Land and Freedom

Το έργο του ρομαντικού βετεράνου του ευρωπαϊκού σινεμά Κεν Λόουτς δεν μπορεί στιγμή να μας αφήσει αδιάφορους. Τρία χρόνια πριν το "Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι" που έφερε στην αγκαλιά του τον πρώτο Χρυσό Φοίνικα, σκηνοθέτησε το "Γη κι Ελευθερία" που τιμήθηκε στις Κάννες με τα Βραβεία της Επιτροπής και FIPRESCI. Η δίνη του εμφυλίου σπαραγμού κι η πολυδιάσπαση της Αριστεράς τον βασανίζουν. Με έναν αξιοσημείωτο σοσιαλιστικό ρεαλισμό προσπαθεί να αποδώσει τα γεγονότα προς γνώσιν και συμμόρφωσιν. Ένα ταξίδι που έχει ως στόχο του να νικήσει τη λήθη με φόντο το μέλλον.

Μεταφερόμαστε στην επαρχία της Καταλονίας στο μακρινό 1936. Από την μία οι φασίστες του Φράνκο, από την άλλη οι δημοκρατικοί πολίτες που αγωνίζονται για το δικαίωμα στην ελευθερία. Πλήθος ανθρώπων (Διεθνείς Ταξιαρχίες) συρρέει από ολόκληρο τον κόσμο εθελοντικά στο πλευρό των συντρόφων. Εμείς παρακολουθούμε τη διαδρομή ενός Βρετανού, μέλους του κομμουνιστικού κόμματος που αφήνει πίσω την αγαπημένη του και πηγαίνει να αγωνιστεί για μέγιστα ιδανικά κι αξίες. Στην αρχή όλα μοιάζουν ιδανικά. Όσο όμως ο καιρός περνάει η κατάσταση περιπλέκεται ολοένα και περισσότερο.

Κομβικό θεωρείται από τους ιστορικούς το έτος 1937 τότε αρχίζουν τα πρώτα σύννεφα στις σχέσεις των αγωνιστών. Μέρα με την ημέρα η εμπιστοσύνη κλονίζεται. Η κομμουνιστική κοινότητα θέλει το πάνω χέρι κι έρχεται σε ρήξη με τους "αντάρτες" του POUM. Η διαχρονική γάγγραινα με φόντο ονειρικές ουτοπίες ψαλιδίζει και πάλι τις πιθανότητες ολικής ανατροπής του σκηνικού κι επιτυχίας. Οι μέχρι πρότινος πρωταγωνιστές οδηγούνται σε παράκρουση. Αντιλαμβάνονται την ματαιότητα των θυσιών τους και καλούνται να συμβιβαστούν για να επιβιώσουν. "Πολεμήσαμε για το τίποτα".

Πλάι στον Ντέιβιντ (Ίαν Χαρτ) τοποθετείται η Μπλάνκα (Rosana Pastor). Λευκή ηθικά όπως ακριβώς μαρτυρά το όνομά της. Είναι αποφασισμένη να πέσει στο πεδίο της μάχης. Χάνει τον αγαπημένο της. Συνεχίζει όμως να παλεύει σαν αγρίμι. Ένα νεαρό κορίτσι αρματωμένο, ικανό να δείξει τον δρόμο σε πολλά παλικάρια. Συνεχείς ανατροπές μέχρι την τελική εκτέλεση. Ο φακός του Λόουτς κάνει τον θεατή κοινωνό του δράματος. Δίνεται η αίσθηση πως μετέχει ο ίδιος στους κομβικούς διαλόγους και τις αιχμηρές στιχομυθίες. Κι όταν καλείται να πάρει αποφάσεις, έρχεται ακριβώς στη θέση των αγωνιστών και βιώνει έναν ιδιαίτερο "ευνουχισμό".

Παράλληλα οι φασίστες ενισχύονται ολοένα και περισσότερο όσο πλησιάζουμε προς το 1939. Η Γαλλία κι Αγγλία παρατηρούν την εξέλιξη των γεγονότων, η Σοβιετική Ένωση δημιουργεί με τις παρεμβάσεις της περισσότερη σύγχυση παρά δίνει λύσεις ("θάνατος στον σταλινισμό"). Στην αντίπερα όχθη Χίτλερ και Μουσολίνι δίνουν ξεκάθαρη στήριξη στον Φράνκο με ποικίλους τρόπους κι εξοπλισμό. Ας μη ξεχνάμε πως βρισκόμαστε λίγα μόλις χρόνια πριν ξεσπάσει ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος.

"Αν πετυχαίναμε θα μπορούσαμε να αλλάζαμε όλον τον κόσμο. Θα έρθει όμως ο καιρός μας". Αυτό είναι το όραμα ζωής του Κεν Λόουτς, που υπηρετεί πιστά με το έργο του. Ένας απλός στρατιώτης στον ταξικό πόλεμο που δε γνωρίζει σύνορα. Οι ταινίες του στην υπηρεσία των πολλών. Αφορμή για μικρές μικρές καθημερινές επαναστάσεις. Κραυγάζει για τις κοινωνικές αδικίες και ανισότητες και δε λέει να σταματήσει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα από τον καθένα: κοινωνικό σινεμά. Μαζί του.

Ήσυχες ημέρες του Αυγούστου

Ανατρέχουμε σήμερα τέλη Αυγούστου σε μία ταινία με την υπογραφή του Παντελή Βούλγαρη. Επιστροφή στο μακρινό 1991. Δεν είχα γεννηθεί καν. Ένα φιλμ με διαχρονικό μήνυμα, ικανό να ταράξει τον καθένα που παίρνει την μεγάλη απόφαση 15Αύγουστο να μείνει στην άδεια πόλη. Κι όταν ειδικά είναι μόνος μπορεί να τον διαλύσει. Κάθε σκηνή και μία δοκιμασία. Κάθε λέξη και δεκάδες προεκτάσεις. Yποψήφιο για Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο.

Τρεις ιστορίες, η μία ανάμεσα στην άλλη. Μία ηλικιωμένη κυρία αναπτύσσει δεσμούς φιλίας με μία νεαρή κοπέλα. Ένας τραπεζικός υπάλληλος συνομιλεί με μία άγνωστη στο τηλέφωνο κι ερωτοτροπούν. Τέλος ένας βετεράνος ναυτικός βρίσκει μία γυναίκα λιπόθυμη στις γραμμές του ηλεκτρικού κι αποφασίζει να τη βοηθήσει όπως επιτάσσει η ανθρώπινη ηθική. Τι ενώνει αυτές τις φαινομενικά αταίριαστες υποθέσεις; Η μοναξιά στο άστυ. Σε μία φλεγόμενη Αθήνα που έχει μείνει κενή απ΄όλες τις απόψεις, καθώς τέτοιες ημέρες όποιος μπορεί να αποδράσει το κάνει προς πάσα κατεύθυνση.

Η αριστοτεχνική σκηνοθεσία έρχεται να δέσει μαεστρικά με την μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Ο Θανάσης Βέγγος αποτελεί πυλώνα του φιλμ. Ονειρεύεται ένα βράδυ στη θάλασσα των Κοραλλιών, να απολαύσει το τροπικό φεγγάρι. Οικοδομεί μία σχέση εμπιστοσύνης με τη Χρυσούλα Διαβάτη. Δίνεται σώμα και ψυχή γιατί αυτό του λέει η καρδιά του. Από κοντά η Θέμις Μπαζάκα, η Αλέκα Παϊζη κι η Ειρήνη Ιγγλέση που έφυγε πριν από μερικές ημέρες από τη ζωή. Ιδανικό κράμα για την επιτυχία.

Η πανσέληνος λάμπει. Αυτές οι ήμερες θέλοντας και μη σε βγάζουν από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Οι ρυθμοί πέφτουν. Ακόμα κι αν επιλέξεις να μην κάνεις ένα ταξίδι προς έναν εξωτικό προορισμό, είσαι υποχρεωμένος να κάνεις το δικό σου προσωπικό εσωτερικό ταξίδι αυτογνωσίας. Λίγο πριν την επανέναρξη των υποχρεώσεων του Σεπτεμβρίου είσαι έμμεσα υποχρεωμένος να βρεθείς απέναντι από τον καθρέφτη. Δεν είναι εύκολο, πολλές φορές δεν είναι ευχάριστο.

Φοβάσαι να μείνεις πίσω. Να τεθείς αντιμέτωπος με τις ευθύνες και τις συνέπειες των πράξεών σου. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό όν. Υποφέρει, έχει ανάγκη την επικοινωνία. Κάποιοι αδυνατούν να το συνειδητοποιήσουν. Ίσως κι ο άνθρωπός σου. "Άγνωστη γυναίκα κουβαλάς χριστιανέ μου"; Δεν μένει πολύς χρόνος για τον εξαγνισμό των αμαρτιών. Ένα φιλί μένει ως "ανταμοιβή". Είναι καλύτερο να μετανιώσεις για κάτι που έπραξες, παρά για το αντίθετο που μετατρέπεται αυτόματα σε απωθημένο. Στο μυαλό μου έρχεται το Lunchbox του Ritesh Batra.

Το αντίο είναι πάντα πικρό. Σου αφήνει ένα αίσθημα αμφιβολίας. "Ποιος μπορεί να πει πότε πρέπει να φύγει κάποιος"; Eίναι στον άνθρωπο. Η ζωή θα συνεχιστεί. Το καλοκαίρι θα δώσει τη θέση του στο φθινόπωρο κι αυτό με τη σειρά του στον χειμώνα. Ο κύκλος θα συνεχιστεί για μία αιωνιότητα. Τι μένει πίσω; Οι αναμνήσεις κι οι δυνατές στιγμές. Τα λάθη, τα πάθη μας. Αυτά μας συντροφεύουν μέχρι το φινάλε. Εκεί που γίνεται το πραγματικό ταμείο και δεν υπάρχει πλέον χρόνος για επιστροφή και διορθώσεις ...

Ήταν δίπλα μας κι είναι πλέον εδώ

Ο Αύγουστος είναι παραδοσιακά πλέον ο μήνας των διακοπών. Καθιερώθηκε στις συνειδήσεις των Ελλήνων μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Για τους περισσότερους η γιορτή της Παναγίας σηματοδοτεί το τέλος του καλοκαιριού. Από σήμερα μέχρι και την ερχόμενη Δευτέρα τα μεγάλα αστικά κέντρα θα πλημμυρίσουν ξανά κόσμο. Οι επόμενες εβδομάδες όσο κοινότυπο κι αν ακούγεται θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για τη διασπορά του κορονοϊού τουλάχιστον σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Οικονομικά περιθώρια ακόμα και για τοπικά lockdown δε φαίνεται πως υπάρχουν και τώρα είναι η ώρα της ατομικής ευθύνης γνωρίζοντας εδώ και πέντε περίπου μήνες τα δεδομένα και τις δυνατότητες του κράτους.

Την περίοδο εφησυχασμού και χαλάρωσης έρχεται να διαδεχθεί και πάλι ο φόβος κι η αμφιβολία. Ο αριθμός των κρουσμάτων είναι σταθερά άνω των 200 σε ημερήσια βάση, το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν έχει ενισχυθεί ουσιαστικά όλο αυτό το διάστημα και παίζουμε με τις πιθανότητες ανά πάσα στιγμή. Στόχος πρέπει να είναι να σπάσουμε την αλυσίδα μετάδοσης και να αποφύγουμε την κατάρρευση των υποδομών που μπορούν να ανταποκριθούν ως έναν βαθμό. Κάθε ζωή είναι πολύτιμη, κάθε ζωή είναι μοναδική και κάθε αγώνας πρέπει να κερδηθεί. Αν είναι δυνατόν να μη χαθεί κανείς.

Η κατάσταση που ήδη έχει διαμορφωθεί αλλά από αύριο θα γίνεται ολοένα και πιο σαφής, καθώς στο παιχνίδια θα μπουν οργανωμένα τα ΜΜΕ, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ελιγμούς και αισιοδοξία. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε την εκατόμβη θυμάτων στη γειτονική Ιταλία, στην επαρχία του Μπέργκαμο και στις γειτονικές περιοχές μέχρι το Μιλάνο. Η εκθετική αύξηση των νοσούντων σε συνδυασμό με τους ασυμπτωματικούς είναι ικανά γεγονότα ώστε να πυροδοτήσουν μία υγειονομική βόμβα δίχως προηγούμενο για την πατρίδα μας. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να δοκιμάσουμε τα όρια, ούτε να μείνουμε στα λάθη που δεδομένα έγιναν. Θα είναι μία φρικτή εμπειρία που θα μας προξενήσει μόνο πόνο.

Οι εικόνες από τα πάρτι και τα μαγαζιά σε ολόκληρη την επικράτεια δεν είναι ενθαρρυντικές. Ο Έλληνας ξέχασε και πάλι εύκολα. Η ανάγκη εκτόνωσης κι απόδρασης τον ώθησε στον λάθος δρόμο. Σύντομα άπαντες θα κυκλοφορούν στους δρόμους κι όχι μόνο στους κλειστούς χώρους με μάσκες. Το μέτρο ανακοινώθηκε ήδη έμμεσα. Η ανησυχία είναι μεγάλη, ο αριθμός των τεστ περιορισμένος. Οι λοιμωξιολόγοι προειδοποιούν πως η διασπορά στην κοινότητα είναι μεγαλύτερη από την καθημερινή ενημέρωση. Εκφράζονται φόβοι ακόμα και για χίλια επιβεβαιωμένα κρούσματα την ημέρα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.

Κι από κοντά θα αρχίσουν να εμφανίζονται ολοένα και πιο πολύ έντονα οι οικονομικές συνέπειες τις κρίσης. Από τα πανηγύρια του Απριλίου δεν αποκλείεται να βρεθούμε αντιμέτωποι με άσχημα τετελεσμένα στις αρχές του φθινοπώρου. Η δυνατότητα ιχνηλάτισης των κρουσμάτων γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη υπόθεση. Η μέσος όρος έχει πέσει στα τριάντα-έξι έτη. Ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος. Το πρόβλημα έχει φτάσει εντός των συνόρων και συνεχώς κλιμακώνεται. Απαιτείται ψυχραιμία και τεράστια πειθαρχία.

Αυτή είναι η κατάσταση σήμερα που μιλάμε και με αυτά τα δεδομένα πρέπει να πορευτούμε. Μάσκα, αντισηπτικά, αποστάσεις από την μεριά μας. Τεστ, τεστ, τεστ από τον κρατικό μηχανισμό. Δε θέλει πολύ τα νούμερα να ξεφύγουν και να μην υπάρχει επιστροφή. Χθες είχαμε νέο ρεκόρ κρουσμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο μέσα σε ένα 24ωρο. Ο εχθρός είναι εδώ κι εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι για την άνιση αναμέτρηση μαζί του. Υγεία σε όλο τον κόσμο και σύντομα θα επανέλθουμε.

parallaximag

Ιl Divo

H Iταλία διαχρονικά έχει βγάλει σκηνοθετικούς θρύλους. Τον παλμό της εποχής μας αφουγκράζεται δίχως αμφιβολία καλύτερα από τον καθένα ο Πάολο Σορεντίνο. Γέννημα θρέμμα Ναπολιτάνος με κοινωνικές και πολιτικές ευαισθησίες. Τιμήθηκε στο 52ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης παρουσιάζοντας το μικρού μήκους έργο του και το "Τhis Must Be The Place". Επιστρέφουμε στην ιστορία που τον καθιέρωσε κι αφορά τη ζωή του Τζούλιο Αντρεότι, εφτά φορές πρωθυπουργού της Ιταλίας, με πρωταγωνιστή φυσικά τον Τόνι Σερβίλο. Η ταινία κέρδισε το Βραβείο της Επιτροπής το 2008 στις Κάννες.

Μία δεκαετία πριν καταπιαστεί με τη ζωή του Σίλβιο Μπερλουσκόνι ανατρέχει ανάμεσα στα τέλη της δεκαετίας του 80΄και της αρχές αυτής του 90΄ για να σκιαγραφήσει το προφίλ μίας ακόμα αμφιλεγόμενης προσωπικότητας. Ο "Θείος Τζούλιο", "Βελζεβούλ", Μαύρος Πάπας", "Μολώχ", "Αλεπού", "Καμπούρης" είναι μόνο μερικά από τα επίθετα που συνόδευαν τον σπουδαίο πολιτικό. Ο ίδιος αντιμετώπιζε αυτούς τους χαρακτηρισμούς με χιούμορ. Όταν κάποιος ξεπερνούσε τα όρια είχε το "αρχείο" να τον επαναφέρει στην τάξη με συνοπτικές διαδικασίες. Γύρω κι απέναντί του ένα καλοστημένο κύκλωμα στο οποίο συναντάμε τραπεζίτες, ιερείς, δικαστές, δημοσιογράφους και μέλη της μαφίας.

"Οι ιερείς ψηφίζουν, ο Θεός όχι". Απόλυτα κυνική παραδοχή. Τα πάντα με άξονα το όφελος. Η διαπλοκή κι η διαφθορά σε όλο της το μεγαλείο. Η μουσική ανεβάζει κατακόρυφα την ένταση, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του φιλμ. Ο Σορεντίνο τη χειρίζεται άψογα σε όλες τους τις ταινίες, αλλά και στις τελευταίες του σειρές, με αποκορύφωμα το "New Pope". Στη ζωή υπάρχουν τρία πράγματα: ο θάνατος, οι φόροι κι η σιωπή. Σε ένα γενικό πλαίσιο τίποτα μοιάζει να μην έχει αλλάξει μέχρι και σήμερα.

Παιχνίδι ενοχής κι αθωότητας. Μομφή για τη δικαιοσύνη που αποδίδεται κατά το δοκούν. "Ωραία η φύση, η πολιτική είναι άσχημη". Ένας πολύπλοκος χαρακτήρας που ελάχιστα εκδηλώνεται. Ένα αίνιγμα που ελάχιστοι είναι ικανοί να βρουν τη λύση του. Η λέξη ειρωνεία είναι από τις αγαπημένες του σκηνοθέτη. Την αναζητεί παντού. Θεωρεί πως η ζωή είναι αρκετή τραγική κι η λεπτή ειρωνεία αποτελεί το καλύτερο αντίδοτο. Η εξυγίανση παίρνει χαρακτήρα ανεκδότου. Το παρασκήνιο κυριαρχεί. Όποιος δεν πειθαρχεί, τιμωρείται και η ζωή συνεχίζεται σα να μη συμβαίνει τίποτα.

Καμία απώλεια δεν είναι ικανή να ταράξει τον Αντρεότι. Έχει μάθει να ζει με αυτόν τον τρόπο. Η εξαιρετική φωτογραφία κι η ερμηνεία του Σερβίλο απογειώνουν το εγχείρημα. Μία φυσιογνωμία που οι περισσότεροι την μισούν κι όσοι είναι κοντά της το κάνουν με την ελπίδα να ωφεληθούν βραχυπρόθεσμα. Δημιουργείται ένας μύθος. Σε αυτήν ακριβώς τη διαδρομή προσπαθεί να εμβαθύνει ο Σορεντίνο. Μιλάμε για ένα σύμβολο εξουσίας για σαράντα χρόνια. Για μία ολόκληρη ζωή. Πίσω όμως από το μανδύα του δυνατού καλά φυλαγμένα μυστικά κι απωθημένα.

Σε μία χρονιά με τεράστιο ανταγωνισμό στο εσωτερικό της χώρας, καθώς κυκλοφόρησε και το Gomorrah του Ρομπέρτο Σαβιάνο (κι εκεί Τόνι Σερβίλο), το Ιl Divo αποτελεί πυξίδα κι έργο με διαχρονική αξία και καθολική ισχύ. Σταθμός για τη συνέχεια. Ακολούθησαν το σπουδαίο "Τέλεια Ομορφιά" (OSCAR ξενόγλωσσης ταινίας), το όμορφο "Youth" και το "Loro" που σηκώνει μεγάλη κουβέντα. "Αν δεν μπορείτε να πείτε καλά λόγια για κάποιον, μην μιλάτε γι΄αυτόν".  Σας θυμίζει κάτι; 

Elena

Mετά το σκηνοθετικό του ντεμπούτο (Τhe Return 2003) που του χάρισε το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας και πριν τα Leviathan (2014) και Loveless (2017), ο Αντρέι Ζβιαγκίντσεφ υπογράφει τη δική του Elena (2011). 'Eνα έργο αργό που καλείται να ακτινογραφήσει πλήρως τις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη Ρωσία. Mας δίνει την εντύπωση πως είναι διαφορετική, πως κρύβει μυστικά, ελάχιστα όμως διαφέρει στην πράξη από τον Δυτικό Κόσμο. Το χρήμα αποτελεί κι εδώ τον κινητήριο μοχλό ίσως σε μεγαλύτερη συνάρτηση με το κράτος και λιγότερο με την ελεύθερη αγορά.

Ένα ακίνητο κλαδί, μεταφορά στο στατικό εσωτερικό. Προσεγμένη κάθε λεπτομέρεια. Η φωτογραφία της κόρης που προοικονομεί έμμεσα όσα θα ακολουθήσουν. Λίγες κουβέντες μεταξύ ενός ηλικιωμένου ζευγαριού. Η τηλεόραση παίζει. Τα προβλήματα πολλά, αλλά κυρίως βαθιά. Ο Vladimir ("ιδιοκτήτης του κόσμου") κι η Έλενα. Πάνω από δύο χρόνια μαζί. Προερχόμενοι από διαφορετική κοινωνική τάξη και με τη νοοτροπία τους να απέχει. Τα παιδιά τους έχουν ακολουθήσει εντελώς διαφορετικές διαδρομές. Οι επιλογές τους όμως έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητα των γονιών.

Ο πλούσιος σύζυγος κάνει τη γυμναστική του, προσέχει για να έχει, αλλά η μοίρα του παίζει περίεργο παιχνίδι. Οι φτωχοί καταναλώνουν πατατάκια και φθηνές μπύρες κι αφιερώνουν τον περισσότερο ελεύθερό τους χρόνο στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Κι εδώ έρχεται στην επιφάνεια το αιώνιο ερώτημα: "δεν είχαν τις ευκαιρίες ή αυτό τους αξίζει"; Η αλήθεια συνήθως είναι κάπου στην μέση. Κι όσο η πλοκή ξεδιπλώνεται, αυτό επιβεβαιώνεται. Τα λεφτά δε φέρνουν πάντα και κυρίως για πάντα την ευτυχία. "Κι οι τελευταίοι (έσχατοι) έσονται πρώτοι" ...

Οι αποφάσεις ραγδαίες. Ένα μολύβι κι ένα χαρτί. Δεν μένει χρόνος. Η πρωταγωνίστριά μας (Ναντέζνα Μακρίνα) αποφασίζει να πάρει το κρίμα στον λαιμό της. Ένα βάρος που θα έχει για πάντα στη συνείδησή της, καθώς γνώριζε την τελευταία επιθυμία του συζύγου. Αποφάσισε όμως να αποδώσει η ίδια δικαιοσύνη με τον τρόπο που το έκρινε. Λάθος ή σωστό ο Θεός θα αποφασίσει. Σημασία έχει να άξιζε τον κόπο. Να έδωσε κάτι σε κάποιον που πραγματικά το αξίζει και θα το αξιοποιήσει για να εξελιχθεί.

Εκεί ακριβώς ο θεατής εγκλωβίζεται και τείνει προς το αδιέξοδο. Η μουσική του Φίλιπ Γκλας προσπαθεί να μας δώσει διέξοδο ... μάταια. Ο ουμανιστής σκηνοθέτης αντιμετωπίζει τους ήρωες του με βαθιά κατανόηση. Η καταραμένη ηδονή κι η ευκολία ως πειρασμοί. Η παρουσία του Dobronravov δημιουργεί μία γέφυρα με την "Επιστροφή", ο Σμυρνόφ (Βλάντιμιρ) ήταν αυτός που ήθελε ο Ζβιαγκίντσεφ για τον συγκεκριμένο ρόλο και πάλεψε πολύ να τον πείσει. Η Lyadova (κόρη του Βλαντιμίρ) πρόσθεσε εξαίσιες πινελιές και θα μπορούσε να έχει ακόμα μεγαλύτερη συμμετοχή.

Παίρνεις κάτι που πραγματικά δε σου ανήκει και δε το κρατάς λεπτό. Το μεταβιβάζεις σε αυτούς που αγαπάς και θεωρείς πως το έχουν ανάγκη. Μία μεγάλη αμαρτία για χάρη των τέκνων. Κι όμως αυτά μοιάζουν καμένα χαρτιά χαμένα στα εφάμιλλα της ζωής, τις κακές συνήθειες και τις καταχρήσεις. Μένει μία μοναδική ελπίδα. Ξαπλώνει στο κρεβάτι. Δεν μπορεί ακόμα να καταλάβει τι έχει συμβεί. Ίσως είναι καλύτερα. Είναι στην πραγματικότητα ο μοναδικός που είναι ικανός να σωθεί και να επωφεληθεί σε βάθος χρόνου από το δώρο της Έλενα.

Dogman

O Iταλός σκηνοθέτης Ματέο Γκαρόνε που καθιερώθηκε στις συνειδήσεις των Ελλήνων κι όχι μόνο σινεφίλ μεταφέροντας στην μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα του Ρομπέρτο Σαβιάνο, "Gomorra" επέστρεψε πριν από περίπου δύο χρόνια δυναμικά με το "Dogman". Πρεμιέρα στο Φεστιβάλ των Καννών και Βραβείο ανδρικής ερμηνείας για τον Μαρσέλο Φόντε, ενώ στην Ελλάδα είχαμε την τύχη να το παρακολουθήσουμε τον Νοέμβριο του 2018 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Η ταινία αποτέλεσε μάλιστα την επίσημη υποψηφιότητα της Ιταλίας για το OSCAR ξενόγλωσσης ταινίας.

Mεταφορά του σκηνικού στη Νάπολη. Μία αληθινή ιστορία που συγκλόνισε την Ιταλία την δεκαετία του 1980 αποτελεί τη βάση στην οποία χτίζεται ένα ψυχολογικό δράμα. Αυτή δεν είναι άλλη από αυτή των Πιέτρο Ντε Νέγκρι και Τζιανκάρλο Ρίτσι. Ο Μαρσέλο αγαπάει τα σκυλιά που φροντίζει, όσο την μονάκριβή του κόρη. Συχνά τα προσφωνεί, "amore". Μία καλή ψυχή που καλείται να επιβιώσει με κάθε κόστος σε μία άρρωστη κοινωνία. Ζεις φτωχός ή πεθαίνεις. Ο νόμος της ζούγκλας επικρατεί σε ένα χαώδες τοπίο στον ιταλικό νότο. Όταν μιλάνε τα ναρκωτικά κι η άκρατη εγκληματικότητα, δεν μένει χώρος για ρομαντισμούς και συναισθήματα.

Όσο λες ναι βυθίζεσαι ολοένα και περισσότερο στον βούρκο. Έχεις όμως τη δυνατότητα στην πραγματικότητα να πεις όχι; Όταν είσαι αδύναμος κυριολεκτικά και μεταφορικά να θέσεις όρια το τέλος είναι νομοτελειακό. Ο Σιμόνε (Εντουάρδο Πέσε) επιβάλλεται με τη δύναμή του. Ο Μαρσέλο είναι υποχρεωμένος να υποστεί ένα bullying δίχως προηγούμενο. Η καθημερινότητα του μετατρέπεται σε κόλαση. Μαζί του ολόκληρη η τοπική κοινωνία. Έρχεται όμως η ώρα της πληρωμής. Η πλήρης ταπείνωση σε όλα τα επίπεδα. Τότε ξεκινάει μία αργή αντίστροφη μέτρηση.

Η φωτογραφία του Νικολάι Μπριέλ δείχνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο την κατάσταση που επικρατεί. Το χειρότερο είναι πως αυτή η κατάσταση απλώνεται μέχρι το σήμερα και φυσικά πέρα από τα στενά γεωγραφικά όρια της Ιταλίας. Ο πρωταγωνιστής που εντυπωσίασε με την παρουσία του δε δίστασε να πάρει κάποιες δόσεις ουίσκι για να είναι το δυνατόν περισσότερο αυθόρμητος σε αρκετές σκηνές. Αξιοσημείωτο είναι επίσης πως στην αληθινή ζωή πέρασε μεγάλες δυσκολίες κι αυτή η πίεση, η ένταση βγαίνει με ιδανικό τρόπο στη μεγάλη οθόνη αποκτώντας βιωματικό χαρακτήρα.

Στη ζωή αρκετές φορές πρέπει να χάσεις (σχεδόν) τα πάντα για να αναθεωρήσεις κάποια πράγματα. Ο παραλληλισμός με τα σκυλιά κρίνεται επιτυχής. Όσο τα αγαπάς και τα προσέχεις, το εκτιμούν και θα στο ανταποδώσουν. Μη ξεχνάτε πως ο σκύλος είναι διαχρονικά ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου. Τι γίνεται όμως με τους ίδιους τους ανθρώπους; Εκεί ξεκινούν πραγματικά τα δύσκολα. Πρέπει να είσαι τέρας ψυχραιμίας για να αντέξεις και να έχεις τύχη στις σχέσεις που θα έρθουν. Υπάρχουν όμως στιγμές που ο άνθρωπος χάνει τη λογική του και τότε δε διαφέρει σε τίποτα από τα υπόλοιπα μέλη του ζωικού βασιλείου.

Παίρνει το πτυχίο από το "κολλέγιο". Ένα μεγάλο κεφάλαιο κλείνει. Το αίμα του καίει. Οι αποφάσεις έχουν παρθεί συνειδητά. Είναι θέμα χρόνου. Ό,τι δε λύνεται, κόβεται. Ήρθε η ώρα για τον δικό του προσωπικό γόρδιο δεσμό. Ο θεατής δικαιώνει τον Μαρσέλο. Η ώρα της λύτρωσης πλησιάζει. Ο Δαβίδ απέναντι στον Γολιάθ. Διεκπεραιώνει μία υποχρέωση που έμοιαζε με πληγή ανοιχτή. Για να τα καταφέρει όμως πούλησε τη ψυχή του στον διάβολο. Άλλαξε τον εαυτό και την ηθική και την καθαρή ψυχή του.

Το Midnight Express ξανά στη Θεσσαλονίκη

Το Midnight Express, ο θεσμός που επανέφερε στο προσκήνιο τις μεταμεσονύκτιες προβολές, και ο Άκης Καπράνος, ο άνθρωπος πίσω από αυτή την υπέροχη πρωτοβουλία, ανηφορίζουν στη Θεσσαλονίκη την Παρασκευή 7 Αυγούστου. Εκεί θα τους υποδεχτεί η ομάδα του κινηματογραφικού site CineDogs (www.cinedogs.gr) και θα τους οδηγήσει στη φιλόξενη αγκαλιά του θερινού κινηματογράφου «Απόλλων». Όλοι μαζί σας προσκαλούν σε μια υπέροχη βραδιά που θα σας μείνει αξέχαστη: την Παρασκευή 7 Αυγούστου, λοιπόν στις 23:00, έχετε ραντεβού με τον Tony Montana του Αλ Πατσίνο και το θρυλικό Scarface (O σημαδεμένος, 1983) του Μπράιαν ντε Πάλμα. Σας περιμένουμε όλους εκεί!

(μίνι απόσπασμα από την κριτική του CineDogs για την ταινία):

Ο Τόνι Μοντάνα δεν διαθέτει άλλο όπλο στη φαρέτρα του, παρά την ισοπεδωτική μόστρα του εαυτού του. Εφορμά για να κατακτήσει τον κόσμο στήνοντας μια πασαρέλα φόβου, σεβασμού και δέους, στην οποία κορδώνεται και βολτάρει ασταμάτητα, οιστριονικά και διαβολεμένα. Δεν υποπίπτει στην ύβρι και την αλαζονεία ως συνέπεια της δόξας και της χλιδής, αντιθέτως η αλαζονεία και η ύβρις είναι τα αρχικά του εφόδια σε αυτή την άγρια κατηφόρα της αυτοκαταστροφής. Ο Πατσίνο κατρακυλά οκτάβες με αδιανόητη ευκολία και από την κραυγή τρέλας μεταπηδά στον ανεπαίσθητο ψίθυρο. Κι ολότελα συμβιβασμένος με την τραγική του μοίρα, βουτά στο βουνό της άσπρης σκόνης που έχει συσσωρεύσει μπροστά του: ένα θλιμμένο σύμβολο του απατηλού και του θνητού, θαρρείς και θέλει να καταπιεί την ίδια τη ζωή από τη μύτη.

Τοποθεσία: θερινό Απόλλων (Σαρανταπόρου 4)

Ώρα προβολής: 23:00

Ώρα προσέλευσης: λίγο νωρίτερα

Τιμή εισιτηρίου: 5 ευρώ

 https://www.youtube.com/watch?v=oSMOEKEcjqk

Ένα τέλειο σχέδιο

Στην καλύτερη ταινία της τρέχουσας κινηματογραφικής χρονιάς κατά γενική ομολογία (Parasite) , ο πατέρας της οικογένειας ακούγεται να λέει: "Το καλύτερο σχέδιο είναι να μην έχεις σχέδιο" ... Κάτι ανάλογο βλέπουμε και στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του Μαδριλένου Πόλο Μενάργκεθ βασισμένο στο έργο του Ιγκνάσι Βιδάλ. Ένα διαμέρισμα. Αίσθηση κυριολεκτικού και μεταφορικού εγκλωβισμού. Μοιάζει περισσότερο με μία θεατρική παράσταση παρά με φιλμ γεμάτο σασπένς κι ανατροπές, καθώς απουσιάζει η κίνηση κι η εναλλαγή σκηνικού.

Τρεις φίλοι, ο Πάκο, ο Ραμόν κι ο Αντράντε που αντιπροσωπεύουν παράλληλα τρεις γενιές ανθρώπων ετοιμάζονται να υλοποιήσουν αυτό που έχουν σχεδιάσει κάτω από άκρα μυστικότητα. Τίποτα όμως δεν πάει καλά από την πρώτη στιγμή. "Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται". Άνεργοι πια αναζητούν σανίδα σωτηρίας. Δίχως ξεκάθαρο πλάνο, δίχως αποφασιστικότητα. Σύντομα το όποιο σχέδιο πηγαίνει περίπατο. Ο χρόνος τρέχει κι η δουλειά δίνει τη θέση της σε ένοχες αποκαλύψεις που θα δοκιμάσουν τη σχέση αδελφικής φιλίας των ανδρών.

Είναι σαφής ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης σε όλη την Μεσόγειο. Η μη εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς βιοτικού επίπεδου και κατ΄επέκταση τρόπου ζωής οδηγεί σε αλυσιδωτές συνέπειες. Η ανεργία, η ανέχεια δεν κοιτούν ηλικία. Το μήνυμα είναι καθολικό. Οι επιπτώσεις άμεσες κι έμμεσες δεν αργούν να φανούν, όσο καλά κι αν προσπαθείς να κρύψεις το πρόβλημα. Το κακό είναι πως αυτή "η θυματοποίηση δίνει ταυτότητα" κι από ένα σημείο και μετά αποδέχεσαι μοιρολατρικά τη θέση σου με μία πορεία αντιστρόφως ανάλογη απ΄αυτή που η εργασία σε εντάσσει και σου δίνει τον ρόλο σου στο κοινωνικό σύνολο.

Το αρσενικό από τη φύση του είναι ο κυνηγός. Είναι το "ισχυρό" φύλο, έχει την ευθύνη της οικογένειας. Όταν δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις στοιχειώδεις υποχρεώσεις του νιώθει ανίκανος. Όσο ο καιρός περνάει το αδιέξοδο επιτείνεται. Οι τρεις φίλοι βιώνουν έναν αργό θάνατο κι αναζητούν απεγνωσμένα διεξόδους διαφυγής. Απορρίπτουν τον εύκολο δρόμο, προσπαθούν να σκεφτούν ένα πραγματικά τέλειο σχέδιο στα λόγια, αλλά αυτό κάθε πρωί πηγαίνει περίπατο. Τι μένει; Mία συνεχής δοκιμασία της φιλίας που τους κρατάει ακόμα στη ζωή.

Σε αρκετά σημεία ο σκηνοθέτης θυμίζει το έργο του Γιάννη Οικονομίδη. Η πολύπλευρη κρίση εξοντώνει τους πρωταγωνιστές. Φωνάζουν, πίνουν, καπνίζουν, βρίζουν, ξεσπούν. Έχουν βυθιστεί στον πάτο και μία ανώτερη δύναμη μοιάζει να τους θέλει εκεί καθηλωμένους. Σίγουρα έχουν κι αυτοί ευθύνη μικρή ή μεγάλη. De la Torre, Αrevalo και Chema del Barco αποδίδουν εξαιρετικά στους ρόλους τους. Οι γυναίκες ως φυσική παρουσία απουσιάζουν παντελώς. Ακούμε γι΄αυτές, αλλά ποτέ δεν εμφανίζονται σε κανένα πλάνο.

Σίγουρα δεν μιλάμε για μία κλασική κωμωδία, αλλά για μία πικρή ιστορία με νότες χιούμορ που μας θυμίζει την κατάσταση που επικρατεί και στην πατρίδα μας. Σταδιακά κι όσο η πλοκή ξεδιπλώνεται η ταινία παίρνει χαρακτήρα ψυχολογικού θρίλερ χωρίς πάντως να αγγίζει τα επίπεδα άλλων ισπανικών παραγωγών, όπως το "Στο τέλος του τούνελ". Σε ένα περίεργο καλοκαίρι αποτελεί πάντως μία καλή επιλογή που θα σε βάλει σκέψεις για το παρόν και το μέλλον. "Εσείς έχετε ερωτήματα";