα του ξενοδοχείου, η δημοσιογράφος, Βεντράνα συλλέγει απόψεις σχετικά με το τι συνέβει τότε, έναν αιώνα πριν. Το ενδιαφέρον μονοπωλεί ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ, απόγονος του φονιά του Δούκα. Κάπως έτσι γίνεται μία αναδρομή στο παρελθόν (flashback), που με τα πολλά καταλήγει στο προβληματικό παρόν. " Μου δίνει ελπίδα η ανθρωπία ".

Αναφέραμε και παραπάνω πως η πολιτική χροιά είναι έντονη. Θα τολμούσα να μιλήσω για ένα ανθρωποκεντρικό φιλμ. Ο υστερικός δυισμός ωστόσο, που μπορεί να υπάρχει ακόμα και μέσα στην ίδια την οικογένεια, δεν αφήνει τον αδύναμο να διεκδικήσει το δίκιο του. Ο φόβος κυριαρχεί, ο κίνδυνος ελλοχεύει. Aπό την άλλη η εξουσία αποτελεί το πιο τρελό ναρκωτικό. Σε τυφλώνει. Δεν μπορείς να δεις δίπλα τον συνάνθρωπο. 

Ο Γάλλος αντιπρόσωπος, ανθρωπιστής " φιλοσοφεί ", προετοιμάζοντας τον λόγο του. Αναρωτιέται, πως είναι δυνατόν, η Ευρώπη να πεθαίνει τόσο συχνά; Αυτή είναι κι η φράση κλειδί στα δικά μου μάτια. Κι όμως θα συνεχίσει να το κάνει κι ο δυνατός να επιβάλλεται του αδυνάτου, όσο αυτός δεν αγωνίζεται για την ελευθερία συλλογικά, καθώς το " εμείς " επιστρατεύεται μόνο προ της μαζικής καταστροφής, όταν και κυριαρχεί το ένστικτο της επιβίωσης.

Το μήνυμά σαφές, κι οι φωνές πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο απ'όλες τις χώρες. Σε οριακό σημείο η κατάσταση, οι ισορροπίες λεπτές. Η ιστορία και τα λάθη της πρέπει να μας γίνονται μάθημα, αλλιώς μας τιμωρεί και μάλιστα σκληρά. " Ποτέ ξανά ", αναφέρει με σοφία ο Γάλλος. Δυστυχώς, η Ευρώπη παίζει Θέατρο, παρακολουθεί αδιάφορη και μαθηματικά οδηγούμαστε στην καταστροφή. Όσο μας δανείζουν και μας επιβάλλουν τον τρόπο, που θα ζήσουμε, νομοτελειακά θα επαναληφθούν τα ίδια μοιραία (λάθη) για την ανθρωπότητα.

Λέτε να είναι προφητικό;