Το Άλλο Τώρα

 Τον Ιούλιο του 2021 κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πατάκη το νέο βιβλίο του Γιάννη Βαρουφάκη, "Το Άλλο Τώρα" (Another Round). Το διάβασα ήδη από την πρώτη εβδομάδα και περίμενα υπομονετικά να αντικρίσω σε κάποιο Μέσο δύο λόγια γι΄αυτόν τον εναλλακτικό δρόμο που προτείνει έμμεσα ο πρώην υπουργός Οικονομικών με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και νυν αρχηγός του Μέρα25 που συμμετέχει στο ελληνικό κοινοβούλιο. Σιγή. Αποφάσισα επομένως να κάνω την αρχή. Μετά το "Αήττητοι Ηττημένοι" που περιγράφει άριστα την κατάσταση που επικρατεί ακόμα και σήμερα στην ταλαίπωρη Ευρωζώνη, περνάμε σε ένα μυθιστόρημα με διαφορετικό χαρακτήρα.

Από μόνο του αυτό το γεγονός αποτελεί έναν πρώτο αιφνιδιασμό. Συγχέει τη σύγχρονη πραγματικότητα με την μυθοπλασία και μας ταξιδεύει σε έναν δικό του κόσμο. Η Εύα από την Αμερική, η Άιρις από την Αγγλία κι ο Κώστας από την Κρήτη που κατοικεί στον Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια είναι οι τρεις πρωταγωνιστές στο κάδρο των γεγονότων. Άνθρωποι που γνωρίζουν τον Γιάγκο. Έχουν περάσει ένα μικρό ή μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους μαζί του κι έχουν μοιραστεί προσωπικές ήττες και ματαιώσεις ενός διαχρονικού αγώνα. Παρά τον πληγωμένο τους εγωισμό και τη διαφορετική ιδεολογική προέλευση, τους ενώνει ένας κοινός κώδικας αξιών κι ηθικής. Η λέξη κλειδί είναι ίσως η ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ.

Στο παράλληλο σύμπαν παύει να υφίσταται η ποσοτικοποίηση των ανθρώπων. Τη βιώνουμε σήμερα καθημερινά με τα δεδομένα της πανδημίας. Εκεί περνάμε σε μία οικονομία της Δημοκρατίας όπως την αποκαλεί ο Κώστας, "Ένα άτομο, μία μετοχή,  μία ψήφος". Ο θεσμός της τράπεζας μοιάζει παρωχημένος, οι σημερινοί κολοσσοί της Big-Tech, oι GAFAM περνούν στο πάνθεον της Ιστορίας. Ένα όνειρο, μία ουτοπία ή μήπως υπήρχε διαφορετική στροφή; Ο ίδιος ο συγγραφέας τονίζει στο Guardian πως με το έργο του αυτό θέλει να δώσει σάρκα κι οστά σε ένα μοντέλο απέναντι στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό. Αυτό είναι που γεννά ένθερμους θαυμαστές και φανατικούς εχθρούς σε παγκόσμια κλίμακα.

Το βιβλίο βρίθει αναφορών σε σημαίνοντα πρόσωπα από την αρχαιότητα μέχρι το σήμερα. Ο Οδυσσέας, ο Σωκράτης, ο Θουκυδίδης, ο Πλάτωνας ("Θα ήθελα να ανοίξω τα μάτια του κόσμου σε πράγματα εφικτά που δεν μπορούν να τα δουν δίχως καθοδήγηση"), ο Σαίξπηρ, ο Κιούμπρικ και τo Dr Strangelove, ο Κεν Λόουτς με το "Γη κι Ελευθερία", ο Όρσον Γουέλς κι ο Πολίτης Κέιν, ο Όσκαρ Ουάιλντ: "ο άνθρωπος γνωρίζει τα πάντα για τις τιμές και απολύτως τίποτα για τις αξίες". Πόσο επίκαιρο! Τα λιοντάρια όμως καθοδηγούνται από γαϊδάρους (Lions led by donkeys), μία φράση που έμεινε στη βρετανική ιστορία εξαιτίας των τραγικών απωλειών στον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο.

Εδώ η επιστήμη κι η τεχνολογία συνεργάζονται με άξονα το κοινό καλό. Η βιοτεχνολογία κι η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργούν δικλείδες ασφαλείας. Ο άνθρωπος που γίνεται πρωτεργάτης της πρωτοβουλίας τυχαίνει να ζει στο μέρος του κόσμου που συνυπάρχουν οι πλουσιότεροι κι οι πιο εξαθλιωμένοι άνθρωποι που μπορεί να φανταστεί κανείς. Όλη αυτή η οικονομική και κοινωνική ανισότητα ενεργοποιεί τα αντανακλαστικά του και τον εμπνέει. Οι "πειρατές" ή αν θέλετε τεχνο-αντάρτες βοηθούν στην ταχύτερη μετάβαση. Ο πόλεμος περνάει πλέον στον κυβερνοχώρο. Οι παραδοσιακές παρατάξεις χάνονται στο πέρασμα του χρόνου. Ο αναγνώστης αρχίζει να ελπίζει.

Ο Αλφόνσο Κουαρόν χαρακτηρίζει το βιβλίο "οραματικό, προκλητικό, καινοτόμο", ο Μπράιαν Ίνο "έργο-ορόσημο", ο Owen Jones (Guardian) το συστήνει ανεπιφύλακτα στον καθένα. Η Ναόμι Κλάιν, ο Άνταμ Τουζ, ο Σλάβοϊ Σίζεκ αποθεώνουν τον Έλληνα οικονομολόγο και πολιτικό για την οξυδέρκειά του. "Ποια ήταν η πρώτη φορά που η οικονομική ισχύς αποκολλήθηκε από την πολιτική εξουσία; Από το "There is no Alternative" περνάμε στο "That Astonishingly There Is An Alternative". Τι άλλο μπορούσε επομένως να γίνει από το Φθινόπωρο του 2008 εκτός από αυτό που ζήσαμε;

πρώτη δημοσίευση DOCtv