Ματιές στα Βαλκάνια

Οι καλύτερες ταινίες της πρόσφατης παραγωγής από τα Βαλκάνια, εξαιρετικές μικρού μήκους δημιουργίες, καθώς κι ένα μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο σέρβο σκηνοθέτη Ντούσαν Μακαβέγιεφ συμπεριλαμβάνονται στο τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια του 60ού Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Επιλεγμένες ταινίες από τα Βαλκάνια

Ανοιχτή πόρτα του Φλόρεντς Πάπας (Αλβανία, Κόσοβο, Ιταλία, Βόρεια Μακεδονία)

Η Ρουντίνα κουβαλά ολομόναχη στις πλάτες της ένα βουνό από ευθύνες: σπίτι, δουλειά, ηλικιωμένα πεθερικά και, κυρίως, τη φροντίδα του μικρού της γιου. Τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο όταν επιστρέφει στην Αλβανία η Έλμα, η μικρότερη αδερφή της, η οποία περιμένει παιδί εκτός γάμου. Στο ταξίδι τους στο απόμερο ορεινό χωριό όπου ζει ο παλαιών αρχών πατέρας τους, οι δύο αδερφές θα έρθουν αντιμέτωπες με τις προκαταλήψεις και τον συντηρητισμό μιας πατριαρχικής κοινωνίας. Μια σφιχτοδεμένη ταινία δρόμου για τα οικογενειακά δεσμά, η οποία μας ξεναγεί σε μια χώρα που αναζητά ταυτότητα και προοπτική στο μεταίχμιο παράδοσης και σύγχρονου κόσμου.

Αδερφή της Σβέτλα Τσοτσόρκοβα (Βουλγαρία, Κατάρ)

Μια μητέρα και οι δύο κόρες της παλεύουν να επιβιώσουν στη σύγχρονη Βουλγαρία. Η Ράινα μαζί με τη μεγαλύτερη αδερφή της και τη μητέρα τους κατασκευάζουν μινιατούρες και χρηστικά αντικείμενα από πηλό, τα οποία πωλούν σε τουρίστες και περαστικούς. Στο φτωχικό εργαστήρι, η αιθεροβάμων Ράινα επινοεί διαρκώς ιστορίες, στην προσπάθεια να προσθέσει λίγο χρώμα στη μουντή ζωή της. Σύντομα, ωστόσο, τα ευφάνταστα ψέματά της θα ξεπεράσουν κάθε όριο, εκτροχιάζοντας τις οικογενειακές ισορροπίες. Ένα τραχύ φιλμ που συνδυάζει το κοινωνικό πορτρέτο με το ψυχολογικό θρίλερ και το οικογενειακό δράμα σε μια ιστορία που οδηγεί απ’ την ανάποδη στον τόπο της αλήθειας.

Ο πατέρας των Πέταρ Βαλτσάνοφ, Κριστίνα Γκρόζεβα (Βουλγαρία, Ελλάδα)

Στη ζωή πορεύεσαι με αυτά που σου δίνονται, ως γνωστόν, αλλά τι συμβαίνει στην περίπτωση που η ζωή σε κερνάει μονάχα συσσωρευμένη πικρία; Ο Βασίλ και ο Πάβελ έχουν μια τεταμένη σχέση πατέρα-γιου, η οποία επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο μετά την αιφνίδια απώλεια της συζύγου και μητέρας, που λειτουργούσε καταπραϋντικά. Η κατάσταση πολύ σύντομα θα διολισθήσει στον ακραιφνή παραλογισμό, καθώς μια γειτόνισσα επιμένει πως η εκλιπούσα τής τηλεφώνησε λίγο μετά τον θάνατό της. Μια κωμωδία λυτρωτικής αποφόρτισης, η οποία εξερευνά τις τρελές διαδρομές που διανύουμε προκειμένου να ξεθάψουμε τους θησαυρούς της συγχώρεσης και της συμφιλίωσης.

Μα τι χώρα! του Βίνκο Μπρέσαν (Κροατία, Σερβία, Πολωνία)

Ένας κροάτης στρατηγός βασανίζεται από ενοχές και αυτοκτονικό ιδεασμό. Ένας υπουργός της κροατικής κυβέρνησης επισκέπτεται τις φυλακές και, για αδιευκρίνιστους λόγους, κλειδαμπαρώνεται σε μια αίθουσα αφιερωμένη στους ήρωες της πατρίδας. Μια ομάδα υπερήλικων συνταξιούχων κλέβει τα λείψανα του πρώτου προέδρου της Κροατίας Φράνιο Τούτζμαν. Ιδού τα κεντρικά πρόσωπα αυτής της ξέφρενης πολιτικής σάτιρας, που τολμά να αγγίξει εθνικά ταμπού, προτρέποντας μια ταλαιπωρημένη χώρα να κάνει το πρώτο βήμα προς τον αυτοκριτικό (ανα)στοχασμό.

Υπάρχει Θεός, το όνομά της είναι Πετρούνια της Τεόνα Στρουγκάρ Μιτέφσκα (Βόρεια Μακεδονία, Βέλγιο, Σλοβενία, Γαλλία, Κροατία)

Θεοφάνεια. Σε μια μικρή πόλη, κάπου στη Βόρεια Μακεδονία, ο αγιασμός των υδάτων είναι από τις πιο σημαντικές στιγμές για την κοινότητα, καθώς επικρατεί η πεποίθηση πως το πρόσωπο που πιάνει τον σταυρό θα έχει ευλογία και καλή τύχη στη ζωή του. Τη μεγάλη μέρα, κόντρα σε ό,τι ορίζει η παράδοση, μια άνεργη ανύπαντρη γυναίκα βουτάει στο νερό και πιάνει τον σταυρό. Εξοργισμένοι που έμειναν με άδεια χέρια, οι άντρες την κατηγορούν για ασέβεια. Η γυναίκα, όμως, αρνείται να παραδώσει τον σταυρό. Διότι είναι πια έτοιμη να αντισταθεί στα έμφυλα στερεότυπα ενός κόσμου συντηρητικού.

Ιβάνα η Τρομερή της Ιβάνα Μλαντένοβιτς (Ρουμανία, Σερβία)

Έπειτα από μια περιπέτεια με την υγεία της, η Ιβάνα, σέρβα ηθοποιός που ζει και εργάζεται στο Βουκουρέστι, αποφασίζει να περάσει το καλοκαίρι στη γενέτειρά της, στην απέναντι όχθη του Δούναβη. Ψυχικά ευάλωτη, δέχεται την πρόταση του δημάρχου να γίνει το κεντρικό πρόσωπο σε ένα τοπικό φεστιβάλ. Όταν βλέπει την ερωτική ζωή της να γίνεται πρώτο θέμα στα κουτσομπολίστικα πηγαδάκια της μικρής πόλης, η Ιβάνα καταρρέει, καθώς βιώνει πια την αποξένωση σε αμφότερες τις πλευρές του γαλάζιου συνόρου. Μια δραματοποιημένη αναπαράσταση της κρίσης που βίωσε στην πραγματική της ζωή η σκηνοθέτις Ιβάνα Μλαντένοβιτς, ένας ιλαροτραγικός στοχασμός για τη ματαίωση των προσδοκιών.

Τέρατα. του Μάριους Ολτεάνου (Ρουμανία)

Η Ντάνα επιστρέφει από ένα επαγγελματικό ταξίδι, αλλά αποφασίζει να μην γυρίσει σπίτι και προσφέρει χρήματα σε έναν ταξιτζή, ώστε να την αφήσει να κοιμηθεί στο αμάξι του. Την ίδια στιγμή, ο Άρτουρ κανονίζει ένα παράνομο ερωτικό ραντεβού που καταλήγει σε σεξουαλική συνεύρεση με έναν άντρα. Το επόμενο πρωί, η Ντάνα και ο Άρτουρ θα συναντηθούν στο συζυγικό τους κρεβάτι και θα περάσουν ολόκληρη τη μέρα μαζί, ίσως για τελευταία φορά. Ένα χαμηλόφωνο δράμα σχέσεων, που ξεδιπλώνεται σε τρεις πράξεις και αποτυπώνει τη χειροπιαστή μοναξιά και την αποξένωση της εποχής μας.

Οι σφυριχτές του Κορνέλιου Πορουμπόιου (Ρουμανία, Γαλλία, Γερμανία)

Ο Κρίστι, ένας διεφθαρμένος Ρουμάνος αστυνομικός που αλλάζει στρατόπεδο ανάλογα με το συμφέρον του, καταφθάνει στη Λα Γκομέρα, στα Κανάρια Νησιά, έχοντας ως αποστολή να βοηθήσει έναν μαφιόζο της περιοχής να αποδράσει από τη φυλακή. Προκειμένου να φέρει σε πέρας την αποστολή του όμως, πρέπει να μάθει στην εντέλεια τη σφυριχτή (και πάνω απ’ όλα μη αντιληπτή) γλώσσα των ντόπιων, η οποία έχει χρησιμεύσει ως μυστικός κώδικας επικοινωνίας μεταξύ κακοποιών εδώ και πολλές γενιές. Μια ραφινάτη απόδοση τιμών στα νουάρ ήθη και στα γκάνγκστερ έθιμα, καρυκευμένη με έναν απολαυστικό αέρα φάρσας και έναν ήρωα που παριστάνει τον πρωταγωνιστή ενώ προσελήφθη για κομπάρσος.

Τρεις αδερφές του Εμίν Αλπέρ (Τουρκία, Γερμανία, Ολλανδία, Ελλάδα)

Τρεις αδερφές, που είχαν σταλεί παρακόρες σε πλούσιες οικογένειες στην πόλη, συναντιούνται ξανά μετά από χρόνια, όταν αναγκάζονται, για διαφορετικούς λόγους, να επιστρέψουν στο πατρικό τους σε ένα φτωχό χωριό της ορεινής Ανατολίας. Στη σκιά των χιονισμένων βουνοκορφών, υπό το βλέμμα του αυταρχικού πατέρα, οι τρεις γυναίκες μοιάζει να επαναλαμβάνουν τα λάθη του παρελθόντος, σε ένα ζοφερό υπνωτιστικό παραμύθι που συνδυάζει Τσέχοφ και αδερφούς Γκριμ. Με φόντο ένα μαγευτικό αλλόκοσμο τοπίο, που τη νύχτα μεταμορφώνεται σε τρομακτικό τόπο αθέατων κινδύνων, η ζωή αποτυπώνεται ως αέναη κυκλική πορεία –πολλές σκηνές μάλιστα φαίνεται να επαναλαμβάνονται–, η οποία οδηγεί αναπόδραστα στην καταστροφή.

Γη του Νώε του Τζενκ Ερτούρκ (Γερμανία, Τουρκία, ΗΠΑ)

Έχοντας διαγνωστεί με μια ανίατη ασθένεια, ο Ιμπραήμ, που νιώθει το τέλος να πλησιάζει, ζητά από τον αποξενωμένο του γιο να τον μεταφέρει στη γενέτειρά του, ένα απομακρυσμένο χωριό στην τουρκική επαρχία. Η τελευταία του επιθυμία είναι να ταφεί στον ίσκιο του ελαιόδεντρου που –όπως ισχυρίζεται– φύτεψε ο ίδιος πριν από μερικές δεκαετίες. Ωστόσο, τα πράγματα περιπλέκονται, αφού οι ντόπιοι πιστεύουν πως πρόκειται για δέντρο ιερό, το οποίο προήλθε από τον σπόρο που έθαψε στη γη ο Νώε, αμέσως μετά τον Κατακλυσμό. Μια ευρηματική παραβολή για τη μετάνοια, την εμπιστοσύνη και τη δύναμη της συγχώρεσης στις ανθρώπινες σχέσεις.

Μικρά Μεγάλα

Μία σειρά από ταινίες μικρού μήκους συστήνουν τα ταλέντα του αύριο στο 60^ο Φεστιβάλ και επικεντρώνονται στη σχέση πατέρα - παιδιού: Το φορτηγό του Ερενίκ Μπετσίρι (Γαλλία, Αλβανία), η περιπέτεια ενός νεαρού, που στην προσπάθειά του να βγάλει χρήματα, παίρνει μέρος σε παράνομους αγώνες πυγμαχίας μέσα σε φορτηγό, το Παραπαίδι του Άνγκελ Νταμιάν από τη Ρουμανία μία τραχιά ιστορία ενηλικίωσης, τα Σανδάλια του Ντέμιεν Γκρόουβς (Ρουμανία), ένα λεπτοδουλεμένο animation που διδάσκει την αυταπάρνηση και το θάρρος απέναντι στην απώλεια, Η τελευταία εικόνα του πατέρα του Στέφαν Τζόρτζεβιτς από τη Σερβία, ένα τρυφερό οδοιπορικό, με αφετηρία την οδύνη και τερματικό σταθμό την παρηγοριά και η Πλημμύρα του Κρίστιαν Κράιντσαν (Σλοβενία, Κροατία), η περιπέτεια που ζουν ένας πατέρας με τον γιο του όταν ξεσπά καταιγίδα στο βουνό.