Addthis

Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2016

La La Land


Γουστάρεις μία ταινία, γι΄αυτό που σου αφήνει στην έξοδο από την αίθουσα. Κι εγώ αποχωρώντας από το La La Land, μέρες Χριστουγέννων, ένιωσα πως μου μετέδωσε αγάπη κι αισιοδοξία. Ο σαρωτικός, Ντάμελ Σαζέλ στα 31 του χρόνια, μετά το " Whiplash ", που επίσης με είχε ταρακουνήσει, πήρε το ρίσκο κι έχτισε ένα musical, ένα love story, που παρ΄ότι δεν είναι του στυλ μου, μ΄άρεσε και με κέρδισε, σκηνή με σκηνή, νότα με νότα. Υποψήφια για Εφτά Χρυσές Σφαίρες κι αρκετά Χρυσά Αγαλματίδια κι όχι άδικα.

Βρισκόμαστε στο Λος Άντζελες, ένας ιδεαλιστής πιανίστας (Σεμπαστιάν) τρελαμένος με την Τζαζ και μία εν δυνάμει ηθοποιός (Μία), που δουλεύει σε καφετέρια, συναντιούνται κι είναι μοιραίο να ερωτευτούν. Το καλλιτεχνικός του πάθος, στα όρια της τρέλας, τους συνδέει, τους ενώνει, τους εξυψώνει και τους ανάγει προς κάτι εξιδανικευμένο. Πάντα υπάρχει στον κόσμο κάποιος που θα σε ξεκλειδώσει, θα βρεις τον εαυτό σου και πατήσεις γερά στα πόδια σου, κυνηγώντας τους στόχους, όταν έχεις παρεκκλίνει της πορείας.


Το ονειρικό στοιχείο ικανό να σε συνεπάρει. Τι έχει άραγε μεγαλύτερη δύναμη, ο έρωτας ή τα όνειρά μας; Η απάντηση ξεκάθαρα, είναι θέμα χαρακτήρα και προσωπικότητας του κάθε ανθρώπου. Τι επιλογές θα κάνει, πως θα το διαχειριστεί. Ο Σεμπ, έχει επιλέξει έναν ελεύθερο τρόπο ζωής, ανάλογο με την τζαζ που λατρεύει να παίζει στο πιάνο του. Ο ρεαλισμός κι η φαντασία, οι εικόνες κι η μουσική συμπλέκονται αρμονικά και νόημα σ΄όλα δίνει ο ρυθμός, που ίσως είναι αυτό που λείπει κι από τις δικές μας ζωές.

Από που να αρχίσει κανείς; Από τις ερμηνείες της εκθαμβωτικής Emma Stone, που κάθε της συναίσθημα αντικατοπτρίζεται στο βλέμμα της, στο πρόσωπό της, του Ryan Gosling, που ενσαρκώνει το πρότυπο του άντρα, που τείνει να χαθεί στις μέρες μας, στον J.K. Simmons, που έχει έναν μικρό, πλην όμως επιτηδευμένο ρόλο, τη μουσική του Justin Ηurwitz που σε μεταφέρει νοερά σε μία αθωότητα, μακριά από το κακό. Μοναδική κι η χορογραφία του Μάντι Μουρ (Αnother Day of Sun), όπως κι η φωτογραφία του Λάινους Σάντγκρεν. Ένα κράμα, φτιαγμένο για την επιτυχία.


H λέξη ρομαντικός έχει αποκτήσει στην εποχή μας " κακή " σημασία κι αυτό, θα πρέπει να μας προβληματίζει, καθώς όλα μπορούν να αγοραστούν, εκτός από την αγάπη και τα συναισθήματά μας. Γίνεσαι κομμάτι του έργου, αφήνεις τον εαυτό σου ελεύθερο, θέλεις να μην τελειώσει, να σταματήσεις τον χρόνο, αυτός όμως τρέχει. Θα κερδίζουν άραγε το στοίχημα της ζωής τους; Μαζί ή ο καθένας ξεχωριστά; Το ερώτημα μένει αναπάντητο. Απαιτούνται δεδομένα θυσίες, αλλά ...

Δύο ώρες έρωτα, καλής μουσικής, ονείρων, σινεμά, μαγείας. Ένα εντυπωσιακό φινάλε, που πραγματικά χάνεσαι κι ένα χαμόγελο αγάπης για επίλογο, που προκαλούν ευφορία και δείχνουν, ότι η ευτυχία είναι στο χέρι μας, αρκεί να μπορούμε να ζήσουμε την κάθε στιγμή σαν να΄ναι η τελευταία μας στον κόσμο.

Tα λόγια ελάχιστα μπροστά στο μεγαλείο της ταινίας. Ειλικρινά αξίζει τον κόπο για τον καθένα ...


Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2016

Oι καλύτερες ταινίες του 2016

Όταν έχεις δει τόσες ταινίες σε έναν χρόνο, σίγουρα θα αδικήσεις κάποια, προσπαθώντας να επιλέξεις δέκα, δεκαπέντε ή είκοσι απ΄αυτές. Η σειρά μικρή σημασία έχει. Καθεμιά ξεχωριστά, με άγγιξε με τον δικό της μοναδικό τρόπο και φεύγοντας από την αίθουσα ένιωσα, τόσο γεμάτος. Πάμε, όμως να ξαναθυμηθούμε παρέα, την ώρα που το 2016 μας αποχαιρετά. Καλή μουσικούλα, ένα ποτάκι και ξεκινάμε ...


15) Εγώ, ο Κολοκυθάκης: Είναι δυνατόν μία ταινία κινουμένων σχεδίων να περάσει τόσο δυνατά μηνύματα σε ενήλικες σ΄ένα Φεστιβάλ Κινηματογράφου;Το έργο (Yποψήφιο για το LUX του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου) του Ελβετού, Claude Barras, βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Gille Paris, ευαισθητοποιεί και θέτει σε δεύτερες σκέψεις τον θεατή για τον κόσμο, στον οποίο μεγαλώνουμε και ζούμε. Εκτιμώ, ότι ο σκηνοθέτης επέλεξε αυτήν την μορφή παρουσίασης για να μην είναι κοινότυπο, αλλά πρωτότυπο το θέαμα. Να περάσει τα βαθύτατα μηνύματα του, μέσω του ήχου, της φωνής. " Κανείς δεν έμεινε να μας αγαπάει στον κόσμο ".  Ευαίσθητο, κοινωνικό και πέρα για πέρα ρεαλιστικό, καταχειροκροτήθηκε τόσο στις Κάννες, όσο και στη Θεσσαλονίκη.



14) Glory: Μετά το " Μάθημα ", το δίδυμο Κριστίνα Γκρόζεβα, Πέταρ Βαλτσάνοφ επιστρέφει με το " Glory ". Μία ακόμα εξαιρετική ταινία, που θίγει τα κακώς κείμενα του συστήματος στη Βουλγαρία, δίχως φόβο, με καθαρή φωνή και ματιά. Με την διαφθορά και τις εξυπηρετήσεις να κυριαρχούν, την συγκάλυψη να είναι κάτι καθημερινό κι ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί τον τελευταίο τροχό της αμάξης.Πρωταγωνίστρια και πάλι η Μargarita Gosheva. Μετά την συγκλονιστική ερμηνεία της στο Μάθημα, αποτελεί και πάλι την κινητήριο δύναμη του έργου. Και πάλι μοιάζει έτοιμη να εκραγεί από την ασφυκτική πίεση. O δυνατός έχει το πάνω το χέρι. Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια, σε μία χρεοκοπημένη από αξίες κοινωνία. Σύντομα από ήρωας, ο Τζάνκο καταστρέφεται. Βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Ποιοι είναι οι ηθικοί αυτουργοί αυτού; Επιστρέφεται, τελοσπάντων, το καλό στον σημερινό κόσμο;


13) H Ελιά: Μία ταινία, της οποίας σεναριογράφος είναι ο Πολ Λάφερτι, δεν μπορεί παρά να έχει έντονο κοινωνικοπολιτικό μήνυμα. Ο βασικός συνεργάτης του Κεν Λόουτς, δουλεύει με την 49χρονη Ισιάρ Μπογαίν και μεταφέρουν ένα βαθιά συγκινητικό μήνυμα. Με κινητήριο μοχλό την Ελιά, ιερό φυτό από αρχαιοτάτων χρόνων στη Μεσόγειο ξετυλίγεται η πλοκή του έργου, που ευαισθητοποιεί και ενεργοποιεί τον θεατή. Κι όταν η Άλμα, μετά από συνεχή αγώνα, ανέβηκε στο δέντρο, επήλθε η λύτρωση. Ο παππούς το ένιωσε, άγγιξε την Ελιά ένα μέλος της οικογενείας και κοιμήθηκε ήσυχος. Η ζωή νικά τον θάνατο. Μία νέα Ελιά θα μεγαλώσει στην ίδια ακριβώς θέση, Φόρος τιμής στον παππού και την φύση. Αλληγορικά ο Βορράς του πλούτου κι η Μεσόγειος του ρομαντισμού και της κρίσης, που ακόμα επιβιώνουν το ήθος κι οι αξίες.


12) To Κυνήγι των Αγριανθρώπων: Μία κωμωδία για όλους, με γρήγορο ρυθμό κι οικονομία στην αφήγηση, ώστε ο θεατής να μην βαρεθεί ούτε δευτερόλεπτο. O Ρίκι είναι ένα πανέξυπνο, μορφωμένο, αλλά δύστροπο και με εγκληματικές τάσεις αγόρι. Η Πρόνοια αναθέτει την ανατροφή του σε μία οικογένεια στην επαρχία. Συνεχείς ανατροπές, καταπληκτικό φιλμ. Ο νεαρός πρωταγωνιστής, Julian Dennison, σε μία μοναδική ερμηνεία. Ακροβατεί μεταξύ της πραγματικότητας και ενός παραμυθιού, που έχει πλάσει στο μυαλό του, με γκάνγκστερ και τσίφτικη ζωή. Έμμεσα ο σκηνοθέτης, θίγει βέβαια κακώς κείμενα της κοινωνίας, πάντα όμως με ευφυή τρόπο, με χιούμορ, δίχως ακρότητες, όσο πρέπει για να ακουστούν και να πάρουμε το μήνυμα. Με τρομερή μουσική, που άλλοτε δίνει μία νώτα αισιοδοξίας κι άλλοτε επιτείνει τη δράση.


11) Δασκάλα: Το τότε, το σήμερα, το αύριο μοιάζουν τόσο κοντινά. Με επίκεντρο τον άνθρωπο κι όπλα τον κοινωνικό ρεαλισμό και καυστικό χιούμορ, ο Hrebejk κατακρίνει τα κακώς κείμενα και δίνει την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο για όσους τολμούν να διεκδικήσουν, όσα τους αναλογούν. Το δύσκολο είναι να τα βάλεις με την εξουσία, ξεπερνώντας τον φόβο σου. Μοναδική η ερμηνεία της Ζuzana Maurery. Τόσο υποκριτική, μέρος ενός συστήματος, που απολαμβάνει τα καλά της υποταγής του. Κάπως έτσι βραβεύτηκε και στο Κάρλοβι Βάρι. Επίκαιρηήμερα, που ένα χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα έχει κάνει το κύκλο του κι αρνείται να αποδεχθεί πως έχει αποτύχει.


10) Η Κλούβα: Mία ταινία του Μοχάμεντ Ντιαμπ, που αποτελεί την επίσημη υποψηφιότητα της χώρας για το ξενόγλωσσο Oscar. Η λέξη εγκλωβισμός είναι αυτή που γύρισε περισσότερες φορές στο μυαλό μου, στα 90 λεπτά της προβολής. Βρισκόμαστε στο Κάιρο, το καυτό καλοκαίρι του 2013, δύο χρόνια μετά την Αιγυπτιακή Επανάσταση. Μπορεί ο δικτάτορας Μουμπάρακ να ανατράπηκε και να φυλακίστηκε και μετά από δημοκρατικές εκλογές την εξουσία να πήρε ο Μόρσι, αλλά τα σχέδιά του για ισλαμοποίηση της χώρας, έφεραν εμφύλιο σπαραγμό. Σε αυτές τις δύσκολες, λοιπόν, συνθήκες, όσες διαφορές κι αν έχουν οι άνθρωποι, πολιτικές, θρησκευτικές, μόρφωσης, κουλτούρας είναι αναγκασμένοι να συνυπάρξουν και να συνεργαστούν για να επιβιώσουν. Το χάσμα αμβλύνεται. Κάπως έτσι δίνεται το οικουμενικό μήνυμα πως, όλοι έχουμε δικαίωμα στη ζωή κι οι άνθρωποι είναι καλοί από τη φύση τους. Ένα κλειστοφοβικό, συναρπαστικό φιλμ, που δεν έχει τα όρια του στην Αίγυπτο, αλλά σ΄ολόκληρο τον κόσμο. 



9) Tρελή Χαρά: Πολλές φορές ένας τίτλος κρύβει ένα μυστήριο. Αυτό συμβαίνει και στo νέο έργο του Πάολο Βίρτζι, " Τρελή Χαρά ". Ένα φιλμ που ακροβατεί αριστοτεχνικά ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα. Μία μικρογραφία της σημερινής κοινωνίας που βρίσκεται στα όρια της τρέλας. Καλλιεργείται μία βαθιά φιλία, συγκινητική και τρυφερή θα λέγαμε. Aυτή είναι η απάντηση στη νόσο της εποχής μας. " Έχω βαθιά κατάθλιψη, θεραπεύστε με ". Βαλέρια Μπρούνι Ταντέσκι και Μικαέλα Ραμαζότι κερδίζουν τον θεατή. Είναι φορές ωστόσο στη ζωή που μετράει το ταξίδι κι όχι η Ιθάκη, οι στιγμές κι όχι ο τελικός προορισμός κι οι δυο πρωταγωνίστριες βγήκαν νικήτριες στον αγώνα τους. Όλα τα παραπάνω ντυμένα, μ΄ένα υπέροχο Soundtrack, το " Sensa fine " του Gino Paoli. Mία μαύρη κωμωδία, με ιταλική φινέτσα, που θίγει προβλήματα που ταλανίζουν τη σημερινή Ευρώπη. Προκαλεί επιφανειακά γέλιο, αλλά στο βάθος και με μία δεύτερη ανάγνωση προβληματισμό-περισυλλογή.


7) Δολοφονικά Αμαξίδια: Πέρυσι ήταν " Ο Γιος του Σαούλ "  του Λάζλο Νέμες, φέτος πιο ήσυχα, σχεδόν αθόρυβα ήρθε στη Θεσσαλονίκη και το 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το " Δολοφονικά Αμαξία ", ενός άλλου Ούγγρου σκηνοθέτη, του Ατίλα Τιλ. Μία κοινωνική κωμωδία δράσης, βαθιά αντιρατσιστική, για τον πόνο και τη δύναμη του ανθρώπου να πετύχει τα πάντα. Τα όρια μεταξύ της φαντασίας και της πραγματικότητας, κάποια στιγμή θολώνουν. Ένα δράμα πάνω στην αναζήτηση αποδοχής κι ελπίδας. Θαρρείς πως ψάχνουν εκδίκηση από έναν κόσμο, που δεν μπορεί να σεβαστεί την διαφορετικότητα, το πρόβλημα ενός ανθρώπου, που κάνει τεράστια προσπάθεια για να επιβιώσει και να σταθεί ξανά στα πόδια του, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Μοιάζουν απόκληροι, μα είναι περήφανοι για τον αγώνα τους. Δίκαια κέρδισε τον Χρυσό Αλέξανδρο!



6) Υπηρέτρια: O Νοτιοκορεάτης, Παρκ Τσαν-Γουκ είναι ένα από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες παγκόσμια. Δημιουργεί ένα έργο, χωρισμένο σε τρία μέρη, που ισοδυναμούν με τις αντίστοιχες οπτικές γωνίες των πρωταγωνιστών, σε μπερδεύει, ξυπνάει την κριτική σου σκέψη, συμμετέχεις ενεργά κι αναζητάς το είναι που κρύβεται πίσω από το φαίνεσθαι μέσα από απροσδόκητες τροπές, μέχρι την τελική λύτρωση και την νίκη της αγάπης. O πόνος είναι ένδυμα κι ο δρόμος γεμάτος εμπόδια, με καινούρια "παπούτσια" όμως τα παλιά μονοπάτια μοιάζουν νέα. Ριψοκίνδυνες ιδέες, σε μία δύσκολη εποχή. Ένας απρόσμενο πάθος ανατρέπει τις ισορροπίες. " Ο σωτήρας που ήρθε να μου σώσει τη ζωή ". Η λεπτή ειρωνεία είναι το κλειδί της επιτυχίας. Ο θεατής τίθεται σε ρόλο πρωταγωνιστή, γι΄αυτό κι η ταινία είναι αληθινά από τις καλύτερες της χρονιάς. Το ηδονοβλεπτικό παιχνίδι, ξεπερνά τα όρια της σάρκας. Η τρυφερότητα είναι ικανή να ερεθίσει, όχι μόνο τις αισθήσεις, αλλά και το μυαλό.


6) La la land: Ένα οπτικοακουστικό υπερθέαμα. Τόσο αισιόδοξο, τόσο ρομαντικό. Emma Stone και Ryan Gosling σε μία συναρπαστική περιπλάνηση μεταξύ του έρωτα και των ονείρων τους στο μαγευτικό, Λος Άντζελες. Προκαλεί ευφορία στο θεατή. Ένα musical, διαφορετικό από τα συνηθισμένα, ικανό να σε συνεπάρει. Μεταδίδει αγάπη και χαρά, σε μία περίοδο, που το έχουμε τόσο ανάγκη.



5) I Daniel Blake (Χρυσός Φοίνικας Κάννες): Σε μία δύσκολη εποχή, ο αειθαλής σκηνοθέτης, Κεν Λόουτς, στα 79 πλέον του χρόνια επιλέγει να κάνει πολιτικό-ανθρωποκεντρικό σινεμά. Λιτό κι άμεσο, μία ωδή στον περήφανο και τίμιο αγώνα. Είμαι απ΄αυτούς, που ακόμα γράφουν με μολύβι. Κατάφερα να ταυτιστώ με έναν καθημερινό ήρωα. Αντίδοτο στο ρεύμα της εποχής, μπορεί να είναι μόνο η ένωση των ανθρώπων, η συνεργασία κι η αλληλεγγύη. Τι γίνεται όμως όταν έχεις όλη την καλή διάθεση κι ακούς, " και μην μου δίνεις άλλη αγάπη Νταν, γιατί θα με διαλύσει "' ; Αυτός είναι ο κόσμος σήμερα. Δεν αντέχει συναισθήματα κι είναι πραγματικά σοκαριστικό να το συνειδητοποιείς. Με σκληρό ρεαλισμό και μία δόση επιτηδευμένου χιούμορ κατανοούμε πως στον καπιταλισμό, η ανθρώπινη ύπαρξη έχει απαξιωθεί πλήρως κι η ελάχιστη αξιοπρέπεια έχει μηδενιστεί.


4) Εξομολογήσεις: Μετά από τρία χρόνια και το " Ζήτω η Ελευθερία ", Ρ. Αντό και Τ.Σερβίλο συναντώνται εκ νέου. Με όχημα την θρησκεία, ο σκηνοθέτης προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τον θεατή, να κατακρίνει τα κακώς κείμενα του καπιταλισμού και να δώσει σαφές μήνυμα σε κάθε παραλήπτη, πως καθημερινά οι συνθήκες ζωής θα γίνονται δυσκολότερες, όσο αφήνουμε την μοίρα μας να την καθορίζουν άλλοι. Είναι άραγε ο μοναχός το ιδανικό πρόσωπο να μας οδηγήσει στην λύτρωση; " Οι άνθρωποι που παλεύουν για έναν καλύτερο κόσμο, συνήθως τον κάνουν χειρότερο ". Πρωταγωνιστής, σαρωτικός, μεστός, ο Τόνι Σερβίλο, που μαγνητίζει τα βλέμματα σε κάθε του κίνηση και καλείται να παίξει στο απόγειο της δόξας του, έναν πολύ δύσκολο ρόλο. Ανθρωποκεντρικό, πολιτικό σινεμά, αυτήν την αφορά από την οπτική της ηγεσίας. Κι εκεί θα πρέπει να βρεθούν αυτοί που θα τολμήσουν. Έτσι θα τελειώσει ο πόλεμος, που μαίνεται.


3) Φυσικά το Toni Erdamann της Mάρεν Άντε. Ένα βαθιά κοινωνικό φιλμ, που έχει ως στόχο αφενός να καταδείξει την αλλοτρίωση στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων στον βωμό των συμφερόντων και της αδυσώπητης καθημερινότητας κι αφετέρου τον αγώνα του γονιού (Peter Simonichek) για να δει το παιδί (Sandra Ηuller) του, όπως ονειρεύεται. Ενορχηστρωμένο μαεστρικά, μέσα από αντιφάσεις και συγκρούσεις, που προκύπτουν από την προβληματική συμβίωση δύο γενεών, δύο διαφορετικών κόσμων, οδηγούμαστε στην " ενηλικίωση " των δύο πρωταγωνιστών και στην απελευθέρωσή τους απ΄ότι τους κρατά δέσμιους. Σε έναν άδειο από συναισθήματα κόσμο, πατέρας και κόρη, παρά τις διαφορές τους, κατάφεραν να ξαναγνωριστούν. Η αγάπη νίκησε την μελαγχολία και την κατάθλιψη. Μία κινηματογραφική γροθιά στη σημερινή Ευρώπη, που μας θέλει άβουλους, δίχως αισθήσεις κι αισθήματα.



2) Ένα βήμα πριν το ένα, η Αποφοίτηση του Κρίστιαν Μουντζίου. Δικαιωματικά κέρδισε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες, περιγράφοντας την " ζούγκλα " του σύγχρονου κόσμου, τα επώδυνα ηθικά διλήμματα και τις συλλογικές κοινωνικές ευθύνες, που καθημερινά ως μονάδες, αλλά κι ως σώμα προσπαθούμε να αποποιηθούμε. Για να καταδείξει όλα τα παραπάνω με εμφατικό τρόπο βασίζεται στη σχέση πατέρα-κόρης. Ο σκηνοθέτης διεισδύει στα άδυτα της κοινωνίας και θέτει καίρια ερωτήματα. Αποδίδεται τέλεια το πολυεπίπεδο δράμα του πρωταγωνιστή. Το αδιέξοδο επιτείνεται. Χάνει κάθε ηθική, μα πάνω απ΄όλα τον εαυτό του.


1) Ύστερα από μεγάλη σκέψη στην κορυφή της προσωπικής μου λίστας τοποθετώ, τη Κόκκινη Χελώνα:  Πρόκειται για ένα αληθινό αριστούργημα κινουμένων σχεδίων, του Ολλανδού μετρ του είδους, Μίκαελ Ντουντόκ ντε Βιτ (OSCAR για το " Father and Daughter ") σε συνεργασία με το Studio Ghilbi της Ιαπωνίας. Mία αλληγορία για την ιστορία του κόσμου, από τους πρωτόπλαστους, μέχρι και τη σημερινή εποχή. Τα ερωτήματα που τίθενται θεμελιώδη. Παρ΄ότι υπάρχει απουσία λέξεων, τα σχέδια, οι εικόνες, η μουσική (L. P. Del Man), η ποιητική χροιά, ο λυρισμός, το μεταφυσικό στοιχείο κι ο ρεαλισμός συμπλέκονται κι αλληλεπιδρούν τόσο αρμονικά, κινητοποιώντας απόλυτα τις αισθήσεις και τα συναισθήματα του θεατή, που παρακολουθεί αποσβολωμένος το μεγαλείο. Η αγάπη βγαίνει νικήτρια σε έναν διαλυμένο κόσμο. .Άραγε οι σκηνοθέτες θέλουν να περάσουν ένα μήνυμα με τα animation για ενήλικες; Διότι μία εικόνα ίσον χίλιες λέξεις. Ειδικά σήμερα, που τα λόγια τείνουν να χάσουν την αξία τους.

Καλή χρονιά σ΄όλους, με υγεία, αγάπη κι ευτυχία!

Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2016

Κόκκινη χελώνα


To " La Tortue Rouge " είναι το δεύτερο σπουδαίο animation, που είχα την χαρά να παρακολουθήσω μέσα στο έτος που σιγά σιγά μας αποχαιρετά, μετά το " Εγώ ο Κολοκυθάκης " του Ελβετού, Claude Barras. Πρόκειται για ένα αληθινό αριστούργημα κινουμένων σχεδίων, του Ολλανδού μετρ του είδους, Μίκαελ Ντουντόκ ντε Βιτ (OSCAR για το " Father and Daughter ") σε συνεργασία με το Studio Ghibi της Ιαπωνίας (Hayao Miyazaki-Isao Takahata) και την Γαλλίδα σκηνοθέτη, Πασκάλ Φεράν. Mιλάμε για την πρώτη συμπαραγωγή Ευρώπης-Ασίας σε αυτό το επίπεδο κι από το μόνο του αυτό το γεγονός, καθιστά το μήνυμα καθολικό για όλη την ανθρωπότητα και του δίνει παγκόσμιο χαρακτήρα.

Ένας ναυαγός δίνει μάχη για να κρατηθεί στη ζωή. Η θάλασσα τον ξεβράζει σ΄έναν έρημο τόπο. Παρά τις προσπάθειες που κάνει να δημιουργήσει μία σχεδία, να διαφύγει και να επιστρέψει στα εγκόσμια, μία ανώτερη δύναμη τον κρατά πίσω, δέσμιο. Εκτιμά πως μία κόκκινη χελώνα είναι το πρόβλημα και την σκοτώνει. Το μετανιώνει όμως και κάνει τα πάντα για να της δώσει και πάλι ζωή, να εξιλεωθεί, να συμφιλιωθεί εκ νέου με τη φύση και το Θείο. Τα καταφέρνει, αντί για χελώνα όμως σάρκα κι οστά παίρνει μία πανέμορφη κοπέλα με κόκκινα μαλλιά. Έχει πλέον κάποιον δίπλα του και μαθαίνει να ζει κατά αυτόν τον τρόπο. Ένα ταξίδι από την επιβίωση στον έρωτα και την αγάπη.

Τα ερωτήματα που τίθενται θεμελιώδη, όπως κι οι φιλοσοφικές ιδέες που ενυπάρχουν πίσω από κάθε σκηνή. Πόσο έχει απομακρυνθεί ο άνθρωπος από τη φύση του, αλλά κι από τη φύση γενικότερα; Αργεί η ώρα που αυτή θα τον εκδικηθεί; Mήπως τελικά η ευτυχία κρύβεται στα απλά, τα καθημερινά κι εμείς την αγνοούμε επιδεικτικά; Μιλάμε ξεκάθαρα για μία παραβολή, για μία αλληγορία αν θέλετε, από τους πρωτόπλαστους, μέχρι και τη σημερινή εποχή. Ο καθένας μπορεί να το ερμηνεύσει με τον δικό του μοναδικό τρόπο κι αυτή είναι μαγεία της επιτυχίας της ταινίας.


Παρ΄ότι υπάρχει απουσία λέξεων, τα σχέδια, οι εικόνες, η μουσική (Laurent Perez Del Man), η ποιητική χροιά, ο λυρισμός, το μεταφυσικό στοιχείο κι ο ρεαλισμός συμπλέκονται κι αλληλεπιδρούν τόσο αρμονικά, κινητοποιώντας απόλυτα τις αισθήσεις και τα συναισθήματα του θεατή, που παρακολουθεί αποσβολωμένος το μεγαλείο. Μπαίνει σε θέση πρωταγωνιστή και συγκινείται. Ελάχιστες κραυγές απόγνωσης, μόνο και μόνο για επιτείνουν την δράση. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη να ελπίσει και να ονειρευτεί. Σήμερα, ίσως περισσότερο από ποτέ. Δεν αντέχει την μοναξιά. Σπάει. Η υπομονή του εξαντλείται ευκολότερα.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε κάποιους από τους γρίφους και τα μυστήρια της ταινίας. Ο αγώνας του άντρα συμβολίζει την αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να ζήσει και να βελτιωθεί, ψάχνοντας μία σανίδα σωτηρίας στη δίνη της καθημερινότητας. Τα πουλιά που κελαηδούν ψηλά, την ελευθερία. Η σχέση του υιού της οικογένειας με τις χελώνες της αποκατάσταση της σχέσης ανθρώπου-φύσης και την αναγωγή προς το ανώτερο, το εξιδανικευμένο. Οι κάβουρες τα εμπόδια που συναντάμε στην πορεία προς τον κάθε στόχο. Κι αυτά είναι απλά κάποια ενδεικτικά. Τα υπόλοιπα τα αφήνω σε εσάς, να τα ανακαλύψετε.


Η αγάπη βγαίνει νικήτρια σε έναν διαλυμένο κόσμο. Κι από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε μέρες γιορτής, που είναι. Από το Καλό. Το άγχος, το στρες, οι κατάθλιψη είναι φαινόμενα και νόσοι της εποχής, που εμείς άθελά μας κατασκευάσαμε. Γιατί δεν ενστερνιστήκαμε ποτέ το ρητό, " μέτρον άριστον ". Με το σχήμα του κύκλου ολοκληρώνεται. ένα έπος για τον άνθρωπο και την πορεία του, από το πριν στο τώρα κι από εδώ στο αύριο.

Με αφηγηματική οικονομία έχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα, που έδωσε στην " Κόκκινη Χελώνα " το Ειδικό Βραβείο Επιτροπής στις Κάννες και το αντίστοιχο του Κοινού στην Αθήνα και στις φετινές " Νύχτες Πρεμιέρας ". Άραγε οι σκηνοθέτες θέλουν να περάσουν ένα μήνυμα με τα animation για ενήλικες; Διότι μία εικόνα ίσον χίλιες λέξεις. Ειδικά σήμερα, που τα λόγια τείνουν να χάσουν την αξία τους και συχνά είναι εμποτισμένα με ψέμα. Απλά συγκλονιστικό!


To Κοινόβιο


Στην πόλη μας αυτές τις γιορτινές ημέρες προβάλλεται το " Kollektivet " του Τόμας Βίντερμπεργκ, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο, που ο 47χρονος σκηνοθέτης έχει γράψει. Για τον ίδιο έχουμε μιλήσει αναλυτικά, στο " Κυνήγι ", που μαζί με την "Οικογενειακή Γιορτή ", είναι τα δύο αριστουργήματά του. Συνδημιουργός του " Δόγματος 95 ", αυτή την φορά επιλέγει ένα φιλμ με αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, που μπορεί να μην φτάνει στα επίπεδα κορύφωσης κι έντασης των δύο προηγούμενων, έχει όμως το δικό του ενδιαφέρον κι αξία.

Βρισκόμαστε στην Κοπεγχάγη του 1970. Επικρατεί ένα ρεύμα απελευθέρωσης των ηθών και τα κοινόβια είναι ο ιδανικός χώρος για πειραματισμούς. Ένας αρχιτέκτονας καθηγητής πανεπιστημίου (Έρικ) κι η σύζυγός του, παρουσιάστρια δελτίου ειδήσεων, με την κόρη τους, Φρέγια, κληρονομούν το σπίτι του πατέρα του πρωταγωνιστή στα προάστια της πρωτεύουσας. Είναι όμως πολύ μεγάλο κι αποφασίζουν με την παρότρυνση της Άννα, αντί να το πουλήσουν, να καλέσουν φίλους κι αγνώστους να συμβιώσουν και να μοιραστούν τα έξοδα. Πόσο εύκολο είναι άραγε αυτό το εγχείρημα, ειδικά όταν από την πρώτη στιγμή έχεις τις επιφυλάξεις σου;


Ξεκινά σαν κωμωδία, ως μία γιορτή μεγάλης διάρκειας, σαν ένα καθημερινό πάρτυ, με άφθονη μπύρα. Το ομαδικό πνεύμα κι η αλληλεγγύη κυριαρχούν. Για πόσο όμως θα βαίνουν όλα καλώς; Όχι για πολύ. Ο Έρικ δεν αντέχει. Πνίγεται. Και βρίσκει διέξοδο σε μία κατά πολύ νεαρότερη φοιτήτρια του. Το εσωτερικό θα κλονιστεί. Πλέον, ο σκηνοθέτης σε συνεργασία με τον σεναριογράφο του, Τομπίας Λίντχολμ, εστιάζουν στο ζευγάρι, το πρόσωπο, που κάνει το τρίγωνο και τις συνέπειες, τις επιπτώσεις, αν θέλετε, αυτού του σκηνικού στην κόρη, που άθελά της ωριμάζει πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο.

" Από την ηλικία των 19 ετών ζούσα σε Κοινόβιο. Θυμάμαι τον εαυτό μου περικυκλωμένο από γεννητικά όργανα, μπύρες, ακαδημαϊκές συζητήσεις, αγάπη και προσωπικές τραγωδίες. Ως παιδί, κάθε μέρα ήταν ένα παραμύθι. Κάθε φορά που έβγαινα από το δωμάτιο μου, μια έκπληξη με περίμενε στην επόμενη γωνία. Η εποχή των κοινοβίων έχει τελειώσει εδώ και πολλά χρόνια. Μου λείπει, γιατί πιστεύω ότι ήταν μια καταπληκτική εμπειρία. Υπάρχουν τρομερές αξίες πίσω από όλο αυτό το σχήμα ", τονίζει με έμφαση ο ίδιος ο Βίντερμπεργκ.

Πόσο εύκολο είναι όμως να ξεπεράσουμε τις συμβάσεις και να υποστηρίξουμε επαναστατικές ιδέες, όταν υπάρχει ο εγωισμός κι αυτοσεβασμός; Οι ισορροπίες είναι εύθραυστες. Τίθενται ηθικά διλήμματα κι ιδεολογικά προβλήματα, που είναι ικανά να σε ρημάξουν, να σε διαλύσουν ως άνθρωπο, όταν μία απόφαση του γυρίζει μπούμερανγκ. Κάπως έτσι μία αθώα περιπέτεια εξελίσσεται σε μία σκληρή καθημερινή μάχη και τελικά υπερισχύει η συντηρητική φύση του ανθρώπου, καθώς οι ανασφάλειες τον κυριεύουν.


Κι εδώ, ο Δανος έχει πλάσει χαρακτήρες με ψυχολογικό βάθος. Πρώτη και καλύτερη η Τρίνε Ντίρχολμ (Άννα), η οποία κέρδισε την Αργυρή Άρκτο στο Βερολίνο. Ο Ultrich Thomsen (Έρικ), αλλά κι Martha Sofie Wallstrom Hansen (Φρέγια). Συνθέτουν ένα παζλ, που κερδίζει τον θεατή από την πρώτη στιγμή και τον θέτει σε θέση πρωταγωνιστή στον συναισθηματικό πόλεμο και τις ανατροπές, που θα ακολουθήσουν μέχρι το φινάλε και την τελική λύτρωση. Οι υπόλοιποι πιστοί συνοδοιπόροι, σαν τον χορό στην αρχαία τραγωδία, προάγουν την δράση.

Η νοσταλγική διάθεση είναι ξεκάθαρη. Η πιστή αναπαράσταση της εποχής κι η απεικόνιση των συνθηκών άψογη. Κάπου όμως πιάνουμε το δέντρο (οικογενειακό τρίγωνο) κι αφήνουμε το δάσος (κοινόβιο). Πρόκειται για μία ειλικρινή βιωματική κατάθεση με αυθεντικότητα κι υψηλό βαθμός μεταδοτικότητας, που συγκινεί, αφήνοντας τα σημάδια της ανεξίτηλα κι οδήγησε εκτός των άλλων και στο Βραβείο Μοντάζ (Μπιλέσκοφ Γιάνσεν και Ανν Όστερσουντ) από την Ευρωπαική Ακαδημία Κινηματογράφου.

Κωμική τραγωδία ή οικογενειακό δράμα;

Αξίζει να το δείτε, προσεκτικά ...




Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2016

Oι Εξομολογήσεις


Μετά από τρία χρόνια και το " Ζήτω η Ελευθερία ", Ρομπέρτο Αντό και Τόνι Σερβίλο συναντώνται ξανά για λογαριασμό των Εξομολογήσεων. Η ανθρωπότητα έχει ανάγκη σήμερα, όσο ποτέ το πολιτικό σινεμά. Κι ενώ άπαντες έχουν προσηλωθεί φέτος, στο " Ι Daniel Blake ", του Κεν Λόουτς, που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες κι όχι άδικα, από την Ιταλία έρχεται άλλη μία προσπάθεια αφύπνισης των συνειδήσεων για το που βαδίζει ο σημερινός κόσμος. Μάλιστα πήρε και το Bραβείο Οικουμενικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι.

Βρισκόμαστε στη Βόρεια Γερμανία. Οι G8, υπουργοί οικονομικών των περισσότερο ανεπτυγμένων βιομηχανικά χωρών, συνεδριάζουν, προκειμένου να εκπονήσουν ένα σχέδιο και να θεσπίσουν διατάξεις, που θα πλήξουν την ανθρωπότητα (παγκόσμια οικονομία). Ένας μοναχός, ο Ρομπέρτο Σάλους, είναι το πρόσωπο, που δεν ταιριάζει στο γκαλά. Για ποιον λόγο έχει κληθεί να βρεθεί στη συνάντηση; Ποιες οι συνέπειες μίας εξομολόγησης ; Θα καταφέρει άραγε να δώσει παράταση ζωής ...;


Με όχημα την θρησκεία, ο σκηνοθέτης προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τον θεατή, να κατακρίνει τα κακώς κείμενα του καπιταλισμού και να δώσει σαφές μήνυμα σε κάθε παραλήπτη, πως καθημερινά οι συνθήκες ζωής θα γίνονται δυσκολότερες για την πλατιά μάζα, όσο αφήνουν την μοίρα μας να την καθορίζουν άλλοι. Ο θεσμός (εκκλησία) όμως έχει ήδη φθαρεί. Είναι άραγε ο μοναχός το ιδανικό πρόσωπο να μας οδηγήσει στην λύτρωση; " Οι άνθρωποι που παλεύουν για έναν καλύτερο κόσμο, συνήθως τον κάνουν χειρότερο ", σαφής αιχμή.


Λέξεις, πολύ γνώριμες σε εμάς, κρίση, ΔΝΤ, μέτρα, λιτότητα, τρεις αναφορές στην Ελλάδα κάνουν το έργο τόσο κοντινό σ΄αυτό που βιώνουμε καθημερινά. Κι αν η χώρα μας είναι το πειραματόζωο, ακολουθούν κι άλλοι στον χορό του Ζαλόγγου. Το χρεοκοπημένο σύστημα είναι αυτό που πρέπει να αλλάξει κι όχι να αναζητούμε πως η δημιουργική καταστροφή θα επαναφέρει τις ισορροπίες, αφού συρρικνωθούν χώρες ολόκληρες.


Η ταινία έχει το ύφος μιας παραβολής, ενός αλληγορικού παραμυθιού. Αλλά ταυτόχρονα κινείται σ' ένα μονοπάτι απόλυτου σεβασμού στον ρεαλισμό, ως προς τους κανόνες και τη συμπεριφορά της «φυλής πολιτικών» που απεικονίζει. Πιστεύω ότι μια ταινία οφείλει να είναι η γέφυρα ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα, αλλά αυτός ο στόχος απαιτεί και μια ηθική ακεραιότητα. Πιστεύω όμως ότι η τέχνη, η αληθινή τέχνη, μπορεί ν' ανοίξει χώρο για το έλεος, την αλληλεγγύη και τη σύνδεση με τους άλλους, για μια ηθική και πολιτισμένη προσέγγιση των σημαντικών ζητημάτων της ανθρώπινης ζωής. Κάποιες φορές, μάλλον σπάνια, η τέχνη μπορεί να χρησιμεύσει στην αποκάλυψη μια πτυχής της εξουσίας, με τρόπο κωμικό, ή δραματικό, σατιρικό ή, επίσης, θρησκευτικό. Με κάποιον τρόπο, η τέχνη στερεί από την εξουσία το πρεστίζ της. Ο μοναχός κερδίζει την παρτίδα, αλλά όχι όλο το παιχνίδι. Από εμάς εξαρτάται αν θα κερδίσουμε το παιχνίδι στο μέλλον και υπάρχουν ακόμα τόσα πολλά που πρέπει να γίνουν για να το καταφέρουμε, δηλώνει ο ίδιος ο Αντό.




Ενδιαφέροντα στοιχεία είναι επίσης τα έξης. Ο παραλληλισμός των τραπεζών με την μαφία, ο φόβος που κυριεύει άπαντες, " δεν ξέρεις τι διακυβεύεται εδώ πέρα ". Το γεγονός, ότι η φύση και τα ζώα είναι από τη φύση τους καλά, όπως κι ο άνθρωπος, στην πορεία όμως το πιο έξυπνο ον παρείσφρησε (παρεισέφρησε) του επιθυμητού δρόμου. Η δύναμη της σιωπής και το αίσθημα της ελάφρυνσης με την εξομολόγηση, μεταφέροντας το βάρος των αμαρτιών μας σε κάποιον άλλον και τέλος η ρήση, ότι ο χρόνος δεν υπάρχει κι ουσιαστικά αποτελεί μία μεταβλητή της ψυχής. Εξ΄ου και το, " όταν έχεις καλή παρέα (ευφραίνεται η ψυχή), ο χρόνος κυλά γρήγορα.


Σπουδαίο casting ηθοποιών. Από τον πρωταγωνιστή, σαρωτικό, μεστό, Τόνι Σερβίλο, που μαγνητίζει τα βλέμματα σε κάθε του κίνηση και καλείται να παίξει στο απόγειο της δόξας του, έναν πολύ δύσκολο ρόλο, στον Daniel Auteuil (Ντ. Ρόσε-επικεφαλής του ΔΝΤ), που εμείς τον γνωρίσαμε το 2004, στο " Παράφορο Πάθος ", στον Λαμπέρ Γουιλσόν και στις Connie Nielsen, που υποδύεται μία ακριβίστρια, συγγραφέα παιδικών, αλλά και την M.J.Croze, που εδώ δεν έχει μεγάλο ρόλο, πλην όμως ουσιαστικό. Όλα τα παραπάνω δεμένα με την υπέροχη μουσική του Νικόλα Πιοβάνι, που αποτελεί οδηγό για την επιτυχία της ταινίες κι αναπόσπαστο κομμάτι της επιτυχίας.




Tα μεταφυσικά στοιχεία επίσης αποτελούν μοχλό στην πορεία προς το φινάλε, με την προσωρινή εξαφάνιση του μοναχού και με τον σκύλο να τον ακολουθεί πιστά, από την στιγμή, που τον έσωσε από την μανία, που τον είχε κυριεύσει. Βάφτισε το ψάρι, κρέας, όπως θα λέγαμε στην καθομιλουμένη, όπως συνηθίζουν οι παπάδες. Η κωμική χροιά της υπόθεσης. Λείπει μόνο η κορύφωση για να χαρακτηριστεί το αριστούργημα της χρονιάς.


Ανθρωποκεντρικό, πολιτικό σινεμά, αυτήν την αφορά από την οπτική της ηγεσίας. Κι εκεί θα πρέπει να βρεθούν αυτοί που θα τολμήσουν να αλλάξουν τον κόσμο με προσωπικό κόστος. Πάνω απ΄όλα όμως θα πρέπει να υπάρχει η θέληση, η βούληση, η συσπείρωση και η συνειδητοποίηση του απλού κόσμου καθολικά. Ας δούμε επιτέλους μακριά. Η διορατικότητα ήταν το βασική αρετή του Περικλή στην αρχαία Αθήνα. Έτσι θα τελειώσει ο πόλεμος, που μαίνεται, χωρίς, εκατόμβες θυμάτων.




Τα " Κάλαντα "


Ξημέρωσε η παραμονή των Χριστουγέννων. Μία φορά σε όλη μου τη ζωή έχω πει κάλαντα, όλη κι όλη κι όμως από χθες το βράδυ τριγυρίζουν στο μυαλό μου οι παρακάτω σκέψεις. Κάθε 23 του Δεκέμβρη πέφτοντας στο κρεβάτι, συλλογιζόμουν τι ώρα θα με ξυπνήσει το πρωί το πρώτο κουδούνι. Θα είναι 7, 8, εννέα; Έκανα ταραγμένο ύπνο, το περίμενα. Μπορεί να δυσανασχετούσα στο άκουσμά του, αλλά ήταν το έθιμο. " - Nα τα πούμε; " Να ακούσεις τα παιδάκια, να δώσεις κάτι συμβολικά και μετά να ξεκινήσεις την καθιερωμένη βόλτα στην αγορά της πόλης. Φέτος ησυχία. Εκνευριστική. Οικονομική κι όχι μόνο κρίση. Πλέον, θεωρείται θράσος να σου χτυπήσει κάποιος την πόρτα. Και να κάνει όμως κάποιος τον κόπο. Θα βρει ερμητικά κλειστές θύρες. Τα πάντα αλλάζουν κι εμείς παρατηρούμε αμήχανα τα σημεία των καιρών και τα αποδεχόμαστε ως κάτι το φυσιολογικό. Έγραφα πριν λίγες ημέρες, πως δεν μπορώ να γιορτάσω, με τόσο κόσμο στον δρόμο, με την ανθρωπότητα σε οριακό σημείο. Η αλλοτρίωση κι η αλλοίωση των ανθρωπίνων σχέσεων φαίνεται σε κάθε έκφανση, σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας. Δυστυχώς ...

Εύχομαι από καρδιάς καλά Χριστούγεννα σε όλους, με υγεία, αγάπη κι ευτυχία. Για όλον τον κόσμο. Κι ελπίζω του χρόνου οι συνθήκες να είναι καλύτερες κι όχι χειρότερες ...

Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2016

Τα φτερά του έρωτα


Ο Βιμ Βέντερς είναι ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες-δημιουργούς του σύγχρονου παγκόσμιου κινηματογράφου. Περιπλανητής στον κόσμο των ιδεών, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τον χαρακτήριζε το πάθος του για το σινεμά και του άρεσαν οι ταινίες δρόμου, ενώ μεγάλη αξία έδινε και στη μουσική, που συνόδευε τα έργα του. Στα πλαίσια του αφιερώματος της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης για τον Γερμανό με τίτλο, " Wenders in Town ", είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τα " Φτερά του Έρωτα ", εμπνευσμένο από τις " Ελεγείες του Ντουίνο" του Ρίλκε, που βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 1987 και για τους περισσότερους αποτελεί την κορυφή του σκηνοθέτη. Ένα ασύλληπτο έργο για την εποχή του, που πραγματικά σημάδεψε όσους το είδαν, έμεινε χαραγμένο ανεξίτηλα στη μνήμη τους κι έχει την ικανότητα να το κάνει ακόμα και σήμερα.

Ο Ντάμιελ κι ο Κάσιελ είναι δύο άγγελοι, παρατηρητές των πάντων, αόρατοι στα μάτια των ανθρώπων, εξαιρουμένων των παιδιών, στο ιστορικό, διχοτομημένο ακόμη, Βερολίνο. Η δύναμη του έρωτα είναι όμως τόσο μεγάλη, που ένας άντρας μπορεί να θυσιάσει την αθανασία του, επιλέγοντας να εκπέσει για να ζήσει την στιγμή.  Mία εκτυφλωτική συμφωνία της μεγαλούπολης, σαν όλα να συνηγορούν για το τέλος (τον σκοπό). " Έρως ανίκατε μάχαν ". Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατο, έλεγε ο θυμόσοφος αρχαίος ελληνικός λαός.


Πραγματικά το πρώτο μέρος σε υπνωτίζει, σε μεταφέρει νοερά σ΄έναν άλλον κόσμο και στο δεύτερο παίζει με τις αισθήσεις σου, κινητοποιεί τα συναισθήματά σου. Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα απόλυτα καινοτόμο έργο για την εποχή του, το οποίο είναι απόλυτο διαχρονικό κι αγγίζει ακόμα και τη σημερινή εποχή. Ωδή για την χαμένη αθωότητα, ύμνος για την ειρήνη, την αισιοδοξία, πυξίδα για την ματαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από απλές πτυχές της καθημερινότητας, που στόχο δεν έχει να διδάξει, αλλά να ξυπνήσει, να προκαλέσει συνειδήσεις κι αισθήματα, μία συνολική ενδοσκόπηση στον θεατή.

Ο ίδιος ο Βέντερς είπε για την ταινία, " έχω σταματήσει πλέον να διαχωρίζω τη δουλειά μου σε μυθοπλασία και ντοκιμαντέρ. Ένα ντοκιμαντέρ μπορεί κάλλιστα να διηγηθεί μία όμορφη ιστορία όπως για παράδειγμα το τα " Φτερά του Έρωτα ", μπορεί να μετατρέπει σ΄ένα ντοκιμαντέρ για μία πόλη που πλέον δεν υπάρχει. Οι δονήσεις που λαμβάνω από έναν τόπο με βοηθούν ταυτόχρονα, είτε γυρίζω ντοκιμαντέρ, είτε γυρίζω ταινία μυθοπλασίας. Έχω όμως ανάγκη να συνδεθώ με το συγκεκριμένο μέρος που πρόκειται να κινηματογραφήσω, αλλιώς νιώθω σαν να περπατάω προς το κενό. Εξαρτάται από τον ίδιο το μέρος να με κερδίσει και να μου αφηγηθεί την ιστορία του. Τότε κι εγώ με τη σειρά μου θα ξέρω που να στήσω την κάμερα. "


Μεγάλο μερίδιο της επιτυχίας ανήκει στον πρωταγωνιστή, Μπρούνο Γκαντς, στον διευθυντή φωτογραφίας, Ανρί Ελ Εκάν και στον σεναριογράφο, Πέτερ Χάντκε, που ξανασυναντά τον Βέντερς, μετά την " αγωνία του τερματοφύλακα πριν το πέναλντι ". Τρομερός και πολύ αγαπημένα τα λόγια του Πωλ Φολκ ένα ξημέρωμα έξω από μία καντίνα, καταλαβαίνοντας την παρουσία του άγγελου δίπλα του, " μακάρι να ήσουν εδώ, εύχομαι να μπορούσες να μου μιλήσεις, γιατί είμαι φίλος ", ενώ από την αναφορά μας δεν θα μπορούσε να λείψει φυσικά η πανέμορφη χορεύτρια Μαριόν, η οποία μαγεύει τον άγγελο και τον παίρνει μαζί της στη γη, να ζήσουν ευτυχισμένοι. Ο μακρόσυρτος μονόλογός της, λίγο πριν την κορύφωση είναι από τα αξιοσημείωτα του φιλμ.

Αλληγορικά μπορεί να πει κάποιος, αντιλαμβανόμενος το μεγαλείο του έργου, πως οι άγγελοι είμαστε εμείς οι απλοί θεατές, που συνεχώς παρακολουθούμε ταινίες, ερωτευμένοι με τον Κινηματογράφο, αλλά είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τα πάντα.

Aφιερωμένο στον Όζου, τον Ταρκόφσκι και τον Τριφό.

Ένα πολυεπίπεδο έργο, με την ιστορία, την κοινωνική πραγματικότητα, την φαντασία, τον λυρισμό και το love story να συμπλέκονται και να αλληλεπιδρούν υποδειγματικά. Μία συγκλονιστική περιπλάνηση που ακροβατεί συνεχώς μεταξύ του πνεύματος και του σώματος, της αιωνιότητας και της (θνητής) ζωής, του έγχρωμου και το ασπρόμαυρου. Στόχος του ανθρώπου θα πρέπει να είναι η συνεχής βελτίωση και παράλληλα η αποφυγή της κενότητας, ώστε να αγγίξει το ανώτερο, το ιδανικό και να κερδίσει τη σωτηρία της ψυχής του.


Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2016

Χριστούγεννα διαφορετικά, οριακά ...


Μ'αρέσει να γράφω για τα Χριστούγεννα. Το λατρεύω για την ακρίβεια. Είναι η γιορτή της αγάπης, των χρωμάτων, του καλού. Σαν κάτι να μας φέρνει πιο κοντά. Κάπως έτσι ξεκινώ να γράφω αυτές τις σειρές βαθιά λυπημένος για όσα βλέπω καθημερινά, κάνοντας μία βόλτα κυριολεκτικά στην πόλη μου τη Θεσσαλονίκη, αλλά και γενικότερα Διαδικτυακά παγκοσμίως. Ακόμα ένας χρόνος τελειώνει, μπαίνουμε αισίως στο 2017 κι ο κόσμος συνολικά αντί να βελτιώνεται, γίνεται ολοένα και πιο άσχημος, πιο σκληρός, θέλοντας να εκδικηθεί ποιον άραγε; Έναν αόρατο εχθρό, που πιθανότατα είναι ο κακός του εαυτός και δεν το έχει αντιληφθεί. Απόρροια συμφερόντων των λίγων και χρεοκοπημένων πολιτικών-συστημάτων αυτό που βιώνουμε. Κάθε άνθρωπος που σέβεται τον εαυτό του και τον δίπλα του δεν μπορεί παρά να ευαισθητοποιηθεί και να σκεφτεί, όπως εγώ και τόσοι άλλοι. Δεν υπάρχουν Χριστούγεννα, δεν υπάρχουν γιορτές, όταν είναι για λίγους. Όταν υπάρχουν χιλιάδες άστεγοι που ζουν μέσα στο κρύο, σήμερα, τώρα, που δεν έχουν ένα πιάτο φαγητό, που χάνουν τα παιδιά τους και το κακό επιτείνεται μέρα με τη μέρα. Θα μου πείτε βρισκόμαστε σε μία δύσκολη εποχή. Πρέπει να βρεις τρόπο να επιβιώσεις. Μην μένεις ρομαντικός, μην γίνεσαι συναισθηματικός. Όλοι αυτό μου λένε. Εγώ όμως πιστός στις αξίες, την ηθική και τα ιδανικά μου, αρνούμαι να γιορτάσω από σεβασμό και συμπόνοια (σε καμία περίπτωση πάντως λύπηση) προς αυτούς που δεν έχουν τα στοιχειώδη να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Και δεν είναι οι λίγοι που έτυχε να πάρουν λάθος δρόμο στην πορεία, είναι πλέον δυστυχώς οι πολλοί. Οι λίγοι περάσαμε από την άλλη μεριά κι ίσως και για εμάς εν αγνοία μας η κλεψύδρα αδειάζει. Η κατάσταση θα αλλάξει μόνο σε επίπεδο ηγεσίας της ανθρωπότητας. Εμείς επιλέγουμε. Ή θα συνεχίσουμε και θα οδηγηθούμε μαθηματικά, νομοτέλεια στην καταστροφή ή θα κάνουμε την μεγάλη ανατροπή και θα σωθούμε όλοι μαζί, όντας λίγο φτωχότεροι σε χρήματα, γεμάτοι όμως ψυχικά. Τώρα ή ποτέ; Επειδή κάποιοι δεν τόλμησαν είμαστε εδώ. Ο χρόνος (μας) τελείωσε ...

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2016

ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ «WENDERS IN TOWN»


Από τους πλέον αγαπημένους και διακεκριμένους κινηματογραφιστές του ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου σινεμά, ο Βιμ Βέντερς έχει υπογράψει ορισμένες από τις πιο όμορφες και εμβληματικές ταινίες, που έχουν μείνει ανεξίτηλες στο χρόνο.

Η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης αναζητά τις κινηματογραφικές περιπλανήσεις του γερμανού δημιουργού στο νέο της αφιέρωμα με τίτλο «Wenders in Town», και μας προσκαλεί να τον ανακαλύψουμε ξανά μέσα από τέσσερα αριστουργηματικά του φιλμ: Η αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι(1972), Η Αλίκη στις πόλεις (1974), Παρίσι, Τέξας (1986) και Τα φτερά του έρωτα (Ο ουρανός πάνω από το Βερολίνο, 1987).

Το αφιέρωμα πραγματοποιείται από την 1η έως τις 4 Δεκεμβρίου 2016 στο αγαπημένο στέκι της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, την αίθουσα Σταύρος Τορνές στην Αποθήκη 1 στο Λιμάνι.


Αξίζει να θυμηθούμε ότι:

- Γυρισμένη στον δρόμο και για τον δρόμο, Η Αλίκη στις πόλεις, τέταρτη ταινία στη φιλμογραφία του Βέντερς και πρώτη της περίφημης τριλογίας της περιπλάνησης (ακολούθησαν τα Λάθος κίνηση και Στο πέρασμα του χρόνου), είναι το πρώτο φιλμ του με γυρίσματα στην Αμερική.
- Το Παρίσι, Τέξας, μια «ευρωπαϊκή» ταινία στις ΗΠΑ, αποτέλεσε μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία, καθιερώνοντας τον Βιμ Βέντερς σε κοινό και κριτικούς.
- Ο Βέντερς επέστρεψε στη Γερμανία για να γυρίσει την ταινία Τα φτερά του έρωτα που διακρίθηκε στις Κάννες το 1987 με το βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας, χαρίζοντάς του ευρύτατη αποδοχή. 

  • Να σημειωθεί ότι αποκλειστικά κατά τις ημέρες και ώρες των προβολών του αφιερώματος της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, η έκδοση «Wim Wenders» που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στο 47ο ΦΚΘ το 2006, θα πωλείται σε προσφορά στα 13,00 ευρώ (από 15,00 ευρώ).

Αίθουσα «Σταύρος Τορνές» (Αποθήκη 1, Λιμάνι, τηλ. 2310-508.398, cinematheque@filmfestival.gr)
Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη της Ταινιοθήκης και τους κατόχους CineΚάρταF).
Κάρτα μέλους: 1 ευρώ.

Οι Σύμμαχοι


Oι ταινίες του Χόλιγουντ συνήθως δεν είναι του άμεσου ενδιαφέροντος μου, χωρίς να τις απαξιώνω και να τις απορρίπτω. Λίγο τα εφέ, που παραλάσουν την κλασική έννοια του κινηματογράφου, λίγο ότι με κερδίζουν τα κοινωνικοπολιτικά, ακόμα και τα ιστορικά έργα, τα αφήνω σε δεύτερη μοίρα. Επέλεξα ωστόσο να δω, τους " Συμμάχους " του Robert Zemeckis. O βραβευμένος με Oscar για το " Forrest Gump " σκηνοθέτης, συνδυάζει την περιπέτεια δράσης και το love story κι αυτό που καταφέρνει μπορεί να μην είναι αριστούργημα, είναι όμως ένα ευχάριστο θέαμα για ένα βράδυ, ειδικά τώρα, που έσφιξε το κρύο.


Βρισκόμαστε στο Μαρόκο, 1942 εν μέσω του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Ένας Άγγλος πράκτορας και μία Γαλλίδα εκπρόσωπος της Αντίστασης αναλαμβάνουν να φέρουν εις πέρας μία πολύ επικίνδυνη αποστολή. Ένα παράτολμο εγχείρημα με τις πιθανότητες επιβίωσης να μην είναι με το μέρους τους. Κάπου εκεί όμως κι ενώ υποδύονται το ζευγάρι, ο έρωτας τους χτυπάει με τα βέλη του. Εκρήξεις, πιστολίδι και τελικά επιτυχία. Χημεία στο πεδίο της μάχης, αλλά και στη ζωή γενικότερα. Θα εκτελέσουν τον Γερμανό πρέσβη και θα φύγουν για μία καλύτερη ζωή.

Στο δεύτερο μέρος το σκηνικό μεταφέρεται στο Λονδίνο. Ο καρπός της αγάπης τους, μία πανέμορφη κόρη, κάνει τους δεσμούς της οικογένειας ακόμα πιο δυνατούς. Ζητούμενο πλέον, να τελειώσει ο πόλεμος και να ζήσουν ευτυχισμένοι, κάπου μακριά απ΄όλους κι απ΄όλα, αλλά κυρίως από τη δίνη των συρράξεων. Κι εκεί που όλα βαίνουν καλώς, ξαφνικά σύννεφα, αμφιβολία, ενδοιασμοί. Είναι πολύ σκληρό " παιχνίδι ". Κατασκοπείας, εξουσίας, όπως θέλετε μπορείτε να το βαφτίσετε. Δύο άνθρωποι εγκλωβισμένοι, πιόνια στα συμφέροντα των μεγάλων του κόσμου.


Κάπως έτσι φτάνουμε σε ένα απροσδόκητο φινάλε. Ο Ματ Βάσταν τίθεται στη μέγιστη δοκιμασία. Προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του, πως έχει κάνει την σωστή επιλογή, πως δεν τον έχει προδώσει η σύντροφός του. Κάνει σπασμωδικές κινήσεις απελπισίας. Η θυσία στον βωμό της αγάπης, που κέρδισε. Της αληθινής, της ανιδιοτελούς. Η Μ.Κοτιγιάρ κείτεται στο βρεγμένο χορτάρι. Ο Μπραντ Πίτ δακρύζει, η κάμερα εστιάζει στα μάτια του. Η προσωποποίηση του πολέμου σε ένα βλέμμα. Λονδίνο, Το δράμα επιτείνεται, η αγωνία στα ύψη ... Je t΄aime ... I love ... This is the end

Σύμμαχοι στον πόλεμο, σύμμαχοι και στη ζωή ...


Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2016

Η Χορεύτρια


To σκηνοθετικό ντεμπούτο της Στεφανί Ντι Τζιούστο, " η Χορεύτρια ", κέρδισε θετικά σχόλια τόσο στις Κάννες, όσο και στη Θεσσαλονίκη. Βασισμένη στο μυθιστόρημα του Τζιοβάνι Λίστα, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη τη ζωή της Λόι Φάουλερ. Πέρα όμως από το ιστορικό κομμάτι, πρόκειται για μία ωδή στον αγώνα του ανθρώπου να φτάσει στην κορυφή με κάθε θυσία. Στη ζωή τίποτα δεν σου χαρίζεται, πρέπει να ματώσεις, να διεκδικήσεις για να κατακτήσεις και πάλι η επιτυχία δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Μοναδικά της όπλα η επιμονή κι η υπομονή της, καθώς και το ταλέντο της. Με σκληρό ρεαλισμό ο δρόμος από ναδίρ στο ζενίθ.

Βρισκόμαστε στη Γαλλία περίπου το 1885. Ο αιφνίδιος θάνατος του πατέρα αναγκάζει την Λόι να διασχίζει τις Άλπεις και να κάνει το μεγάλο υπερατλαντικό ταξίδι, ώστε να συναντήσει την μητέρα της στην Νέα Υόρκη. Η φιλοσοφία ζωής και τα όνειρά τους δεν συμβαδίζουν. Η νεαρή κοπέλα είναι όμως αποφασισμένη να πετύχει. Η αέναη προσπάθειά της θα την ξαναφέρει πίσω στην Ευρώπη. Θα γνωρίσει απορρίψεις, απογοητεύσεις, τελικά όμως θα κερδίσει το μεγάλο προσωπικό της στοίχημα και μέσα από τη σκληρή δουλειά θα εξελιχθεί σε σύμβολο της Μπελ Επόκ και θα χορέψει στην Όπερα του Παρισιού (1887).




«Η Σοκό ήταν από την αρχή η πρώτη μου επιλογή. Την γνωρίζω εδώ και επτά χρόνια και την είχα προσέξει σε πολλές ταινίες. Ήταν προφανές να την επιλέξω. Ποτέ δεν σκέφτηκα κάποια άλλη, επειδή δεν είναι μόνο μια ηθοποιός, δεν είναι μόνο μια καλλιτέχνης, τραγουδά, κάνει πολλά πράγματα και μου αρέσει ο τρόπος που δίνει το 100%. Επίσης, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από όλες τις ηθοποιούς που μπορείς να δεις στα περιοδικά και αυτό είναι κάτι που μου αρέσει. Έχει κάτι το ξεχωριστό και αυτό έχει να κάνει με την δύναμη και την προσωπικότητά της», αναφέρει χαρακτηριστικά η σκηνοθέτης.

Κάθε αγωνιστής της ζωής, κάθε πρωταθλητής, ταυτίζεται με τον αγώνα της πρωταγωνίστριας, που συνεχώς παλεύει με χιλιάδες κύματα. Με τον πάγο, για να υποχωρήσουν τα αιματώματα και συνεχίσει πιστή στον στόχο, στο πλάνο που έχει θέσει. Να τελειοποιήσει δηλαδή τον χορό της. Άγχος, πίεση, στρες, μία καθημερινότητα σε υψηλούς ρυθμούς, με την όρασή της σταδιακά να εξασθενεί. Είναι εν τέλει όμορφο να αναγνωρίζεται ο κόπος σου, να εκπληρώνονται τα όνειρά σου, να δικαιώνονται οι θυσίες σου. Αρκεί να βρεθεί το κατάλληλο περιβάλλον κι η συγκυρία, η τύχη αν θέλετε, ώστε να πάρεις την ευκαιρία ανέλιξης.




Είδαμε την Σοκό και στο Stoppover, εδώ έχει ξεκάθαρα τον ρόλο κλειδί. Κινεί τα νήματα της πλοκής. Είναι μοναδική και πολυδιάστατη καλλιτέχνης. Δίπλα της κουμπώνει εξαιρετικά η Lilly Rose Depp, κόρη του Τζόνι Ντεπ, στο ρόλο της Ισιδώρας Ντάνκαν. H συνύπαρξη των δύο γυναικών θα αναπτύξει μία σχέσης αγάπης και μίσους που ακροβατεί σε μία λεπτή ισορροπία. Θα αποτελέσει πάντως, όπως έχει γραφτεί, την αρχή του τέλους για την Φάουλερ. " Ουδείς πιο αχάριστος του ευεργετηθέντος ", όπως λέει κι ο θυμόσοφος ελληνικός λαός. Η προδοσία είναι πλέον κάτι σύνηθες στις ανθρώπινες σχέσεις.

Φυσικά δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε από την αναφορά μας, πέρα από τις δύο εξαιρετικές ερμηνείες, την φωτογραφία, το παιχνίδι με τα φώτα και τα χρώματα, τη μουσική, την χορογραφία, αλλά και τοπία στο ταξίδι από την Γαλλία προς τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και πίσω. 


Πρόκειται σαφέστατα για ένα γαλλικό βιογραφικό μουσικό δράμα. Ο πατέρας πριν τον θάνατό του προοικονομεί την εξέλιξη των γεγονότων: " Η κόρη μου θα γίνει η σπουδαιότερη καλλιτέχνις στον κόσμο ". Πόσο απέχει άραγε η επιτυχία από την αποτυχία και πόσο δύσκολο είναι κρατηθείς στην κορυφή, εφόσον φτάσεις σ΄αυτήν; " Χωρίς το φόρεμά μου είμαι ένα τίποτα ".


" Ένα λουλούδι του ονείρου από το σκοτάδι έχει αναδυθεί " ...