To Κοινόβιο

Στην πόλη μας αυτές τις γιορτινές ημέρες προβάλλεται το " Kollektivet " του Τόμας Βίντερμπεργκ, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο, που ο 47χρονος σκηνοθέτης έχει γράψει. Για τον ίδιο έχουμε μιλήσει αναλυτικά, στο " Κυνήγι ", που μαζί με την "Οικογενειακή Γιορτή ", είναι τα δύο αριστουργήματά του. Συνδημιουργός του " Δόγματος 95 ", αυτή την φορά επιλέγει ένα φιλμ με αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, που μπορεί να μην φτάνει στα επίπεδα κορύφωσης κι έντασης των δύο προηγούμενων, έχει όμως το δικό του ενδιαφέρον κι αξία.

Βρισκόμαστε στην Κοπεγχάγη του 1970. Επικρατεί ένα ρεύμα απελευθέρωσης των ηθών και τα κοινόβια είναι ο ιδανικός χώρος για πειραματισμούς. Ένας αρχιτέκτονας καθηγητής πανεπιστημίου (Έρικ) κι η σύζυγός του, παρουσιάστρια δελτίου ειδήσεων, με την κόρη τους, Φρέγια, κληρονομούν το σπίτι του πατέρα του πρωταγωνιστή στα προάστια της πρωτεύουσας. Είναι όμως πολύ μεγάλο κι αποφασίζουν με την παρότρυνση της Άννα, αντί να το πουλήσουν, να καλέσουν φίλους κι αγνώστους να συμβιώσουν και να μοιραστούν τα έξοδα. Πόσο εύκολο είναι άραγε αυτό το εγχείρημα, ειδικά όταν από την πρώτη στιγμή έχεις τις επιφυλάξεις σου;

Ξεκινά σαν κωμωδία, ως μία γιορτή μεγάλης διάρκειας, σαν ένα καθημερινό πάρτυ, με άφθονη μπύρα. Το ομαδικό πνεύμα κι η αλληλεγγύη κυριαρχούν. Για πόσο όμως θα βαίνουν όλα καλώς; Όχι για πολύ. Ο Έρικ δεν αντέχει. Πνίγεται. Και βρίσκει διέξοδο σε μία κατά πολύ νεαρότερη φοιτήτρια του. Το εσωτερικό θα κλονιστεί. Πλέον, ο σκηνοθέτης σε συνεργασία με τον σεναριογράφο του, Τομπίας Λίντχολμ, εστιάζουν στο ζευγάρι, το πρόσωπο, που κάνει το τρίγωνο και τις συνέπειες, τις επιπτώσεις, αν θέλετε, αυτού του σκηνικού στην κόρη, που άθελά της ωριμάζει πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο.

" Από την ηλικία των 19 ετών ζούσα σε Κοινόβιο. Θυμάμαι τον εαυτό μου περικυκλωμένο από γεννητικά όργανα, μπύρες, ακαδημαϊκές συζητήσεις, αγάπη και προσωπικές τραγωδίες. Ως παιδί, κάθε μέρα ήταν ένα παραμύθι. Κάθε φορά που έβγαινα από το δωμάτιο μου, μια έκπληξη με περίμενε στην επόμενη γωνία. Η εποχή των κοινοβίων έχει τελειώσει εδώ και πολλά χρόνια. Μου λείπει, γιατί πιστεύω ότι ήταν μια καταπληκτική εμπειρία. Υπάρχουν τρομερές αξίες πίσω από όλο αυτό το σχήμα ", τονίζει με έμφαση ο ίδιος ο Βίντερμπεργκ.

Πόσο εύκολο είναι όμως να ξεπεράσουμε τις συμβάσεις και να υποστηρίξουμε επαναστατικές ιδέες, όταν υπάρχει ο εγωισμός κι αυτοσεβασμός; Οι ισορροπίες είναι εύθραυστες. Τίθενται ηθικά διλήμματα κι ιδεολογικά προβλήματα, που είναι ικανά να σε ρημάξουν, να σε διαλύσουν ως άνθρωπο, όταν μία απόφαση του γυρίζει μπούμερανγκ. Κάπως έτσι μία αθώα περιπέτεια εξελίσσεται σε μία σκληρή καθημερινή μάχη και τελικά υπερισχύει η συντηρητική φύση του ανθρώπου, καθώς οι ανασφάλειες τον κυριεύουν.

Κι εδώ, ο Δανος έχει πλάσει χαρακτήρες με ψυχολογικό βάθος. Πρώτη και καλύτερη η Τρίνε Ντίρχολμ (Άννα), η οποία κέρδισε την Αργυρή Άρκτο στο Βερολίνο. Ο Ultrich Thomsen (Έρικ), αλλά κι Martha Sofie Wallstrom Hansen (Φρέγια). Συνθέτουν ένα παζλ, που κερδίζει τον θεατή από την πρώτη στιγμή και τον θέτει σε θέση πρωταγωνιστή στον συναισθηματικό πόλεμο και τις ανατροπές, που θα ακολουθήσουν μέχρι το φινάλε και την τελική λύτρωση. Οι υπόλοιποι πιστοί συνοδοιπόροι, σαν τον χορό στην αρχαία τραγωδία, προάγουν την δράση.

Η νοσταλγική διάθεση είναι ξεκάθαρη. Η πιστή αναπαράσταση της εποχής κι η απεικόνιση των συνθηκών άψογη. Κάπου όμως πιάνουμε το δέντρο (οικογενειακό τρίγωνο) κι αφήνουμε το δάσος (κοινόβιο). Πρόκειται για μία ειλικρινή βιωματική κατάθεση με αυθεντικότητα κι υψηλό βαθμός μεταδοτικότητας, που συγκινεί, αφήνοντας τα σημάδια της ανεξίτηλα κι οδήγησε εκτός των άλλων και στο Βραβείο Μοντάζ (Μπιλέσκοφ Γιάνσεν και Ανν Όστερσουντ) από την Ευρωπαική Ακαδημία Κινηματογράφου.

Κωμική τραγωδία ή οικογενειακό δράμα;

Αξίζει να το δείτε, προσεκτικά ...