Florida Project

Ο Σον Μπέικερ τα καταφέρνει περίφημα, στη νέα του προσπάθεια. Το Florida Project αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά. Η ιδιομορφία του όμως, είναι πως συνδέεται άρρηκτα με τον Κινηματογράφο της Ευρώπης. Είναι ξεκάθαρη η επιρροή από τον ουμανισμό του Κεν Λόουτς και των αδελφών Νταρντέν. Δεν είναι τυχαίο, πως βρέθηκε στις Κάννες στο 15νθήμερο των σκηνοθετών και κέρδισε άπαντες, όπως και στο Σάντανς.

Μοτέλ από το motor και hotel. Oικοδομικά συγκροτήματα για όσους αδυνατούν να έχουν μία μόνιμη κατοικία. Εκεί διαδραματίζεται η ιστορία μας. Η Χέιλι είναι μία νεαρή μητέρα. Η Μούνει, η νεαρή κορούλα της. Τις δυο τους, τις δένει τεράστια αγάπη και τις χωρίζουν μόλις δεκαπέντε χρόνια διαφορά. Σε όλα μαζί. Ένας διαρκής αγώνας επιβίωσης, περισσότερο σαν ορφανές αδελφές. Πλάι τους, ο μάνατζερ, σκληρός, αυστηρός, αλλά λειτουργεί, έστω κι υποσυνείδητα, ως πατρικό πρότυπο, για την μικρή μας πρωταγωνίστρια.

Όλα τα παραπάνω, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την Ντίσνειλαντ. Δύο κόσμοι τόσο μακρινοί, μα τόσο κοντά. Ίσως τελικά στα υπόγεια είναι η θέα, στη σκιά, εκεί που κάθε μέρα γεννιούνται αφανείς ήρωες, που ελάχιστοι θα γράψουν και θα μιλήσουν γι΄αυτούς. Εκεί που ακόμα δεν έχει εισέλθει η τεχνολογία. Τα παιδιά τρέχουν,παίζουν, κοινωνικοποιούνται άμεσα και πασχίζουν να φάνε ένα παγωτό. Οι άνθρωποι ακόμα κλαίνε ...

Και πάμε στους πρωταγωνιστές, που πραγματικά ο καθένας τους, αξίζει ξεχωριστή μνεία. Ο Γουίλεφ Νταφόε είναι υποψήφιος και φαβορί για τη Χρυσή Σφαίρα, β΄ανδρικού ρόλου, πιθανότατα θα είναι και στην τελική επιλογή των OSCARs. Η νεαρή, Μπρούκλιν Πρινς κλέβει τις εντυπώσεις, για το θράσος και τον αυθορμητισμό της, ενώ η μητέρα, Bria Vinaite, είναι Λιθουανή, με αληθινό παρελθόν, ανάλογο με αυτό, που τις προσάπτουν, καθώς υφαίνεται η πλοκή.

Με τη μουσική να παίζει συνεχώς δυνατά στο διαμέρισμα, δείγμα της έντασης, της έλλειψης ηρεμίας, αλλά του μορφωτικού, βιοτικού επιπέδου, ο θεατής σαστίζει. Ένα καλοκαίρι δίχως τέλος, με τον ήλιο να λάμπει συνεχώς και τη βροχή να έρχεται, ως όαση ελπίδας, κυριολεκτικά, αλλά και μεταφορικά. Σκληρή όψη της ζωής των loosers του American Dream. Ρεαλισμός και μία πλευρά, που έρχεται σε αντιδιαστολή με την ευμάρεια, που παρουσιάζεται στα Μέσα.

Μία συγκινητική ιστορία, για την καθημερινή ομορφιά, μέσα σε ένα άκρως τοξικό περιβάλλον, που δεν αφήνει πολλές επιλογές, καθώς οι συνέπειες ενός λάθους, οδηγούν σε κυκεώνα προβλημάτων. Με μεγαλύτερο μάθημα τους ανθρώπινους δεσμούς. Είτε μιλάμε για τη σχέση μητέρας-κόρης, είτε για τη φιλία, που διαδραματίζει κομβικό ρόλο, ώστε να ξεδιπλωθεί ο μίτος της Αριάδνης.

Η ανασκόπηση του 2017

Πλησιάζει το τέλος του 2017 και πήρα απόφαση να γράψω σήμερα για τις ταινίες, που ξεχώρισα μέσα στην τρέχουσα κινηματογραφική χρονιά. Η μαγεία της μεγάλη οθόνης σε συνδυασμό με τη σκοτεινή αίθουσα δεν έχει προηγούμενο, γι΄αυτό κι επιλέγω να παρακολουθώ ταινίες, μόνο εντός του σινεμά.

Ξεκινώ με τα Δάση της Σιβηρίας του Σαφί Νεμπού. Μεγάλη Πέμπτη απόγευμα, ελάχιστος κόσμος στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, μα λίγοι και σημαντικοί-καλοί. Κάτι μεταξύ οδοιπορικού ντοκιμαντέρ και ταινίας θρίλερ για τη δύναμη του ανθρώπου και την ανάγκη αυτοκάθαρσης κι εξιλέωσης. Η μουσική του Ιμπραίμ Μααλούφ δένει ιδανικά με το χιονισμένο τοπίο κι εμείς ταξιδεύουμε νοερά στη διαδρομή προς εξαγνισμό των αμαρτιών του πρωταγωνιστή.

Ο Εμποράκος του Ασγάρ Φαραντί. Βράδυ του Ιανουαρίου, μέσα στην παγωνιά. Μόλις έχω επιστρέψει από τις Βρυξέλλες. Από το αεροδρόμιο στην κεντρική αίθουσα του Ολύμπιον. Ένα πολυεπίπεδο κοινωνικό δράμα, μία σύγχρονη αρχαία τραγωδία, που ξεκινάει από τις δυσκολίες των ανθρώπινων σχέσεων και φτάνει μέχρι την παγκοσμιοποίηση. Ευγένεια, αγάπη και το μεγαλείο της συγχώρεσης, με την πραγματικότητα (αληθινή ζωή) και το θεατρικό του Άρθουρ Μίλερ, να αλληλοεπικαλύπτονται σχεδόν απόλυτα.

Επιφανής πολίτης. Η ταινία, που έσπασε ρεκόρ εισιτηρίων. Ένα ανοιξιάτικο απόγευμα στο Μακεδονικόν. Γκαστόν Ντουπράτ και Μαριάνο Κον καταφέρνουν να ισορροπήσουν άψογα ανάμεσα στη σαρδόνια κωμωδία και το κωμικό δράμα. Ο αντίκτυπος της χρεοκοπίας της Αργεντινής. Ο δρόμος της παλλινόστησης, που μόνο στρωμένος με ροδοπέταλα δεν είναι και μία εξαιρετική ερμηνεία από τον Όσκαρ Μαρτίνεζ. Η μυθοπλασία συγχέεται με την πραγματικότητα κι εκεί ξεκινάει η Τέχνη.

Ο Φατίχ Ακίν είναι ιδιαίτερα αγαπητός στο κοινό της Θεσσαλονίκης. Δε θα συμπεριλάβω στη λίστα μου, το In the Fade, καθώς ακόμα δε βγήκε στις αίθουσες, θα σας γράψω όμως για το Βερολίνο Αντίο, που είδα ένα απόγευμα, με έναν καλό φίλο στο Μακεδονικόν. Ένα road trip ενηλικίωσης με σαφείς αιχμές για τον κόσμο, που μεγαλώνουμε. Άγνοια κινδύνου, παιδική αφέλεια, νεανική τρέλα, εκρηκτικό κράμα. Σε αυτήν την ηλικία πρέπει να τολμάς, να ρισκάρεις, να γεύεσαι. Μία ζωγραφιά, ένα παραμύθι με χιούμορ, ειλικρίνεια και αυθορμιτισμό, που μας θυμίζει πως πολλές φορές σημασία έχει το ταξίδι κι όχι απαραίτητα ο προορισμός.

Το Δίχτυ του Κιμ Κι Ντουκ. Στο Φαργκάνη με την καλύτερη παρέα. Κοινωνικοπολιτικό σινεμά, που έχει ανάγκη ο κόσμος. Πόσο εύκολο και δελεαστικό είναι να " αυτομολήσει " κάποιος; Μία καθηλωτική ταινία, που σε φέρει αντιμέτωπο, κατάματα με τη σκληρή πραγματικότητα. Απάνθρωπο σύστημα απ΄άκρη σε άκρη, υπάρχει όμως ακόμα ελπίδα κι αυτή είμαστε ΕΜΕΙΣ. Ένας κόσμος τόσο λαμπερός στο φως κι άλλο τόσο σκοτεινός στη σκιά. Μπορεί άραγε η ελευθερία να εγγυηθεί την ευτυχία;

Από την αναφορά μας, δε θα μπορούσε να λείπει σαφώς ο Τόνι Σερβίλο. Ο γιατρός έχει τρεχάματα του Φραντσέσκο Αμάτο. Βράδυ Ιουνίου, θερινό σινέ Απόλλων, μόλις έχει τελειώσει η εξεταστική. Από τη μία η γοητεία και το κύρος του επιτυχημένου επιστήμονα, από την άλλη η αντισυμβατική και παράτολμη γυμνάστρια. Νους υγιής, εν σώματι υγιεί. Πόσο πονάει άραγε η μοναξιά ...

Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αρχές του Μάρτη. Μία συναρπαστική ματιά στα άδυτα ενός εργοστασίου κλωστουφαντουργίας στην Ινδία. Oι άνθρωποι δεν έχουν επιλογή, όνειρα κι ελπίδα. Ο τρόμος της εξόντωσης κι φόβος, οδηγούν στην απόλυτη εξαθλίωση. Αυτές είναι οι Μηχανές, που δικαίως σάρωσαν τα Βραβεία. " Τι είναι άραγε φτώχεια; Bασανιστήριο.

Η Άλλη Όψη της Ελπίδας του Άκι Καουρισμάκι. Το δεύτερο μέρος της τριλογίας του σκηνοθέτη, μετά το Λιμάνι της Χάβρης. Μία παρακμή, δίχως όρια, που εκφράζεται ποικιλοτρόπως. Σουρεάλ σκηνικά, δυνατές εικόνες, κλιμακούμενη δράση συνθέτουν ένα μωσαικού ενός αριστοτεχνικού έργου. Ύμνος στην αλληλεγγύη και τη βοηθεία, δίχως υστεροβουλία. Η ζωή θα επιστρέψει το καλό. Ο κυνισμός κι η ψυχρότητα ενός κόσμου σε σύγκρουση με την ευαισθησία και την καλή καρδιά.

Αντρέι Ζβιάνγκτσεφ. Από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες στην εποχής μας. To Loveless αποτελεί ακόμα ένα πορτραίτο κατατρεγμένων ανθρώπων. Μία ατμόσφαιρο αφόρητη τοξική, οδηγεί σε μία οδυνηρή εξαφάνιση. Μία πόλη, μία χώρα, ένας κόσμος, βουλιάζουν, βαλτώνουν. Το χιόνι πέφτει. Το βάρος μεταφέρεται στη ψυχή του θεατή. Ένα φιλμ γεμάτο συμβολισμούς και δεύτερα μηνύματα. Διαχρονικό κι οικουμενικό ...

To αποχαιρετιστήριο σημείωμα του Χάρι Ντιν Στάντον, δε θα μπορούσε να γίνει με καλύτερο τρόπο. Lucky του Τζον Κάρολ Λιντς. Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, κατάμεστη Αίθουσα του Ολύμπιον. Το αντίο ενός μοναχικού καουμπόι, με εκλεπτυσμένο χιούμορ. Ένα ερωτικό γράμμα για τη ζωή. Ένας διαλογισμός για την ηθική, την μοναξιά, τον φόβο και την πνευματικότητα. Μία ποιητική ζωγραφιά, δεμένη αρμονικά με τον ήχο της φυσαρμόνικας, που προκαλεί γαλήνη.

Από την Αφρική και την Αίγυπτο, μας έρχεται η επόμενη ταινία. Κάιρο Εμπιστευτικό του Ταρίκ Σαλέχ με πρωταγωνιστή τον Fares Fares. Συνεχείς ανατροπές, μέχρι το φινάλε. Πολλά τα σταυροδρόμια και δύσκολες αποφάσεις. Από τη μία η ηθική, από την άλλη η ανέλιξη κι ευμάρεια. Διαφθορά, εξυπηρετήσεις κι ένα γνώριμο για εμάς, τους Έλληνες, σκηνικό. Η ζοφερή καθημερινότητα, με τον πλέον εμφατικό τρόπο.

Τhe Square του Ρούμπεν Έστλουντ, που ήταν ένα από τα τιμώμενα πρόσωπα στο 58ο ΦΚΘ. Ο Χρυσός Φοίνικας των Καννών στο Ολύμπιον. Το τετράγωνο αποτελεί καταφύγιο συμπόνοιας κι εμπιστοσύνης. Συμπτώσεις, κλονισμός των αξιών, υπαρξιακή κρίση κι επίβιωση των αληθινά δυνατών, που στη πραγματικότητα αντέχουν απλά να είναι άνθρωποι, πιστοί στα ιδανικά τους. Mία ταινία για την ευθύνη, την εξουσία, την αμφισβήτηση και προπαντός τη δυσπιστία.

Κι από τον Χρυσό Φοίνικα στη Χρυσή Άρκτο. Επίσης τιμώμενο πρόσωπο, η Ίλντικο Ενιέντι με τη Ψυχή και το Σώμα. Η ταινία ακροβατεί ανάμεσα στο μεταφυσικό, τον έρωτα και τις ανθρώπινες σχέσεις. Η Alexandra Borbely από τη Σλοβακία αποτελεί την αποκάλυψη του φιλμ. Ένα λυρικό ποίημα πάνω στο χιόνι, μία δυνατή απάντηση στις νόσους της εποχής. Εξαιρετική αλληγορία, με εναλλαγές συναισθημάτων και δυνατές συγκινήσεις.

Ο όρος ροτοσκοπικό animation, μπήκε πέρυσι στη ζωή μας. Τέτοιο είναι το Tehran Taboo. Οι τυχεροί θα το δουν την τελευταία εβδομάδα του 2017 στις Αίθουσες. Ένας καθηλωτικός νυχτερινός εφιάλτης στους δρόμους της Τεχεράνης. Με παραστατικότητα, αυθεντικότητα, ζωντάνια. Τα ευαίσθητα όρια της ελευθερίας, ορίζονται από το αυταρχικό καθεστώς, το πνεύμα όμως δε φυλακίζεται, παρά μόνο, αν εσύ παραδοθείς ...

Πλατεία Αμερικής του Γιάννη Σακαρίδη με τους Μάκη Παπαδημητρίου και Γιάννη Στάνκογλου. " refuse to sink ". Η υποψηφιότητα της Ελλάδας για το ξενόγλωσσο OSCAR. Ταξίδι σ΄όλο τον κόσμο για να καταδείξει τη σημερινή κατάσταση της χώρας μας. Ένα μωσαικό λαών κι εθνικοτήτων. Μία μοντέρνα Κασαμπλάνκα, γύρω από την Πλατεία Αμερικής. " Λίγα πράγματα αξίζουν στη ζωή κι ελάχιστα μένουν ... ". " Τατουάζ ήρθε η ώρα να φύγεις κι εσύ ... "

120 χτύποι το λεπτό του Ρόμπεν Καμπίγιο. Μία ηχηρή απάντηση στην παγκόσμια ομοφοβική κοινότητα, την κρατική αδιαφορία κα τα συμφέροντα των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών, που αγνοούν αυτούς, που αργά πεθαίνουν. Με εξαιρετική μουσική, που σε σαγηνεύει. Ποιητική αφήγηση, που έγινε πρωτοσέλιδο στη Liberation. Πρέπει να μπορέσεις να εμβαθύνεις κι ίσως εκεί φανεί, πόσο άνθρωποι είμαστε τελικά ...

Μικρόκοσμος

Με χαρά είδαμε τον Αλεξάντερ Πέιν στο 58ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Για έκτη φορά βρέθηκε και τίμησε την πόλη και τον θεσμό. Ένα έργο διαφορετικό, από το Nebraska, με μεταφυσικά στοιχεία, το οποίο δούλεψε για περίπου μία δεκαετία, με τον συν-σεναριογράφο, Τζιμ Τέιλορ. Μας μίλησε μάλιστα άπταιστα ελληνικά κι έφερε τον Μικρόκοσμό του, πιο κοντά στους θεατές. Από τη Βενετία στη Νύφη του Θερμαικού και στις 4 του Γενάρη, με τη νέα χρονιά στις αίθουσες προβολών.

Δύο άνθρωποι εγκωβισμένοι στις νόσους της εποχής αποφασίζουν, πως θέλουν να μικρύνουν σε μέγεθος, αποφεύγοντας τις συνέπειες των πράξεών τους. Είναι έτοιμοι να ρισκάρουν σε ένα νέο κόσμο, που μοιάζει εκ πρώτης όψεως ιδανικός. Η ιδέα ανήκει σε μία ομάδα επιστημόνων από τη Νορβηγία, ώστε να καταπολεμηθεί το πρόβλημα της πληθυσμιακής έκρηξης στον πλανήτη. Είναι όμως τόσο εύκολο όσο ακούγεται;

O ίδιος ο σκηνοθέτης τόνισε, πως είναι πολύ χαρούμενος που βρέθηκε στη διοργάνωση για πολλοστή φορά. Δήλωσε χαρούμενος, που παρά την κρίση και τις περικοπές στη χρηματοδότηση του Φεστιβάλ, η Θεσσαλονίκη διατηρεί ζωντανό τον κινηματογραφικό της πολιτισμό. Και τέλος πρόσθεσε, πως ποτέ δεν αμφέβαλε, ούτε για τον εαυτό του, ούτε για την ταινία, παρά το τολμηρόν της προσπάθειας.

Κωμωδία με σκοτεινά στοιχεία, καθώς μέρα με τη μέρα ο πρωταγωνιστής, Ματ Ντέιμον αντιλαμβάνεται το μάταιο του εγχειρήματος. Σύντομα βρίσκεται αντιμέτωπος με τις δυσκολίες της νέας κοινωνίας και κατανοεί πως η εκμετάλλευση δεν παύει κι οι επιτηδείοι και πάλι κερδοσκοπούν εις βάρος των καλών. Απλά μεταφέρουν τη νοοτροπία τους από τον έναν κόσμο στον άλλον. Αξίζει επομένως αυτή η θυσία; Αυτό είναι το θεμελιώδες ερώτημα.

Mείζονα θέματα θίγονται από τον έμπειρο σκηνοθέτη. Κοινωνικές κι οικονομικές ανισότητες, ρατσισμός και προσφυγικό, κρίση, εμπόλεμες ζώνες, καταστροφή του περιβάλλοντος κι από την άλλη, η αγάπη, ο αλτρουισμός, η αλληλοβοήθεια. Σημαντικός πυλώνας δίπλα στον Αμερικανό σταρ του Χόλιγουντ, η Χονγκ Τσάου, που αντιπροσωπεύει την άλλη πλευρά, αυτή του θύματος, της διαδικασίας, σαν άλλο πειραματόζωο. Κι όμως έχει αποφασίσει να συνεχίσει, να ζήσει.

Είναι η πρώτη ταινία που ο Πέιν χρησιμοποιεί ειδικά εφέ. Σίγουρα αυτό προκάλεσε εντύπωση και συζητήσεις. Φυσικά καταλυτικό ρόλο, σε αυτό το κομμάτι διαδραμάτισε ο Φαίδων Παπαμιχαήλ, που επίσης βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη. Μία σύγχρονη Κιβωτός του Νώε, που οι " καλοί " θα κερδίσουν τη ζωή, ύστερα από θυσίες και μία μαραθώνια διαδρομή προς το εξειδανικευμένο.