Belle Epoque: Ιανουαρίου 2023

Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2023

ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΚΚΑΛΗΣ : ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ

Στις 15/1/62 ,σχεδόν ακριβώς 61 χρόνια πριν, έφυγε από τη ζωή ,ευρισκόμενος (τόσο από ανάγκη όσο και από επιλογή) στην άλλοτε Ανατολική Γερμανία, ένας σπουδαίος ιατρός και διανοούμενος ,ο Πέτρος Κόκκαλης.

Διαβάστε περισσότερα »

Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2023

Εμενα οι φίλοι μου : Σωτήρης Ρουμελιώτης

Της Αντωνιας Γεωργιάδου Πώς προέκυψε η συνεργασία με το εθνικό θέατρο;

Πέρυσι (2022) ανακοινώθηκε από τον τότε νέο καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού, Γιάννη Μόσχο, ότι θα επαναλειτουργούσε η Πειραματική Σκηνή, αλλά με μια σημαντική διαφορά. Πλέον, θα μετονομαζόταν σε Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών, δηλαδή θα αποτελούσε έναν τόπο δημιουργίας για καλλιτέχνες που βρίσκονται στα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα – όπως και έγινε! Επιπλέον, ορίστηκαν τρεις νέοι/ες μεν καταξιωμένοι/ες δε σκηνοθέτες/ριες ως καλλιτεχνικοί υπεύθυνοι για κάθε θεατρική σαιζόν (Γιώργος Κουτλής: 2022-2023, Κατερίνα Γιαννοπούλου: 2023-2024, Ελένη Ευθυμίου: 2024-2025). Τον περασμένο Μάρτιο λοιπόν,έγινε από το Εθνικό Θέατρο ένα ανοιχτό κάλεσμα για κατάθεση προτάσεων, έστειλα και εγώ τη δική μου και… την επέλεξαν! Κάπως έτσι ξεκίνησε η εμπειρία μου στο Εθνικό Θέατρο. Πώς επέλεξες τα κείμενα του Κωστάκη Ανάν και ποια ήταν η προσέγγιση;

Το ανοιχτό κάλεσμα, που προανέφερα, έθετε ως προυπόθεση ότι οι προτάσεις θα έπερεπε να είναι προσανατολισμένες στην νεοελληνική δραματουργίαείτε επρόκειτο για θεατρικό έργο είτε για λογοτεχνικό κείμενο είτε για επινοημένη (devised) δημιουργία. Επομένως, άρχισα να σκέφτομαι τι θα μπορούσα να στείλω και η αλήθεια είναι ότι, για πολύ καιρό, δεν έβρισκα κάτι που να με ενδιαφέρει. Ένα απόγευμα, και δύο μέρες πριν λήξει η προθεσμία υποβολής των προτάσεων, βγήκα μια βόλτα στη Θεσσαλονίκη για να καθαρίσει λίγο το μυαλό μου. Γενικά, με ηρεμούν πολύ οι επισκέψεις σε βιβλιοπωλεία και έτσι μπήκα τυχαία σε ένα και ακόμα πιο τυχαία το μάτι μου έπεσε πάνω σε ένα πολύχρωμο βιβλίο. Το τράβηξα από το ράφι και διάβασα: «Η Τελική Λήθη: Δε Φάιναλ Θολούθιον», Κωστάκης Ανάν. Ήδη από τον τίτλο κατάλαβα ότι είχε ζουμί η υπόθεση. Άνοιξα το βιβλίο σε μια (μαντέψτε!) τυχαία σελίδα, διάβασα λίγο και αυτό ήταν. Έτρεξα, το αγόρασα, πήγα σπίτι, το διάβασα εν μια νυκτί και την επόμενη μέρα έγραψα την πρόταση και την έστειλα, χωρίς καλά καλά να έχω συνειδητοποιήσει πώς έγιναν όλα αυτά.

Επομένως, θα έλεγα ότι μάλλον η τύχη διάλεξε για εμένα τα κείμενα του Ανάν. Επίσης, η τύχη τα έφερε έτσι ώστε ο Γιώργος Κουτλής, που είναι ο πρώτος καλλιτεχνικός υπεύθυνος της Πειραματικής, να γνωρίζει και να γουστάρει τη γραφή του Ανάν και μάλιστα μου πρότεινε και κάποια κείμενα του Suyako (ψευδώνυμο του ηθοποιού Βασίλη Μαγουλιώτη) που συνομιλούν εξαιρετικά με αυτά του Ανάν. Και οι δύο σχολιάζουν με έναν απολαυστικά σουρεαλιστικό τρόπο τη σύγχρονη νεοελληνική πραγματικότητα και η συνομιλία τους δημιουργεί ένα δυναμικό κράμα καυστικού χιούμορ και ανθρώπινης αυαισθησίας. Αυτή την μίξη ευελπιστώ να πετύχουμε και επί σκηνής, να ειπωθούν αυτές οι ιστορίες με κέφι, χιούμορ και μακάρι να δημιουργήσουν καιερωτηματικά για την στάση μας απέναντι στη ζωή.

Ο συγγραφέας αποτελεί ένα μυστήριο, θα ήθελες να μάθεις ποια είναι η γνώμη του για την παράσταση σας;

Βρίσκω πολύ νόστιμο αυτό το μυστήριο! Είναι επιλογή του να είναι ανώνυμος και το γουστάρω αυτό. Σίγουρα δεν θα ήθελα να μου αποκαλυφθεί ποιος/α είναι. Αλλά φυσικά, αν δει την παράσταση και θέλει να στείλει μια γνώμη, μπορεί να το κάνει και ανώνυμα, με ένα mailίσως. Οπότε δεν θα έλεγα όχι σε αυτό. Πάντως, Κωστάκη, άμα διαβάζεις αυτές τις γραμμές, ευχαριστώ για την τρέλα!

Ποιες είναι οι ευκολίες και οι δυσκολίες για έναν νέο σκηνοθέτη που συνεργάζεται με το Εθνικό;

Όσο κλισέ και αν είναι, θα έλεγα ότι οι ευκολίες είναι ταυτόχρονα και δυσκολίες. Φυσικά δεν είμαι αγνώμων. Το Εθνικό εξασφαλίζει ένα πλαίσιο όπου εγώ και οι συνεργάτες μου πληρωνόμαστε, υπάρχουν υπεύθυνοι για την παραγωγή και την προώθηση, ένας αξιοπρεπής - για τα δεδομένα της εποχής μας - προϋπολογισμός για σκηνικά και άλλες ανάγκες, δωρεάν χώρος πρόβας, τεχνικός εξοπλισμός και τόσα άλλα, τα οποία στο ελεύθερο θέατρο δεν είναι καθόλου δεδομένα∙ για την ακρίβεια, είναι άπιαστο όνειρο. Από την άλλη, το να συντονίζεις, ως σκηνοθέτης, τόσα πολλά άτομα και τόσες διαδικασίες, που ενώ δεν περνάνε άμεσα από τα χέρια σου εντούτοις οφείλεις να έχεις τη συνολική εποπτεία, είναι εξοντωτικό. Και ειδικά όταν δεν έχεις εμπειρία, όλα αυτά μπορεί να σε καταπιούν και να χάσεις τη δημιουργική σου σπίθα. Προσωπικά, έφτασα σε αυτό το σημείο, αλλά ευτυχώς κατάφερα να το διαχειριστώ και να το ξεπεράσω γρήγορα χάρη στους στενούς και υπέροχους συνεργάτες μου.

Το ανέβασμα του έργου το είχες ολοκληρώσει στο μυαλό σου ή δουλευτηκε βήμα βήμα στις πρόβες;

Επί της ουσίας, το έργο αποτελεί μια συρραφή διάφορων σουρεάλ ιστοριών που σχολιάζουν τη νεοελληνική πραγματικότητα. Αρχικά, επέλεξα από το σύνολο του έργου των δύο συγγραφέων τις ιστορίες που έβρισκά πιο ενδιαφέρουσες και έκανα έναν γενικό σχεδιασμό για το πώς θα διαδέχονται η μια την άλλη. Φυσικά, πάρα πολλά άλλαξαν στις πρόβες. Κάποιες ιστορίες κόπηκαν ολόκληρες γιατί δεν κολλούσαν στη ροή της παράστασης, άλλες απέκτησαν μια εντελώς διαφορετική σκηνική διάσταση από αυτή που είχα στο μυαλό μου όταν τις διάβαζα στο χαρτί, και σχεδόν μετά τον ενάμιση μήνα προβών καταλήξαμε στο πώς θα συνδέονται οι ιστορίες και στο τι θέλουμε να πούμε συνολικά με την παράστασή μας. Αν και ζοριστήκαμε, θεωρώ ότι αυτός είναι ο πιο γόνιμος τρόπος να στήνεται μια παράσταση: επί τω έργω!

Είσαι ένας νέος σκηνοθέτης στο χώρο, θα ήθελα να μου πεις αν σε φοβίζουν οι κριτικές και αν τις αξιολογεις;

Δε με φοβίζουν καθόλου. Αρχικά, να πω ότι δεν εκτιμώ καθόλου την θεατρική κριτική έτσι όπως επιτελείται πλέον. Άρα γιατί να την φοβάμαι; Και φυσικά τηναξιολογώ. Έχω ζήσει πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη, μια πόλη όπου η θεατρική κριτική είναι απολύτως προβληματική. Όποιος θέλει - πολλές φορές χωρίς να έχει καμία θεατρική παιδεία - γράφει ότι του κατέβει για μια παράσταση μόνο και μόνο επειδή του δίνεται βήμα σε ένα πολιτιστικό site, blog, έντυπο. Κάποιοιπεριγράφουν την πλοκή, το σκηνικό, τι φορούσαν οι ηθοποιοί και νομίζουν ότι αυτό είναι κριτική. Αλλά και στην Αθήνα, κρίνοντας από τους δύο μήνες που βρέθηκαεδώ για την παράσταση στο Εθνικό, βλέπω μια εξίσου ρυπαρή κατάσταση. Παραγωγοί εξαγοράζουν διθυραμβικές κριτικές, τα «μεγάλα» sites ζητάνε χρήματα μόνο και μόνο για να στείλουν κάποιον κριτικό τους να δει μια παράσταση και αν του αρέσει θα γράψει, και άλλα τέτοια νόστιμα… Προσωπικά, η κριτική με ενδιαφέρει και την επιζητώ. Αλλά από ανθρώπους με παιδεία, ουσιαστικό βλέμμα, που λαμβάνουν την ευθύνη της γνώμης τους και έχουν διάθεση να βοηθήσουν τους δημιουργούς να βελτιωθούν και όχι να τους μειώσουν ως επίδειξη αυθεντείας. Μακάρι να δέχομαι συνέχεια τέτοια κριτική.

Ποια συναισθήματα θα ήθελες να νιώσει το κοινό βλέποντας την παράσταση;

Έχω απεριόριστο σεβασμό απέναντι στους θεατές. Το κύριο μέλημά μου είναι να μη φύγει κάποιος/α από την παράσταση και να αισθάνεται ότι είδε κάτι πρόχειρο ή να νιώθει εξαπατημένος/η. Ωστόσο, δεν σκέφτομαι ποτέ τα συναισθήματα των θεατών. Θεωρώ ανέντιμο να προσπαθώ να κατευθύνω τα συναισθήματα κάποιου άλλου. Εμένα με καίει να φτιάξουμε μια παράσταση που να είναι καλοδουλεμένη και να συγκινεί πρώτα εμάς που τη δημιουργούμε. Και αυτό δεν είναι εγωιστικό. Απλώς, θεωρώ ότι πρώτα πρέπει εμείς να βρούμε την αλήθεια, το κέφι, τη ζωντάνια, την ουσία σε αυτό που δημιουργούμε. Να πάμε εμείς το ταξίδι μας και έπειτα να προσκαλέσουμε τους θεατές και να τους παρουσιάσουμε όσα ζήσαμε. Και αυτοί/ες να βιώσουν ελεύθερα το δικό τους ταξίδι. Είθε να είναι έντονο και να γεμίσει την ψυχή τους!

Προτιμάς να επιλέγεις εσύ τα έργα που θα σκηνοθετησεις ή θα μπορούσες να σκηνοθετησεις και ένα έργο κατά παραγγελία;

Φυσικά προτιμώ να προέρχεται από εμένα η ανάγκη για την δημιουργία μιας παράστασης ή την ενασχόληση με ένα έργο. Πιστεύω ότι πολλές φορές τα κείμενα ή οι ιδέες μας διαλέγουν και όχι το αντίστροφο. Με εμένα αυτό συμβαίνει συνέχεια, όπως και στην περίπτωση του Ανάν. Θεωρώ ότι είναι η πιο ειλικρινής δημιουργική πορεία το να σε αγγίζει κάτι, να γονιμοποιεί τη φαντασία σου και έπειτα να το οργανώνεις επί σκηνής. Δεν μου έχει τύχει κάποια παράσταση κατά παραγγελία, ωστόσο δεν απορρίπτω την ιδέα. Αν με γοήτευε το έργο εννοείται θα δεχόμουν.

Έχεις σκεφτεί το επόμενο σου βήμα;

Δεν κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια γιατί, ως γνωστόν, ποτέ δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει. Φυσικά έχω όνειρα, φιλοδοξίες, επιθυμίες να ασχοληθώ θεατρικά με κάποια κείμενα που με ερεθίζουν, αλλά είναι μια γενική κατάσταση μέσα στην οποία βρίσκομαι και με κρατάει σε δημιουργική εγρήγορση. Για το κοντινό μέλλον πάντως, αφού ολοκληρωθεί παράσταση στο Εθνικό, θα επιστρέψω στην Θεσσαλονίκη και τον Μάρτιο στο αγαπημένο μου θεατρικό σπίτι, το Θέατρο Τ, θα ανεβάσουμε με την ομαδάρα μας, τους Male di Luna,την παράσταση «Ονειροφάγος» βασισμένη σε ιαπωνικές ιστορίες των Ryunosuke Akutagawa και Lafcadio Hearn. Από εκεί και πέρα, ο ορίζοντας είναι ανοιχτός...