Για ποιον παράδεισο όμως μιλάμε; Η ταινία ξεκινάει με τον τίτλο να πέφτει πάνω από ένα φόντο μίας επίγειας κόλασης, μίας φυλακής. Άκρως αντιφατικό. Η Όλγα, μία Ρωσίδα μετανάστρια και μέλος της Γαλλικής Αντίστασης, έχει συλληφθεί, ο Ζιλ, Γάλλος αστυνομικός, συνεργάτης των Ναζί σε πρώτη φάση και ο Χέλμουτ, υψηλόβαθμος αξιωματικός των SS, σε δεύτερη, συνθέτουν το παζλ των πρωταγωνιστών. Τρεις άνθρωποι, διαφορετικές γλώσσες και κουλτούρα, απλά πιόνια, υπηρετώντας συμφέροντα ισχυρών. Θυσία στον βωμό ιδεολογιών.
Σε έναν πόλεμο, δεν υπάρχουν νικητές κι ηττημένοι, παρά μόνο το Κακό, που κυριαρχεί. Στην περίπτωση μας, εύστοχα, αποφεύγονται οι φρικαλεότητες, που έχουν κορεστεί κι έχουμε μία ιστορική αναδρομή, μία ψυχολογική σφυγμομέτρηση, τον φόβο, το βασικό όπλο των δυνατών, να κυριαρχεί κι από την άλλη τον έρωτα, το πάθος, που είναι ικανά να ενώσουν τους ανθρώπους. Βρίθει οξύμωρων σχημάτων κι εικόνων, που προκαλούν απορία, για τα όρια μας, ως είδος.
Η κάμερα καρφωμένη στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών, κάνει το φιλμ ζωντανό, παραστατικό, σαν μία κατάθεση. Του δίνει ντοκιμαντεριστικό χαρακτήρα. Τους κυνηγούν οι τύψεις, οι ερινύες, οι σκιές για όσα έκαναν, όσα εφιαλτικά βίωσαν κι όσα δεν κατάφεραν. Κριτής, ο θεατής. Τα έχουν χάσει πλέον όλα. Ο χρόνος δε γυρίζει πίσω. Μία θέση στο Πάνθεον, η υστεροφημία, ίσως να είναι η μοναδική " ανταμοιβή, για όσους το αξίζουν.
Ένα φιλμ, που αν σκεφτεί κανείς λίγο βαθύτερα είναι άκρως επίκαιρο. Με τον φασισμό να ανθίζει και πάλι στην πολύπαθη Ευρώπη. Πάντα σε ασπρόμαυρο φόντο, όπως του αρμόζει, καθώς η Νύχτα, μας έχει πλακώσει και δεν λέμε να κατανοήσουμε, πως μόνο η Αλληλεγγύη κι ο Πολιτισμός, είναι ικανές (αξίες) να δώσουν λύση από το αδιέξοδο και τον σύγχρονο Μεσαίωνα.
Σπουδαία η ερμηνεία του Κρίστιαν Κλάους, στον ρόλο του Χέλμουτ. Eγκλωβισμένος στο προσωπικό του γολγοθά. Μορφωμένος, άνθρωπος, που χάθηκε στην πορεία, παρασύρθηκε, αλλά το πνεύμα του δεν τον αφήνει να ησυχάσει. " Δεν υπάρχει Παράδεισος, χωρίς Κόλαση ". Ο μονόλογός του αποτελεί ένας είδος κάθαρσης των αμαρτιών του. Κοντά του, η Yuliya Vysotskaya (Όλγα), σύζυγος του Κοντσαλόφσκι, σε έναν πολυδιάστατο ρόλο. Δεν θα αντέξει όμως ο νους της, τα απανωτά σοκ και την ποικιλόμορφη βία. Θα διαλυθεί. Δεν της μένει πια ελπίδα. " Πόσο γρήγορα το ζώο, γίνεται άνθρωπος, γυναίκα ", αλλά ...
Η γενιά μας μπορεί να βιώνει δύσκολες συνθήκες στην καθημερινότητά της. Ειδικά στην Ελλάδα. Δεν έζησε όμως πόλεμο, με αυτήν την μορφή. Το κοντράστ τη μεγάλη ώρα της " απόδρασης ", σπάει καρδιές. Τι θα έλεγε άραγε ο Τσέχωφ, αν ήξερε τι συμβαίνει στον κόσμο, όπως εύστοχα διερωτάται ο σκηνοθέτης. Ένα αντιπολεμικό άσμα, με ποιητικότητα και λυρισμό, που πρέπει να δει ο καθένας, διότι όποιος δε γνωρίζει την ιστορία του, απλά δεν έχει μέλλον ...