Vice

Μετά το " Μεγάλο Σορτάρισμα ", ο Άνταμ Μακκέι επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη με το " Vice: ο δεύτερος στην Ιεραρχία ". Ένα αιχμηρό πολιτικό σχόλιο με τολμηρή ματιά και διάθεση αποκαλύψεων σε μία εποχή που τα πρόσωπα κι οι εταιρείες είναι πάνω από το κοινωνικό σύνολο και τους ανθρώπους περισσότερο από ποτέ. Στόχος φυσικά να αφυπνίσει συνειδήσεις σε μία οριακή χρονική στιγμή για το μέλλον μας.

Η ταινία ουσιαστικά περιγράφει τα γεγονότα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όσο βρίσκεται στο πολιτικό προσκήνιο ο αμφιλεγόμενος Ντικ Τσέινι, με αποκορύφωμα τη θητεία του ως Αντιπρόεδρος, επί Προεδρίας Τζορτζ Μπους Τζούνιορ και τις καταστροφικές συνέπειες των αποφάσεών του για τον κόσμο ολόκληρο. Φυσικά σ΄όλη αυτή την προσπάθεια δεν ήταν μόνος, αλλά μαζί με ένα λόμπυ ανθρώπων, που τους συνδέουν πολλά από το παρελθόν.

Πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει σε ολόκληρη την πορεία του, η γυναίκα του Λιν, που αποτελεί την προσωποποίηση του ρητού, " πίσω από κάθε ισχυρό άντρα, βρίσκεται μία σπουδαία γυναίκα ", με την απόλυτα επιδραστική παρουσία της. Είναι ουσιαστικά αυτή που δημιουργεί τον Τσέινι και τον ταξιδεύει μέχρι την Ουάσιγκτον. " Τον ήσυχο άνθρωπο να φοβάσαι, όταν οι άλλοι μιλούν, αυτός σκέφτεται ". Κι όταν αυτός αποφασίζει να χτυπήσει υπάρχει άραγε ελπίδα; Από τις άμυνες και την κριτική μας σκέψη εξαρτάται.

Αυτό που δίνει ένα ιδιαίτερο χρώμα στο φιλμ είναι ο αινιγματικός αφηγητής. Πώς είναι δυνατόν να γνωρίζει τόσες πολλές λεπτομέρειες; Οι παραλληλισμοί κι οι συμβολίσμοι δίνουν επίσης σύνθετο χαρακτήρα. Ο νόμος της ζούγκλας επικρατεί. Επίσης μου άρεσε πάρα πολύ το " τέλος " μέσα στην ταινία. Μία εξαιρετική καινοτομία, που δεν είχε τύχει να ξαναδώ, πριν το τηλέφωνο χτυπήσει και βρεθούμε ξανά στη δράση. Φυσικά ο Τσέινι ποτέ δε σταμάτησε να οργανώνει τα σχέδια του και περίμενε απλά όλα όσα ήρθαν, σαν φυσικό επακόλουθο, ώστε να επωφεληθεί σε προσωπικό επίπεδο.

Μεγάλο μερίδιο στην επιτυχία της απεικόνισης της πραγματικότητας έχει το κάστινγκ που έχει επιλεγεί. Η εξαιρετική Έιμι Άνταμς μετά το Nocturnal Animals στο ρόλο της συζύγου, οδηγού του Τσέινι μέχρι τον Λευκό Οίκο. Ο Σαμ Ρόκγουελ υποδύεται τον Μπους Τζούνιορ κι είναι πραγματικά τόσο γλαφυρός. Με το χαμογελάκι, με την αφέλεια, με τα αστειάκια του. Στιβ Καρέλ ως Ντόναλντ Ράμσφελντ και φυσικά ο Κρίστιαν Μπέιλ στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Ντικ, που ξαφνικά από εκεί που δεν έχει στον ήλιο μοίρα, φτάνει να ορίζει την μοίρα της ανθρωπότητας.

Πραγματικά είναι κάποιες στιγμές που είναι τόσο εύθραυστες και δυστυχώς τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι την κρίσιμη στιγμή υπό το βάρος της πίεσης παίρνουν τις λάθος αποφάσεις για το παρόν και το μέλλον. Το Vice είναι ένα μάθημα ιστορίας προς γνώση και συμμόρφωση, την ώρα που στην Προεδρία βρίσκεται ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο σκηνοθέτης τολμάει να κάνει γνωστά σε ολόκληρο τον κόσμο αυτά τα γεγονότα κι εμείς γινόμαστε κοινωνοί της πιο σκληρής μορφής-έκφανσης της εξουσίας. Μίας απόλυτα κυνικής πλευράς που ενδιαφέρεται μόνο για την προσωπική της ανέλιξη και τον πλουτισμό με κάθε κόστος για το σύνολο.

Οι καλύτερες ταινίες του 2018

Ακόμα ένα κινηματογραφικό έτος κλείνει. Το 2018 μας αφήνει κι εμείς πάμε να θυμηθούμε τα καλύτερα απ΄όσα (πολλά) είδαμε στις σκοτεινές αίθουσες τη χρονιά που αποχαιρετάμε σύντομα. Δημιουργήσαμε μία λίστα 20 ταινιών και πάμε να αναφέρουμε για ποιο λόγο θα μείνουν χαραγμένες στην μνήμη μας. Η σειρά δεν αφορά απαραίτητα κατάταξη ή σειρά προτίμησης και σίγουρα κάποια σπουδαία φιλμ έχουν αδικηθεί. Ξεκινάμε ...

20) Τhe Post: Μία σφυγμομέτρηση, για το αν το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Ένας ύμνος στη δημοσιογραφική δεοντολογία και το κοινωνικό χρέος. Μία διαρκής αμφιταλάντευση, πριν την μεγάλη απόφαση-σταθμό, όταν όλα ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί. " Tυπώστε "!

19) Μετά τον χωρισμό: Το μεγαλείο της τελευταίας σκηνής, αντικατοπτρίζει τον κόσμο του σήμερα, δίχως επικριτική διάθεση. Οριακές καταστάσεις, αγωνία, σοκ. Και μετά την καταιγίδα, τα φώτα πέφτουν, οι πόρτες κλείνουν κι η ζωή συνεχίζεται. Σαν μία εικόνα της τηλεόρασης, που απλά πέρασε κι όχι σαν το θρίλερ της διπλανής πόρτας.

18) The Cleaners (προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης): Από την ενότητα του ντοκιμαντέρ. Άνθρωποι αντιμέτωποι καθημερινά με την πιο διεστραμμένη και σκληρή έκφανση του σημερινού κόσμου με στόχο να προλάβουν τις διαδικτυακές αμαρτίες. Πρέπει να ξυπνήσουμε και να δούμε την πραγματικότητα. Κι αλήθεια είναι, πως τα μηνύματα δεν είναι ενθαρρυντικά ...

17) Πατέρες και Υιοί (προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης): Από τη στιγμή που γίνεσαι μαχητής της ιδέας, παύεις να είσαι άνθρωπος. Δεν έχεις αισθήματα. Δεν πρέπει να κλάψεις. Έχεις γίνει " άντρας ". Έχεις γίνει κτήνος. Δεν υπάρχει ηλικία. Μια ανατριχιαστική αλλά και λυρική εκ των ένδον ματιά.  Ακούμε, διαβάζουμε, αλλά μία είκονα ίση με χίλιες λέξεις. Αποτυπώνεται ο χειρότερος εφιάλτης, με στόχο να τον δαμάσουμε.

16) Coda (προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης) : Καθώς γινόμαστε κοινωνοί ενός μουσικού αριστουργήματος εν τη γενέσει του, βλέπουμε τον τρόπο, με τον οποίο ο καλλιτέχνης, " ακούει " το σύμπαν νιώθοντας πως κάθε τέλος, είναι μία νέα αρχή. Μία καθ΄όλα συγκινητική αλληγορία, που καθήλωσε τους θεατές.

15) Candelaria: Μία όμορφη περιπέτεια, αφιερωμένη στον έρωτα της τρίτης ηλικίας. Τρυφερή και παιχνιδιάρικη, που συνειρμικά μου έφερε στο μυαλό το περσινό The Leisure Seeker του Πάολο Βίρτζι. Σκληρός ρεαλισμός από τη μία και λυρισμός για την ποίηση της ίδιας ζωής από την άλλη. Αρμονικά δεμένα. Ένας λαός που λυκνίζεται, άρα υπάρχει, ζει ...

14) Ποιος θα σου τραγουδήσει: Με το σχήμα του κύκλου η ταινία αρχίζει και τελειώνει στη θάλασσα, η οποία προκλητικά μας καλεί. Η πρωταγωνίστριά μας, ανέβαλε για λίγο το ταξίδι της, έζησε το όνειρό της κι αποχωρεί καλοντυμένη με ψηλά το κεφάλι, αναζητώντας την πραγματική διαφυγή, μακριά από το καραόκε μπαρ που δουλεύει, έχοντας εκτελέσει το ηθικό της χρέος, μα κυρίως κουρασμένη από έναν κόσμο, που ζει με αστικούς μύθους και μικροπρέπειες σε αντίθεση με όσα η ίδια φανταζόταν κι επιθυμούσε ...

13) Three Billboards, Οutside Ebbing, Missouri: Κόντρα σε κάθε μορφής ρατσισμό κι ενάντια στις προκαταλήψεις ξετυλίγεται υποδειγματικά ένα παράλληλο δράμα. Πόσες ζωές μπορούν να καταστραφούν συγχρόνως με κοινή αφετηρία; Κι εδώ ακριβώς έρχεται το οξύμωρο κι αφορά το μεγαλείο της συγχώρεσης. Κι αυτή έρχεται μέσα από την αγάπη, που φέρνει ηρεμία και καθαρίζει τη σκέψη.

12) Foxtrot: Μία αντιπολεμική ωδή, γεμάτη σουρεαλιστικές εικόνες. Πάντα μένουν αγιάτρευρες πληγές. Το νερό, το μεγαλύτερο καθαρτήριο, περισσότερο πνίγει, παρά σώζει. Μία σύγχρονη αρχαία τραγωδία, με ξεκάθαρες, την ύβριν και την νέμεσιν. ύο βήματα μπροστά, δύο στο πλάι και δεξιά, δύο βήματα πίσω και δύο στο πλάι κι αριστερά ...

11) Το ξέρουν όλοι: Χαβιέρ Μπαρδέμ, Πενέλοπε Κρουζ, Ρικάρντο Νταρίν, σταρ παγκόσμιας εμβέλειας. Ο τρόπος που χρησιμοποιούνται δίνει καθολικότητα στο κινηματογραφικό μήνυμα του Ιρανού. Ακόμα κι αυτή τη φορά, με ακριβά διαμάντια στη διάθεσή του, συνθέτει ένα υπέροχο " κολιέ ", που οι χάντρες του, μπαίνουν στην τροχιά του μεγάλου ρολογιού για να μηδενίσουν τις διαφορές ανάμεσα στους λαούς και να καταδείξουν τα κακώς κείμενα της κοινωνίας. Όλα τα παραπάνω επιλέγεται να γίνουν μέσα από την εξαιρετική φωτογραφία του Jose Luis Αlcaine και φυσικά την μουσική, που σε μεταφέρει από το πανηγύρι, στην αγωνία και τελικά στο εν μέρει λυτρωτικό φινάλε.

10) Η Παρείσφρηση: Μία βαθιά αντιρατσιστική κατάθεση ψυχής. " Δεν υπάρχουν Αράπηδες, μόνο Άνθρωποι ". Μομφή για όλο το παγκόσμιο σύστημα και το πως εξυπηρετεί πρόσκαιρα καταστάσεις και συμφέροντα, προς αποπροσανατολισμό του συνόλου και μετά απλά η ζωή συνεχίζεται. Η σιωπή είναι απλά αποδοχή, μίας κατάστασης, που δε θα έχει επιστροφή. Με μία απαλή μουσική, που δημιουργεί γέφυρα στις κομβικές σκηνές κι ένα καθολικό μήνυμα ειρήνης και συνύπαρξης, πέρα από τις επιμέρους διαφορές.

9) O Ένοχoς: Μία ανατριχιαστική διείσδυση στα άδυτα του χαρακτήρα του πρωταγωνιστή και παράλληλα μία προσπάθεια απενοχοποίησης για τον ίδιο κι εξορκισμού ενός εγκλήματος, που γνωρίζει καλά πως θα μπορούσε να έχει άλλη κατάληξη. Με κομμένη την ανάσα μέχρι το φινάλε. Συνεχείς ανατροπές και ανθρώπινες αντιδράσεις από έναν επαγγελματία, που τον κυριεύει το συναίσθημα και δεν τον τρομάζει το αύριο, που ξημερώνει.

8) O Πρόεδρος: Η πάλη ανάμεσα στο είναι στο φαίνεσθαι, στα πρέπει και τα θέλω. Ένα στόρυ γεμάτο ηθικά, αλλά κι υπαρξιακά διλήμματα, παντρεμένα με συνεχείς ανατροπές. Ειδικό βάρος προσδίδει στο κύρος της ταινίας, ο Ρικάρντο Νταρίν, ενώ μετά την Παουλίνα, η Ντολόρες Φόντζι, σύζυγος του Μίτρε, υποδύεται με μεγάλη επιτυχία την κόρη του Προέδρου.

7) Girl: Πολλές φορές νιώθουμε ότι ο χρόνος σταματάει. " Επιτρέπεται να πέσεις, επιβάλλεται όμως να σηκωθείς ", να συνεχίσεις και στο τέλος να κερδίσεις. Αυτό μας διδάσκει-μας θυμίζει ο νεαρός Βέλγος σκηνοθέτης. Οι έχοντες ανοιχτούς ορίζοντες αυτό θα λάβουν ως το επιμύθιο. Δε θα μείνουν στα πρόσωπα, στην ιδιαίτερη θεματολογία, αλλά θα πάνε στο καθολικό μήνυμα.

6) Η Προσβολή: Μία πόλη σε ανακατασκευή, την ώρα που οι θεμέλιοι λίθοι της κοινωνίας πρέπει να επαναπροσδιοριστούν. Μικρογραφία ολόκληρης της Μέσης Ανατολής που νοσεί, που βιώνει χτυπήματα, άλλοτε φωνάζοντας κι άλλες φορές σιωπηλά. " Κανείς δεν έχει το μονοπώλειο στον πόνο ". Ένα γράμμα από τον Λίβανο για όλον τον κόσμο.

5) Σιωπηλή Επανάσταση:  Είναι στιγμές που συνειδητοποιείς πως η ίδια η ζωή αντιγράφει την Τέχνη. Τα αναπάντεχα διλήμματα διαδέχονται το ένα το άλλο. Πραγματικά, αξίζει να προβληθεί σ΄όλα τα σχολεία, για τα παιδιά, για τους γονείς, για όλους. Άκρως επίκαιρη, που ευαισθητοποιεί, συγκινεί και φωνάζει πως η νέοι είναι εδώ έτοιμοι να τολμήσουν και να πετύχουν.

4) Roma: Αυτή είναι φίλες και φίλοι, η ταινία ζωής του Κουαρόν κι έχει όλα εκείνα τα στοιχεία, ώστε να μπει στο πάνθεον του σινεμά, ως ένα αληθινά μεγάλο έργο της έβδομης τέχνης. Θέλει να δώσει έμφαση στο " ταξίδι " κι όχι στον προορισμό. Είναι αυτό ακριβώς το αλατοπίπερο της ζωής, οι στιγμές, τα χαμόγελα, οι λύπες, οι χαρές. Μάλλον το ξεχάσαμε κι ήρθε η ώρα να ακούσουμε το καμπανάκι και να το θυμηθούμε ξανά.

3) Leave no trace (προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης): Για την τρομερή ομορφιά της φύσης των Ηνωμένων Πολιτειών, την πρωτοεμφανιζόμενη Τόμασιν Μακένζι και για τα ανεξίτηλα τραύματα που αφήνει πίσω της κάθε μάχη, όπως και για την ανάγκη των νέων να λάβουν όσο το δυνατόν περισσότερα ερεθίσματα, να ανοίξουν τα φτερά τους και να εξελιχθούν.

2) Cold War: Από τη μία μεταφερόμαστε νοερά στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου κι από την άλλη γινόμαστε μάρτυρες των γεγονότων μίας σχέσης, που δένει με την αντίστοιχη εποχή. Ένα πολυεπίπεδο αριστούργημα κι εδώ που συνδέει την ιστορία, την κοινωνική πραγματικότητα, τον λυρισμό, την ποίηση, το love story και φυσικά την μουσική.

1) Shoplifters:  Με ουμανιστική ματιά και στοιχεία χιούμορ, ο Κόρε-Έντα μας παρουσιάζει μία ανθρώπινη τραγωδία, καταφέρεται κατά των δυνατών του κόσμου, που ορίζουν κατά το δοκούν την μοίρα των πολλών κι αφήνει στον θεατή να κρίνει, αν τελικά έχουμε happy end ...

Everybody Knows

Ο Ασγάρ Φαραντί επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη μετά τα οσκαρικά, " Ένας Χωρισμός " κι ο " Εμποράκος " σε λατινοαμερικανικό φόντο με όπλο το πάντα στιβαρό σενάριο κι επιχειρεί να μιλήσει και πάλι για τις δυσκολίες στις καθημερινές σχέσεις, την εποχή συνολικής κρίσης που βιώνουμε και τις πληγές που αφήνει ανεξίτηλα στις ψυχές μας, όσο κι αν θέλουμε να διαχωρίσουμε τους ανθρώπους σε κατηγορίες και να πάρουμε απόσταση από τα προβλήματα, μέχρι αυτά να χτυπήσουν την πόρτα μας. " Τόσα παιδιά είχε, γιατί το δικό μου ".

H Λάουρα επιστρέφει με τα δύο παιδιά της από την Αργεντινή στα προάστια της Μαδρίτης για χάρη του γάμου της αδελφή της, Άννα. Σύντομα ξετυλίγεται το παζλ της τοπικής κοινωνίας, με την οικογένεια να έχει εξέχουσα θέση. Και την ώρα που όλοι γλεντάνε στους ρυθμούς του " Su Muere Por Volver " τα φώτα σβήνουν. Όταν θα ανάψουν τίποτα δεν θα είναι όπως πριν ... Ένα αιφνίδιο γεγονός ταράζει την ηρεμία κι η χαρά δίνει τη θέση της στην αγωνία. Το μυστήριο επιτείνεται με τη βοήθεια της βροχής. Μία γιορτή μετατρέπεται σε τραγωδία. Οι επόμενες ώρες κι ημέρες ισοδυναμούν με επίγεια κόλαση. Τι είναι αυτό που μπορεί να έχει ταράξει τις ισορροπίες;

Μία απαγωγή γίνεται η αφορμή ώστε να διεισδύσουμε στο βάθος των ανθρώπινων σχέσεων μέσα από τις ρωγμές που έχουν δημιουργηθεί και να ανακαλύψουμε πως με αφετηρία ένα συγκλονιστικό γεγονός, δύναται να γκρεμιστεί ένα ολόκληρο οικοδόμημα, να κλονιστούν δεσμοί, να αποκαλυφθούν ένοχα μυστικά χρόνων και να καταρρεύσουν κάθε είδους φραγμοί. Τα πάντα βέβαια έχουν προοικονομηθεί με το " L και P ". Κάθε ανάσα και μία απόφαση. Η μεταφορά της ευθύνης. Άπαντες εν δυνάμει ύποπτοι. Aπαιτούνται γενναίες αποφάσεις, ικανές να τινάξουν έναν αγώνα ζωής στον αέρα.

Χαβιέρ Μπαρδέμ, Πενέλοπε Κρουζ, Ρικάρντο Νταρίν, σταρ παγκόσμιας εμβέλειας. Ο τρόπος που χρησιμοποιούνται δίνει καθολικότητα στο κινηματογραφικό μήνυμα του Ιρανού. Ακόμα κι αυτή τη φορά, με ακριβά διαμάντια στη διάθεσή του, συνθέτει ένα υπέροχο " κολιέ ", που οι χάντρες του, μπαίνουν στην τροχιά του μεγάλου ρολογιού για να μηδενίσουν τις διαφορές ανάμεσα στους λαούς και να καταδείξουν τα κακώς κείμενα (σαφής αιχμή για τις θρησκείες, τις μικρότητες του χωριού και τους απατεώνες που προσπαθούν να επωφεληθούν) της κοινωνίας. Όλα τα παραπάνω επιλέγεται να γίνουν μέσα από την εξαιρετική φωτογραφία του Jose Luis Αlcaine και φυσικά την μουσική, που σε μεταφέρει από το πανηγύρι, στην αγωνία και τελικά στο εν μέρει λυτρωτικό φινάλε.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης τονίζει πως δούλεψε με την Πενέλοπε και τον Χαβιέρ πάνω στο σενάριο για τέσσερα χρόνια και πως οι ρόλοι γράφτηκαν ξεκάθαρα γι΄αυτούς. Οι ήρωες όμως δεν είναι δύο, αλλά όλοι οι απλοί άνθρωποι που συμμετέχουν κι ο θεατής έχει τη δυνατότητα να συνδεθεί με τον οποιοδήποτε και να τους κρίνει. Ο Φαραντί θέλει απλά να κερδίσει τη συμπάθεια, για τους ανθρώπους που βρίσκονται στην άλλη πλευρά των συνόρων, της γραμμής, των πολιτισμών. Κι ίσως γι΄αυτό ταξιδεύει από το Ιράν, στη Γαλλία, πάλι πίσω και τώρα στην Ισπανία.

Εν τέλει δημιουργείται ένα ψυχολογικό θρίλερ με συνεχείς ανατροπές και δράση, που ολοκληρώνεται κάπως απότομα, όπως μία δουλειά που τελειώνει κι απλά αναμένουμε την επόμενη μέρα για να ξεκινήσει κάτι καινούριο. Ήξερε κάποιος; Κι αν ναι τι ήταν αυτό πού ήξεραν όλοι και πώς το τελικά το διαχειρίστηκαν; Ποιος ο νικητής, εκπληρώνοντας το ηθικό χρέος και ποιος χαμένος, καταδικασμένος στις τύψεις για μία ζωή; 

Ποιος θα σου τραγουδήσει

Ο 38χρονος σκηνοθέτης του βραβευμένου Magical Girl, Κάρλος Βερμούτ επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη και την μεγάλη οθόνη με το " Quien te cantara ", την τρίτη του μεγάλου μήκους ταινία. Ένα γυναικείο δράμα ικανό να κλονίσει τις ισορροπίες και τα δεδομένα της εποχής. Ένα πολυφωνικό άσμα για τις μεταμορφώσεις της ταυτότητας και τις προεκτάσεις αυτών με τις συνέπειες που κουβαλούν ως επακόλουθο.

Μία από τις διασημότερες ποπ τραγουδίστριες της Ισπανίας, η Λίλα Κασέν έχει αποσυρθεί εδώ και δέκα χρόνια από την μουσική σκηνή. Αποφασίζει όμως την μεγάλη επιστροφή. Λίγες ημέρες πριν την επάνοδό της και τη συναυλία στην πρωτεύουσα, Μαδρίτη, χάνει την μνήμη της σε ένα ατύχημα. Μία θαυμάστριά της με ιδιαίτερο ταλέντο στο τραγούδι καλείται να θυμίσει στη σπουδαία περσόνα τον θρύλο της και να της δώσει το κίνητρο για να τραγουδήσει ξανά. Το εγχείρημα λαμβάνει χώρα κάτω από απόλυτη μυστικότητα και ταυτόχρονα αναπτύσσεται μία πολύπλοκη σχέση μεταξύ των δύο, που θα τις στοιχειώσει για το υπόλοιπο της ζωής τους.

Εδώ το άκρως ενδιαφέρον είναι πως στο κεντρικό φόντο τοποθετείται η θαυμαστής της τραγουδίστριας κι όχι η ίδια η σούπερ σταρ. Η Βιολέτα ζει το όνειρό της, για όσο αλληλεπιδρά μαζί της, γίνεται όμως ταυτόχρονα η κινητήριος δύναμη, ώστε η Λίλα να προσπαθήσει, να παλέψει, να θυμηθεί, να εξομολογηθεί κι εν τέλει να λυτρωθεί. Το πορτραίτο του απλού ανθρώπου που ζει δύο παράλληλες ζωές. Οι δυσκολίες στην καθημερινότητα, οι προστριβές στο σπίτι, οι τύψεις για την Μάρτα, που την οδηγούν σε μία διαρκή θέση άμυνας κι από την άλλη οι επισκέψεις στο σπίτι της Λίλα κι η τιτάνια μάχη να την πείσει πως αξίζει να την απολαύσει ξανά το κοινό της.

Ένα ψυχολογικό θρίλερ ντυμένο με την εξαιρετική μουσική του κορυφαίου Ισπανού συνθέτη, Alberto Iglesias. Με το " Procuro Οlviderte ", λίγο πριν το φινάλε να μαγνητίζει και να δίνει το σύνθημα της μεγάλης αντεπίθεσης. Ποιος θα πίστευε την τελική αλλαγή; Προηγούνται όμως δύο σκληροί αποχαιρετισμοί. Η Λίλα αποφασίζει να κόψει την επαφή με την επί δέκα χρόνια ατζέντη της, Μπιάνκα κι η Βιολέτα να κόψει τον ομφάλιο λώρο με την κόρη της, με την οποία διατηρεί προβληματική σχέση.

Οι συμβολισμοί πολλοί. Ήδη από τον τίτλο, " Ποιος θα σου τραγουδήσει, που προσωπικά μεταφράζω, ως το ποιος θα αγγίξει τη ψυχή σου. Το ζευγάρι παπούτσια που φαίνεται τρεις ή τέσσερις φορές και δε το φοράει κανείς. Ίσως είναι της Λίλα, που πλέον μας έχει αφήσει. Το όνομα της παραλιακής περιοχής που κατοικεί η Βιολέτα, " Rota " που μεταφράζεται ως " broken woman ". Ίσως ακόμα κι η προσωπική φιλοδοξία του σκηνοθέτη, μαθητή του τεράστιου, Πέδρο Αλμοδόβαρ, που θα μπορούσε ο ίδιος να δημιουργήσει αυτή την αλληγορία και να είναι ο θαυμαστής, που πλάι στον μέντορά του ζει το όνειρό του, εξελίσσεται και καλείται με το έργο του να τον ξεπεράσει στο πέρασμα των χρόνων. Πού είναι άραγε τα όρια;

Και πόσο επίκαιρη μπορεί να γίνει αυτή η ιστορία για την ταυτότητα σήμερα; Και μάλιστα έξω από τη σκοτεινή αίθουσα στη κοινωνία. Ποιοι είμαστε αληθινά; Ποιους θέλουμε να υποδυόμαστε για διάφορους λόγους; Αλλά και σε πολιτικό-γεωπολιτικό επίπεδο, με το ζήτημα της Μακεδονίας να μαίνεται και να σηκώνει θύελλα αντιδράσεων από τις εμπλεκόμενες πλευρές. Γιατί ο Κινηματογράφος πέρα από Τέχνη, είναι η αφορμή να σκεφτούμε, να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας και να δούμε πως μπορούμε να κάνουμε καλύτερο τον κόσμο μας σήμερα.

Με το σχήμα του κύκλου η ταινία αρχίζει και τελειώνει στη θάλασσα, η οποία προκλητικά μας καλεί. Η πρωταγωνίστριά μας, ανέβαλε για λίγο το ταξίδι της, έζησε το όνειρό της κι αποχωρεί καλοντυμένη με ψηλά το κεφάλι, αναζητώντας την πραγματική διαφυγή, μακριά από το καραόκε μπαρ που δουλεύει, έχοντας εκτελέσει το ηθικό της χρέος, μα κυρίως κουρασμένη από έναν κόσμο, που ζει με αστικούς μύθους και μικροπρέπειες σε αντίθεση με όσα η ίδια φανταζόταν κι επιθυμούσε ...

Sibel

Ένα από τα διαμαντάκια του 59ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ήταν το " Sibel " των Τσάλα Ζεντζιρτζί και Γκιγιόμ Ζοβανετί, ζευγάρι στην τέχνη και τη ζωή. Η ταινία προβλήθηκε στο πλαίσιο του τμήματος Ματιές στα Βαλκάνια και προκάλεσε τον ενθουσιασμό για την προσπάθεια και συγχρόνως την ευαισθητοποίηση του κοινού για το θέμα με το οποίο καταπιάνεται το σκηνοθετικό δίδυμο. Πριν από μία τριετία ήταν το Mustang του Ντενίζ Γκαμζέ Έργκιουβεν, που κέρδισε το Βραβείο LUX, τώρα αυτό και πάλι από τα ενδότερα της Τουρκίας.

Βρισκόμαστε στα Βορειοανατολικά της γειτονικής χώρας, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα. Η Σιμπέλ είναι μία νεαρή κοπέλα που δεν μπορεί να μιλήσει. Μονάχα σφυρίζει. Με αυτόν τον τρόπο εκφράζει τα πάντα. Πατέρας της ο δήμαρχος του χωριού. Μία περιοχή που ζει ακόμα κάτω από το βάρος των μύθων, των προκαταλήψεων και των δεισιδαιμονιών. Η γέννησή της θεωρείται κακός οιωνός για το μέρος. Αρχίζει λοιπόν, έναν αγώνα για την ΑΠΟΔΟΧΗ της. " Όλοι θα με ευχαριστούν όταν φέρω τον λύκο νεκρό ".

Εδώ ακριβώς γίνεται η σύνδεση με την μυθοπλασία, καθώς ο λύκος είναι ένα κατασκευασμένο τέρας από την πατριαρχική, ανδροκρατούμενη κοινότητα, ώστε να ελέγχουν τις γυναίκες, να ενυπάρχει ο φόβος και να κατοχυρώνουν μίας μορφή υποτέλειά τους. Η Σιμπέλ είναι αποφασισμένη σε πρώτη φάση να θάψει τα γυναικεία στοιχεία, το σεξισμό της και να επαναστατήσει. Ντυμένη σαν κυνηγός, με ένα όπλο στο χέρι μας ξεναγεί στην άγρια φύση της εξωτικής Τουρκίας και παράλληλα μας δείχνει πως η ζωή μπορεί να μετατρέψει μία τόσο όμορφη γυναίκα σε έναν άνθρωπο με άγρια όψη.

Η απόδραση έρχεται σε στάδια. Αρχικά, αφήνει την μαντίλα και κυνηγάει τον λύκο στο δάσος, στη συνέχεια όμως γνωρίζει τον άνθρωπο, που θα της αλλάξει τη ζωή. Ο Αλι είναι ο πρώτος που θα τη δει διαφορετικά. Θα την αγαπήσει, θα την ξεκλειδώσει, θα την κάνει να αισθανθεί ξανά γυναίκα και να βρει τον εαυτό της. Mαζί θα ζήσουν τον έρωτα και θα φέρουν μία νέα αύρα. Η ατίθαση κι ο δραπέτης, δύο φαινομενικά απόκληροι, που τολμούν να ενωθούν και να κερδίσουν. Πρώτα ο ένας τον άλλον.

Ένα ξεκάθαρο πολιτικό σχόλιο για το καθεστώς και τον Σουλτάνο. Ένας ύμνος για τις ΓΥΝΑΙΚΕΣ, που βιώνουν καθημερινά πολύ δύσκολες καταστάσεις. Η ανεξαρτησία έρχεται μέσα από θυσίες κι η πρωταγωνίστριά (Damla Sonmez) μας είναι έτοιμη για την μεγάλη σύγκρουση με κάθε κόστος. Τι κι αν ο πατέρας της ακούγεται να λέει στα όργανα της τάξης,  " συγχωρέστε την είναι ανάπηρη ", αυτή ξέρει πλέον καλά τον δρόμο για να είναι υγιής. Υψώνει το ανάστημά της και γίνεται σημαία, οδηγός για ένα καλύτερο αύριο με πυξίδα την ελπίδα.

Eπίκαιρο αλληγορικό δράμα για τους ρόλους των δύο φύλων, τη χειραφέτηση του ασθενούς και τους καθημερινούς ήρωες, που αγωνίζονται για τα στοιχειώδη κάτω από αντίξοες συνθήκες. Με όπλα την αυτοπεποίθηση, το πείσμα, την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της, η Σιμπέλ στέλνει ένα μήνυνα σε ολόκληρο τον κόσμο, πως για να κερδίσεις τη ζωή πρέπει να δοκιμάσεις τα όριά σου και σε καμία περίπτωση να αποδεχτείς μία προκαθορισμένη για σένα μοίρα.

Γυναίκες που περάσατε από εδώ

Ο Σταύρος Τσιώλης επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη, με μία ταινία που έκανε πρεμιέρα στο περσινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Με το " Γυναίκες που περάσατε από εδώ ", ολοκληρώνεται η τριλογία των γυναικών, μετά το " Παρακαλώ γυναίκες μην κλαίτε " του 1993 με τον αείμνηστο Χρήστο Βακαλόπουλο και το " Ας περιμένουν οι γυναικές " του 1998. Στο μεταξύ μεσολάβησε το Φτάσαμεε! του 2004. Ο σκληρός πυρήνας του σκηνοθέτη γεμίζει τις σκοτεινές αίθουσες σε ολόκληρη την Ελλάδα, παρ΄ότι η ταινία βγήκε παράλληλα με το Roma και το Shoplifters.

Δύο φτωχοί άντρες, στη δύση της ζωής τους, άνεργοι, αποφασίζουν να αναλάβουν ένα παράτολμο εγχείρημα για να εξασφαλίσουν μεροκάματο για τα προς το ζην. Κάθονται σε ένα κομβικό σημείο, καμουφλαρισμένοι ως κουλουρτζήδες και κρατούν τσίλιες. Από το μέρος περνούν διάφοροι άνθρωποι, που έχουν να διηγηθούν τις δικές τους ιστορίες με φόντο τη ξεθωριασμένη Αθήνα. " Οι αγάπες σβήνουν σαν τα χιόνια ", " δεν ωφελεί η επιστροφή στο παρελθόν, γιατί πληγώνει ". Συμμέτοχοι στο δράμα τους, ακούν, απαντούν και προσπαθούν να βοηθήσουν.

Άνθρωποι ακίνητοι, κουρασμένοι, με τον χρόνο να περνάει, να κυλάει, άλλες φορές γρήγορα κι άλλες βασανιστικά. Από την μνήμη και τη θύμηση της παλιάς Αθήνας, μέχρι τη σύγχρονο άστυ, που ταλαιπωρείται από τα καθημερινά προβλήματα και τις συνέπειες της κοινωνικοοικονομικής κρίσης. Κάπου εκεί γίνεται η σύνδεση μέσω διαδοχικών φλας μπακ και με τις δύο προηγούμενες ταινίες του Τσιώλη. Η αναφορά στον Αργύρη Μπακιρτζή και το τραγούδι του φινάλε μας θυμίζουν τις προηγούμενες προσπάθειες, που λατρέψαμε.

Στους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους, οι απολαυστικοί Ερρίκος Λίτσης και Κώστας Τζούμας. Δύο όψιμα αρσενικά, έτοιμα όμως να χτυπήσουν σαν αετοί στην πρώτη ευκαιρία. Με ευγένεια, με χιούμορ, με αξιοπρέπεια, με κατανόηση, με στυλ, έχουν δικαίωμα ακόμα στα όνειρα και τις ερωτικές φαντασιώσεις. Με μικρά και μεγαλύτερα σχόλια για τα κακώς κείμενα της εποχής. Η πολεοδομία, τα προξενιά, η μετανάστευση, η αιχμηρή αναφορά στον υλισμό και στον καταναλωτισμό κι από την άλλη η διάθεση των δύο να προσφέρουν, έστω ένα σφηνάκι ουίσκι, σε κάθε απόκληρο της κοινωνίας, δείγμα καλής ψυχής και μεγαλοκαρδίας.

Ο σκηνοθέτης, μάγκας, με καθαρή ματιά μιλάει για τη σημασία των γυναικών στις ζωές μας, ετοιμάζει το νέο του έργο με τίτλο " Χιόνι " κι είναι αισιόδοξος για το μέλλον του ελληνικού σινεμά, καθώς βλέπει νέους που αγαπούν την έβδομη τέχνη κι είναι έτοιμοι να μεγαλουργήσουν. Ο Λίτσης θεωρεί πως παίζει σε μία ταινία ανθρωπιάς, με ταλαιπωρημένους καθημερινούς ήρωες, που με στωικότητα αντιμετωπίζουν την αγριότητα της ζωής. Αυτό έμεινε και σε μένα ως αίσθηση την ώρα που αποχωρούσα από την αίθουσα του λιμανιού.

Με κινηματογραφική απλότητα, καθώς όλη η ταινία διαδραματίζεται σε συγκεκριμένο χώρο, ο Τσιώλης δίνει ένα στοχαστικό, ποιητικό κι ίσως βαθιά φιλοσοφικό έργο, με έντονη θεατρικότητα και ταπεινά πλάνα. Αφήνει στον θεατή απορίες κι ερωτήματα να σκεφτεί και να δημιουργήσει το δικό του ιδανικό σύμπαν, να ταξιδέψει, να αφεθεί και να ξεφύγει, για μερικές στιγμές, για λίγη ώρα. Και το πετυχαίνει!

Ο κόσμος σου ανήκει

Ο Ρομέιν Γαβράς επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη, οχτώ χρόνια μετά το " Θα έρθει η μέρα και για εμάς ", με μία ανατρεπτική ταινία. " The world is yours ". Aυτός ο αινιγματικός τίτλος με οδήγησε στη σκοτεινή αίθουσα στα πλαίσια της προβολής της ταινίας στο 59ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η διαδρομή ξεκίνησε από τις περσινές Κάννες και ταξιδεύει σε ολόκληρο τον κόσμο προκειμένου να μας προβληματίσει. Σε ποιον ανήκει τελικά αυτός ο κόσμος;

Ο Φαρές κάνει φιλόδοξα σχέδια, ονειρεύεται την μεγάλη ζωή. Έχει κουραστεί να είναι ένας μικροδιακινητής κι αναζητά ένα κεφάλαιο προκειμένου να ξεφύγει από την μάστιγα. Να δημιουργήσει κάτι δικό του, να φύγει μακριά και να ζήσει αξιοπρεπώς. Η ευκαιρία έρχεται από την Ισπανία, πρέπει όμως να βρει το κεφάλαιο για να ξεκινήσει. Αποφασίζει λοιπόν την έξοδο από τον υπόκοσμο με ένα τελευταίο επικό κόλπο, που θα του εξασφαλίσει το κεφάλαιο και θα του ανοίξει την πόρτα για το επόμενο βήμα στη ζωή του, μακριά από το πολύπαθο παρελθόν.

Μία ταινία ευχάριστη, δράσης, που ψυχαγωγεί, μας χαλαρώνει, αλλά συγχρόνως μας χτυπάει ένα καμπάνακι για την Ευρώπη, για την Μεσόγειο, για τον κόσμο ολόκληρο. Βλέπουμε να ξετυλίγεται ένα μωσαϊκό ανθρώπων από διάφορες χώρες, με διαφορετική κουλτούρα, που ο υλισμός τους έχει δηλητηριάσει. Απληστία δίχως όρια, που αποτελεί τον κινητήριο μοχλό της πλοκής κι οδηγεί σε συνεχείς ανατροπές, με το πάνω χέρι να αλλάζει από λεπτό σε λεπτό στο γκανγκστερικό φινάλε.

Με ταχείς εναλλαγές στο σκηνικό, που δίνουν ενέργεια και ρυθμό, με ανεβαστική μουσική που σε κάνει να βγαίνεις χαμογελαστός, με ιδανική διάρκεια, προσεγμένο μοντάζ και εξαιρετικές ερμηνείες. Ειδικά αυτή του Βενσάν Κασέλ, στο πλάι του πρωταγωνιστή, Καρίμ Λεκλού, αλλά και της Ιζαμπέλ Ατζανί, που μαγνητίζει με το βλέμμα της και μοιάζει ο χρόνος να έχει σταματήσει να περνάει από πάνω της. Eμπόριο ναρκωτικών, όπλων, λευκής σαρκός, κλοπές από την μία κι από την άλλη αλληγγευή, ανθρωπισμός, συναισθήματα, αισιοδοξία. Εσύ διαλέγεις πλευρά, στρατόπεδο ...

Και στο τέλος τι μένει μετά την καταιγίδα; Θα πω η ΑΓΑΠΗ. Δεν υπάρχει πιο δυνατή εικόνα, πιο τρυφερή σκηνή απ΄αυτή που η κόρη του " Σκωτσέζου " αγκαλιάζει τον Φαρές. Τον συγχωρεί, κατανοεί πως είναι καλός άνθρωπος κι αποτελεί ένα είδος προοικονομίας, πως το καλό θα νικήσει. Οι δύο τους αναταπτύσσουν έναν οξύμωρο δεσμό, που θα οδηγήσει στην τελική λύτρωση. Έχουν άλλωστε πολλά που τους ενώνουν, όπως φαίνεται. Η δεύτερη εικόνα που κρατώ είναι, πως στο φινάλε τα παιδιά παίζουν ακόμα ποδόσφαιρο στην αλάνα, μακριά από τις " νόσους " της εποχής. Αγνά, κοινωνικοποιούνται, μεγαλώνουν, αθλούνται.

Ικανή προσπάθεια να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά και να αποδείξει πως ο φαύλος κύκλος δεν έχει τέλος. Σκοπός είναι να μην μπλέξεις κι αν φτάσεις σε αυτό το σημείο, να έχει την οξυδέρκεια να ξεφύγεις το συντομότερο. Όσο πιο μέσα μπαίνεις στο πρόβλημα, τόσο πιο δύσκολο να διαφύγεις τελικά. Υπάρχουν όμως κι εξαιρέσεις κι εδώ έχουμε την αποθέωση του " δυνατού ", που σπάει την αλυσίδα κι επιστρέφει εκεί που του επιτάσσει η αξιοπρέπειά κι η ηθική του. Κι ίσως έτσι κερδίζει τον κόσμο, τη ζωή, την ηρεμία της ψυχής ...

Το Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι

Ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι εδώ και λίγες ημέρες δε βρίσκεται κοντά μας, έχει αφήσει όμως παρακαταθήκη το έργο του που θα τον κρατήσει για πάντα ζωντανό στην μνήμη μας. Ο ανατρεπτικός Ιταλός σκηνοθέτησε ταινίες όπως ο Κομφορμίστας, Το Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι και το 1900. Με αφορμή τη χθεσινή προβολής της δεύτερης στο Βακούρα αποφάσισα να γράψω για ένα έργο που φαινομενικά αποτελεί μία ερωτική δραματική ταινία, αλλά στο βάθος τονίζει το απόλυτο υπαρξιακό αδιέξοδο, που βιώνει ο καθένας μας κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής του.

1972, σαράντα οχτώ ολόκληρα χρόνια πριν. Παρίσι στο κέντρο της Ευρώπης. Ένας μεσήλικας Αμερικανός καλείται να διαχειριστεί την απώλεια της συζύγου του, περνώντας παράλληλη μία κρίση μέσης ηλικίας, που τον οδηγεί στην απομόνωση, την αμφισβήτηση και την μοναξιά. Ξαφνικά στον δρόμο του, το κάρμα θα φέρει, μία νεαρή γαλλίδα. Δεν υπάρχει χώρος, χρόνος και διάθεση για συστάσεις. Μαζί θα ταξιδέψουν και θα εξερευνήσουν αχορτογράφητα μονοπάτια γύρω από τον έρωτα, τη φύση των δύο φύλων, την απώλεια κι άλλα θεμελιώδη ζητήματα, που αποτελούν αντικείμενο μελέτης των επιστημόνων για χρόνια.

Μία πραγματικά τολμηρή προσπάθεια και μία πρωτοπόρος ταινία για την εποχή, που σόκαρε το κοινό και σήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Κάποιοι την λάτρεψαν, άλλοι την αποδοκίμασαν έντονα. Μάλιστα από τον Μπερτολούτσι αφαιρέθηκαν τα πολιτικά του δικαιώματα για πέντε χρόνια. Η απόλυτη απελευθέρωση. Από ταμπού, θρησκείες, προκαταλήψεις και κάθε έννοια συντηρητισμού. " Όλες οι στολές είναι μ@λ@κ..ς ". Κυριαρχεί η επικοινωνία μέσω της επαφής και των αρχέγονων ενστίκτων. Δεν υπάρχουν ονόματα, ούτε ταμπέλες.

Μεγάλος πρωταγωνιστής σαφώς ο Μάρλον Μπράντο, που την ίδια περίοδο κάνει τα γυρίσματα του θρυλικού Νονού. Βρίσκεται ξαφνικά από το ναδίρ στο ζενίθ με αυτές τις δύο ερμηνείες του, που μπαίνουν στο Πάνθεον της Ιστορίας του Κινηματογράφου. Ο ίδιος δηλώνει πως μετά απ΄αυτήν την ταινία αρνείται να διαλυθεί ξανά συναισθηματικά και το κάνει πραγματικότητα. Πλάι του η νεαρή Μαρία Σνάιντερ, πριν πρωταγωνιστήσει στο " Επάγγελμα, ρεπόρτερ " του Μικελάντζελο Αντονιόνι πλάι στον Τζακ Νίκολσον τρία χρόνια μετά. Μία μορφή, που βιάζεται κυριολεκτικά και μεταφορικά καθ΄όλη τη διάρκεια της ταινίας-σταθμού, που στιγμάτισε ανεξίτηλα την ίδια για χρόνια.

Ένα οπτικοακουστικό υπερθέαμα που απογειώνει τις αισθήσεις. Η φωτογραφία του Βιτόριο Στοράρο, που μία δίνει χρώμα και μία αποχρωματίζει τους πρωταγωνιστές, σαν μία ακροβασία σε τεντωμένο σχοινί ανάμεσα στη ζωή και την παραίτηση, που οδηγεί μαθηματικά στον μαρασμό και τον θάνατο και φυσικά η μουσική του Γκάτο Μπαρμπιέρι, που αποτελεί σήμα κατατεθέν του φιλμ. " Αν η μουσική είναι τροφή του έρωτα, παίξτε κι άλλο ". Ακόμα ακόμα η ενδυματολογία της πρωταγωνίστριας, αλλά και του Μπράντο τη νύχτα του τελευταίο τανγκό.

Το αρσενικό στη δύση του, ο σκληρός Πωλ που λίγο λίγο λυγίζει μπροστά στα κάλη της υπέροχης Ζαν. Τον ξεκλειδώνει. Ποιος έχει το πάνω χέρι; Τολμάει να πει το " σ΄αγαπώ ", να ρίξει την αξιοπρέπειά του, μα το παιχνίδι μοιάζει να έχει τελειώσει και δεν υπάρχει άλλος δρόμος για την τελική λύτρωση στο φινάλε. " Ίσως κατανοήσω το σύμπαν, όχι όμως τη γυναικεία φύση ". Ο Μάρλον μάλιστα αφήνει τον ευατό του να αυτοσχεδιάσει κι επηρεασμένος από τη φόρτιση αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές της ζωής του, χωρίς προφανώς να το καταλαβαίνει με την πρώτη ανάγνωση ο θεατής.

Η ματαιότητα των πάντων. Η " ψυχανάλυση " του σκηνοθέτη, τη χρονιά που παίζεται το Cold War του Πάβελ Παβλικόφσκι στους Κινηματογράφους και κάνει ακόμα πιο επίκαιρο το μήνυμα του Μπερτολούτσι σαν τίποτα να μην έχει αλλάξει από την πρεμιέρα του τότε στο Φεστιβάλ της Νέας Υόρκης. " Όταν κάτι τελειώνει, αρχίζει πάλι από την αρχή ". Αυτό ακριβώς είναι το μήνυμα, το επιμύθιο αν θέλετε. Βρισκόμαστε στην μηχανή του χρόνου, που κάνει συνεχώς κύκλους κι όμως δεν υπάρχει διέξοδος διαφυγής. Ερχόμαστε, φεύγουμε κι ο κύκλος συνεχίζει, όπως συνέχιζε και θα συνεχίζει ...

H Σιωπηλή Επανάσταση

Ο Λαρς Κράουμε επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη με τη " Σιωπηλή Επανάσταση ", βασισμένη στο ομότιτλο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Ντίτριχ Γκάρτσκα. Νωρίτερα είχαμε παρακολουθήσει το " Φριτζ Μπάουερ-Προσωπική Υπόθεση ", που προβλήθηκε στις ελληνικές αίθουσες στις αρχές του 2017. Αυτή είναι η όγδοη μεγάλου μήκους ταινία του. Και πραγματικά αξίζει να προβληθεί σ΄όλα τα σχολεία, για τα παιδιά, για τους γονείς, για όλους. Άκρως επίκαιρη, που ευαισθητοποιεί, συγκινεί και φωνάζει πως η νέοι είναι εδώ έτοιμοι να τολμήσουν και να πετύχουν.

Στάλινσταντ 1956, ημέρες της Ουγγρικής Επανάστασης. Βρισκόμαστε στην Ανατολική Γερμανία, πέντε χρόνια πριν υψωθεί το τείχος του Βερολίνου. Μία ομάδα μαθητών, με την προτροπή των Κουρτ και Τέο που νωρίτερα έχουν ταξιδέψει στη Δυτική πλευρά της πόλης, αποφασίσει να προβεί σε μία πράξη αντίστασης και παράλληλα φόρου τιμής προς συνανθρώπους-συνομιλήκους που μάχονται για το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας. Δύο λεπτών σιγή ... Σύντομα η κατάσταση θα ξεφύγει από τα στενά όρια του τοπικού περιβάλλοντος και θα προκαλέσει αλυσιδωτές εξελίξεις, που θα αποκαλύψουν με τη σειρά τους ένοχα μυστικά του παρελθόντος.

Τα αναπάντεχα διλήμματα διαδέχονται το ένα το άλλο. Ξαφνικά πάνε να φορτώσουν τους έφηβους με αντεπαναστατικά κίνητρα, προκειμένου να καλλιεργήσουν την προπογάνδα υπέρ του κράτους. Τρομοκρατία, εκβοφισμός, ηθικοί εκβιασμοί. " Όσο μείνουμε ενωμένοι, δε θα μας κάνουν τίποτα ". Ζητούν μόνο ένα όνομα. Αυτό του υποκινητή της ανταρσίας. Άλλωστε οι ελεύθερα σκεπτόμενοι άνθρωποι δεν αρέσουν σε κανένα σύστημα. Όταν όμως δεν μπορεί να τους χαλιναγωγήσει, η αντίδρασή τους λογίζεται ως αναρχία κι εν δυνάμει απειλή.

O νεανικός παρορμητισμός πολλές φορές κοστίζει. Πρέπει όμως να είσαι έτοιμος να αναλάβεις τις ευθύνες και το κόστος των πράξεων σου. Με αυτές θα ζήσεις και θα προχωρήσεις. " Σε κάτι πρέπει να πιστεύουμε, αλλιώς δε γίνεται ". Η αλήθεια θα σε γιγαντώσει, όποιες κι αν οι συνέπειες. Ένα πολιτικό και συγχρόνως ψυχολογικό θρίλερ, που έχει στόχο να καταδικάσει τα εγκλήματα των άκρων και ορθώς θέτει στο επίκεντρό του έφηβους, τη γενιά που καλείται άμεσα να αποφασίσει για το αύριο του κόσμου.

Έρχεται να προβληθεί πραγματικά την κατάλληλη στιγμή. Με το νεο-φασισμό να ακμάζει σε ολόκληρο τον κόσμο και τα ποσοστά του να ανεβαίνουν ανησυχητικά και στην Ευρώπη. Με το Παρίσι να καίγεται και κανείς να μην γνωρίζει ακριβώς από ποιους. Η κρίση μαθηματικά θα γυρίσει μπούμερανγκ σε αυτούς που τη δημιούργησαν και καθημερινά δοκιμάζουν τα όρια των πολλών. Με χαροποιεί το γεγονός, ότι είδα νέα παιδιά να μη συμβιβάζονται, αλλά να υψώνουν τα στήθη τους με αυταπάρνηση.

Με την προτροπή του καλού μου φίλου, Τέλλου βρέθηκα στην αίθουσα Π.Ζάννας και παρακολουθήσα την ταινία κι είναι στιγμές που συνειδητοποιείς πως η ίδια η ζωή αντιγράφει την Τέχνη. Είναι ώρες, που ο κόσμος, ενώ είναι τόσο μεγάλος, φαντάζει τόσο μικρός και σε πνιγεί πριν από μία μεγάλη απόφαση. Πρέπει όμως να μείνουμε ενωμένοι, με όπλα τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Μόνο έτσι μπορεί να αλλάξει κάτι, μόνο με αυτόν τον τρόπο. Ο τολμών νικά!

Oι Χήρες

Ο Steve McQueen επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη συνεργασία με τη σεναριογράφο του Gone Girl, Τζίλιαν Φλιν. Μετά το " 12 Χρόνια Σκλάβος ", oι " Χήρες ". Μία χολιγουντιανή παραγωγή με υψηλού επιπέδου κι ανάλογου κόστους ηθοποιούς, με οσκαρικές βλέψεις. Μία σειρά θαμμένων μυστικών κι εγκλημάτων στον βωμό μίας φαινομενικής ευημερίας κι εν τέλει της επιβίωσης, καθώς το χρήμα διαφθείρει και μαθηματικά οδηγεί στον θάνατο, όταν ανέλθει σε πρωταρχική αξία.

Μεταφερόμαστε στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, το οποίο διαχρονικά αποτελεί πεδίο σύγκρουσης συμμοριών. Βρισκόμαστε λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές της 18ης περιφέρειας. Η νίκη κρίνει πολλά. " Δεν μπορείς να αλλάξεις τίποτα ". Δραματική αποδοχή της κατάστασης. Παράλληλα, ένα τραγικό συμβάν, φέρνει προ των ευθυνών τους τρεις γυναίκες, που καλούνται να πάρουν την τύχη στα χέρια τους και να επαναστατήσουν με κάθε τρόπο. Οι κίνδυνοι πολλοί, '" δεν είναι ο δικό σας κόσμος αυτός ", η θέληση όμως πάνω από τον δισταγμό και κάθε είδους φόβο.

Δεν είναι μόνο το προφανές που βλέπουμε, αλλά η συνολική αντιμετώπιση του αδύναμου, του εαυαίσθητου αν θέλετε, φύλου. Δεν χωρούν συναισθηματισμοί, ούτε ρομαντικοί ηγέτες. Το κυνικό, " όλα είνα συνναλαγές ", αντικατοπτρίζει πλήρως την καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων. Πιθανώς και της δικής μας ζωής. Φυσικά πάντα καμουφλαρισμένα με μεγαλεπίβολους πολιτικούς λόγους, που δίνουν ελπίδα και φυσικά μετά τις εκλογές οι υποσχέσεις παραμένουν φρούδες κι οι άνθρωποι βυθίζονται εκ νέου στη δυστυχία τους.

Επιβλητική και πάλι η Βαιόλα Ντέιβις με το παρουσιαστικό της, όπως και στο Fences που την οδήγησε στο OSCAR β΄γυναικείου ρόλου. Εξαιρετικός ο Ντάνιελ Καλούα. Στο ύψος τους Λίαμ Νίσον, Κόλιν Φάρελ, Μισέλ Ροντρίγκες κι η Πολωνή, Ελίζαμπεθ Ντεμπίτσκι. Ένα πολυπολιτισμικό κράμα, αντίστοιχο με το παζλ αυτών που κατοικούν στην πραγματικότητα στο Σικάγο. Διαφθορά, εξυπηρετήσεις, λαδώματα, ο νόμος του δυνατού. Όλα αυτά στο παρασκήνιο, με την πλατιά μάζα του κόσμου να τα αγνοεί και να τα αντιμετωπίζει απλά σαν φήμες.

Σε μία εποχή που έρχονται εκλογές και στον δικό μας τόπο, μετά την αποχώρηση του Γ.Μπουτάρη, βλέπω να επιστρέφουν φαντάσματα του παρελθόντος που παραπέμπουν σε ανάλογες πρακτικές και σκάνδαλα και πραγματικά ανησυχώ. Η Θεσσαλονίκη πρέπει να είναι Πρωτεύουσα του Πολιτισμού στα Βαλκάνια. Προς αυτήν την κατεύθυνση έγιναν βήματα την τελευταία οχταετία κι αυτή η διαδρομή πρέπει να συνεχιστεί με κάθε κόστος. Κάθε πισωγύρισμα, θα αποτελέσει ταφόπλακα στο κομβικό σημείο, που βρισκόμαστε. Πρέπει να αναζητηθεί ένας νέος άνθρωπος, να εμπνεύσει.

Μία ταινία που σε κάνει να προβληματιστείς, πέρα από την περιπέτεια δράσης που διαδραματίζεται στην οθόνη. Που θέλοντας και μη μεταφέρει το πρόβλημα στη γειτονιά μας. Που ξορκίσει τον μύθο λευκών και μαύρων. Όλοι είμαστε άνθρωποι κι ανάμεσά μας υπάρχουν καλοί και κακοί. Πρέπει όμως ο καθένας μας να βάλει το λιθαράκι του και να μην αδιαφορεί. Μόνο έτσι μέσα από τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη, θα πετύχουμε μικρούς καθημερινούς στόχους για την κοινότητά μας, ακόμα κι αν αργήσει η αλλαγή ...

Daybreak

Μετά την " Αντιπροσωπεία ", που παρακολουθήσαμε στο 59ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, ακόμα μία ελληνοαλβανική παραγωγή κέρδισε τους σινεφίλ της Θεσσαλονίκης. Ο λόγος για το " Ξύπνημα της Ημέρας " του 39χρονου ντοκιμαντερίστα, Τζεντιάν Κότσι, που δημιουργεί την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους. Βραβευμένη για την ερμηνεία της, η Ορνέλα Καπετάνι στο Σεράγιεβο. Επίσημη Υποψηφιότητα της Αλβανίας για το OSCAR ξενόγλωσσης ταινίας.

Μία ανύπαντρη μητέρα, η Λέττα, προσπαθεί να ορθοποδήσει και να εξασφαλίσει τα προς το ζην γι΄αυτήν και το αγοράκι της. Δε θέλει τα πολλά, μόνο την αξιοπρεπή επιβίωση. Έχει όρεξη να δουλέψει, αλλά οι συγκυρίες της ζωής την φέρνουν αντιμέτωπη με το πιο σκληρό πρόσωπο της κοινωνίας. Μία συνεχής μάχη, μέχρι το φινάλε. Έτοιμη να θυσιάσει τα πάντα για να μείνει στο παιχνίδι και να συνεχίσει τον αγώνα για το μεγάλωμα του παιδιού της.

Καθημερινή κόλαση, μετά την απόλυσή της από το νοσοκομείο. Δεν υπάρχει ένα στήριγμα να πιαστεί. Μοναδική της συντροφιά η ηλικιωμένη κυρία που φροντίζει. Η Σοφία. Ίσως ο μοναδικός άνθρωπος με τον οποίο έχει μία ειλικρινή σχέση. Ένα αναπάντεχος γεγονός όμως, θα αλλάξει και πάλι τις ισορροπίες και το θεμελιώδες, ζωτικής σημασίας ερώτημα επιστρέφει στο βλέμμα της πρωταγωνίστριας. Πώς θα τα καταφέρει; H λύση μονόδρομος. Από την Αλβανία, μέχρι την Ιαπωνία (Shoplifters) το ίδιο ακριβώς σκεπτικό.

Η ταινία εξελίσσεται σε ένα κλειστοφοβικό ψυχολογικό θρίλερ σε σκοτεινό φόντο μέχρι την τελευταία σκηνή. Ένας άνθρωπος ξεζουμισμένος. Θίγονται άμεσα κι έμμεσα τα κακώς κείμενα μίας διαφθαρμένης κοινωνίας, που καθόλου δε διαφέρει από τη δική μας. " είχε πάντα τους σωστούς φιλούς ". " Αν δεν τον πληρώσεις, δε θα σε περάσει ". Γνωστές παθογένειες, που μας έχουν οδηγήσει, όχι σε κράτη δικαίου, αλλά στην απόλυτα διαφθορά, τον εκμαυλισμό της κοινής γνώμης και τον πλήρη εκφυλισμό των αξιών. Το αισθητήριο έχει αλλοιωθεί ...

Μέσα σ΄όλα αυτά, ο χαριτωμένος μπόμπιρας. Μία ψυχή, που αναζητεί ένα κρεβατάκι και λίγο γάλα στα πρώτα του βήματα. Το ίδιο συμβαίνει στα Τίρανα, στην Αθήνα, στη Σόφια, σε όλα τα Βαλκάνια. Η Ελλάδα για αρκετά χρόνια είχε τον τρόπο να είναι ένα σκαλί πιο πάνω από τις γειτονικές χώρες. Σήμερα είναι απλά μία βαλκανική χώρα. Όλα έχουν γίνει ίσιωμα. Καμία ηθική, μονάχα το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, ακόμα κι αν αυτό αγγίζει τον συνάνθρωπο. Ο νόμος της ζούγκλας. Ο θάνατός σου, η ζωή μου.

Ένα πολυεπίπεδο ανθρώπο δράμα με τον ιστό να υφαίνεται μαεστρικά από τον σκηνοθέτη, ώστε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα, ότι ανήθικη είναι η πραγματικότητα κι όχι οι άνθρωποι που την αποτελούν. Αυτοί έρχονται και παρέρχονται, είναι αναλώσιμοι. Αντιμετωπίζουν γενναία την μοίρα τους, αλλά πολλές φορές προδίδονται από τις ψευδαίσθησεις και πέφτουν στο πεδίο της μάχης, ΜΟΝΟΙ με δάκρυα, αλλά το κεφάλι ψηλά για την υπερήφανη προσπάθεια. Διότι οι ήρωες της σημερινής εποχής είναι αυτοί ακριβώς. Τα διπλανά μας άτομα ...