Κόκκινη χελώνα

To " La Tortue Rouge " είναι το δεύτερο σπουδαίο animation, που είχα την χαρά να παρακολουθήσω μέσα στο έτος που σιγά σιγά μας αποχαιρετά, μετά το " Εγώ ο Κολοκυθάκης " του Ελβετού, Claude Barras. Πρόκειται για ένα αληθινό αριστούργημα κινουμένων σχεδίων, του Ολλανδού μετρ του είδους, Μίκαελ Ντουντόκ ντε Βιτ (OSCAR για το " Father and Daughter ") σε συνεργασία με το Studio Ghibi της Ιαπωνίας (Hayao Miyazaki-Isao Takahata) και την Γαλλίδα σκηνοθέτη, Πασκάλ Φεράν. Mιλάμε για την πρώτη συμπαραγωγή Ευρώπης-Ασίας σε αυτό το επίπεδο κι από το μόνο του αυτό το γεγονός, καθιστά το μήνυμα καθολικό για όλη την ανθρωπότητα και του δίνει παγκόσμιο χαρακτήρα.

Ένας ναυαγός δίνει μάχη για να κρατηθεί στη ζωή. Η θάλασσα τον ξεβράζει σ΄έναν έρημο τόπο. Παρά τις προσπάθειες που κάνει να δημιουργήσει μία σχεδία, να διαφύγει και να επιστρέψει στα εγκόσμια, μία ανώτερη δύναμη τον κρατά πίσω, δέσμιο. Εκτιμά πως μία κόκκινη χελώνα είναι το πρόβλημα και την σκοτώνει. Το μετανιώνει όμως και κάνει τα πάντα για να της δώσει και πάλι ζωή, να εξιλεωθεί, να συμφιλιωθεί εκ νέου με τη φύση και το Θείο. Τα καταφέρνει, αντί για χελώνα όμως σάρκα κι οστά παίρνει μία πανέμορφη κοπέλα με κόκκινα μαλλιά. Έχει πλέον κάποιον δίπλα του και μαθαίνει να ζει κατά αυτόν τον τρόπο. Ένα ταξίδι από την επιβίωση στον έρωτα και την αγάπη.

Τα ερωτήματα που τίθενται θεμελιώδη, όπως κι οι φιλοσοφικές ιδέες που ενυπάρχουν πίσω από κάθε σκηνή. Πόσο έχει απομακρυνθεί ο άνθρωπος από τη φύση του, αλλά κι από τη φύση γενικότερα; Αργεί η ώρα που αυτή θα τον εκδικηθεί; Mήπως τελικά η ευτυχία κρύβεται στα απλά, τα καθημερινά κι εμείς την αγνοούμε επιδεικτικά; Μιλάμε ξεκάθαρα για μία παραβολή, για μία αλληγορία αν θέλετε, από τους πρωτόπλαστους, μέχρι και τη σημερινή εποχή. Ο καθένας μπορεί να το ερμηνεύσει με τον δικό του μοναδικό τρόπο κι αυτή είναι μαγεία της επιτυχίας της ταινίας.

Παρ΄ότι υπάρχει απουσία λέξεων, τα σχέδια, οι εικόνες, η μουσική (Laurent Perez Del Man), η ποιητική χροιά, ο λυρισμός, το μεταφυσικό στοιχείο κι ο ρεαλισμός συμπλέκονται κι αλληλεπιδρούν τόσο αρμονικά, κινητοποιώντας απόλυτα τις αισθήσεις και τα συναισθήματα του θεατή, που παρακολουθεί αποσβολωμένος το μεγαλείο. Μπαίνει σε θέση πρωταγωνιστή και συγκινείται. Ελάχιστες κραυγές απόγνωσης, μόνο και μόνο για επιτείνουν την δράση. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη να ελπίσει και να ονειρευτεί. Σήμερα, ίσως περισσότερο από ποτέ. Δεν αντέχει την μοναξιά. Σπάει. Η υπομονή του εξαντλείται ευκολότερα.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε κάποιους από τους γρίφους και τα μυστήρια της ταινίας. Ο αγώνας του άντρα συμβολίζει την αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να ζήσει και να βελτιωθεί, ψάχνοντας μία σανίδα σωτηρίας στη δίνη της καθημερινότητας. Τα πουλιά που κελαηδούν ψηλά, την ελευθερία. Η σχέση του υιού της οικογένειας με τις χελώνες της αποκατάσταση της σχέσης ανθρώπου-φύσης και την αναγωγή προς το ανώτερο, το εξιδανικευμένο. Οι κάβουρες τα εμπόδια που συναντάμε στην πορεία προς τον κάθε στόχο. Κι αυτά είναι απλά κάποια ενδεικτικά. Τα υπόλοιπα τα αφήνω σε εσάς, να τα ανακαλύψετε.

Η αγάπη βγαίνει νικήτρια σε έναν διαλυμένο κόσμο. Κι από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε μέρες γιορτής, που είναι. Από το Καλό. Το άγχος, το στρες, οι κατάθλιψη είναι φαινόμενα και νόσοι της εποχής, που εμείς άθελά μας κατασκευάσαμε. Γιατί δεν ενστερνιστήκαμε ποτέ το ρητό, " μέτρον άριστον ". Με το σχήμα του κύκλου ολοκληρώνεται. ένα έπος για τον άνθρωπο και την πορεία του, από το πριν στο τώρα κι από εδώ στο αύριο.

Με αφηγηματική οικονομία έχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα, που έδωσε στην " Κόκκινη Χελώνα " το Ειδικό Βραβείο Επιτροπής στις Κάννες και το αντίστοιχο του Κοινού στην Αθήνα και στις φετινές " Νύχτες Πρεμιέρας ". Άραγε οι σκηνοθέτες θέλουν να περάσουν ένα μήνυμα με τα animation για ενήλικες; Διότι μία εικόνα ίσον χίλιες λέξεις. Ειδικά σήμερα, που τα λόγια τείνουν να χάσουν την αξία τους και συχνά είναι εμποτισμένα με ψέμα. Απλά συγκλονιστικό!