Το παιδί και το ποδήλατο

 

Το έργο των αδελφών Νταρντέν παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς πάντα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τοποθετούν τον άνθρωπο. Πριν από λίγο καιρό πρεμιέρα στα θερινά έκανε το "Aνάμεσά μας". Μία ταινία που είχαμε παρακολουθήσει στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο του 2019. Σήμερα όμως ανατρέχω σε ένα παλαιότερό τους έργο, "Το παιδί και το ποδήλατο" (2011) που τιμήθηκε στις Κάννες (Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής) ως μία αποθέωση της σχέσης των ανθρώπων που έγιναν ένα μέσα από μία σειρά έντονων δοκιμασιών.

Ο Σιρίλ αναζητά επίμονα τον πατέρα του, ελπίζει σε μία ζεστή αγκαλιά και προσπαθεί να ζήσει όπως τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Αυτός όμως έχει ζυγίσει τα δεδομένα κι έχει πάρει τις αποφάσεις του. Στον δρόμο του τυχαία θα βρεθεί η Σαμάνθα. Το ποδήλατο γίνεται κινητήριος μοχλός της εξέλιξης της πλοκής. Η συνύπαρξή τους κάθε άλλο παρά εύκολη είναι. "Φροντίστε τον εσείς". Μετάθεση της ευθύνης. Δεν της μένει επιλογή από το να σηκώσει το βάρος. Oι πειρασμοί για τον νεαρό μεγάλοι. Το μόνο εύκολο να χάσει τον δρόμο, να παρασυρθεί, να βρεθεί παραπλανημένος, μπλεγμένος και τελικά να χάσει το τρένο της ζωής.

Αυτήν ακριβώς τη δυσκολία κοινωνικοποίησης σε συνδυασμό με την παιδική αφέλεια εκμεταλλεύονται οι επιτήδειοι. Ποντάρουν στην αμφιβολία, στη βαθιά τραυματισμένη ψυχή του. Δίνουν ψεύτικα κίνητρα και προσπαθούν να επωφεληθούν. Μέσα σε αυτό το χαοτικό τοπίο που διαμορφώνεται ξεχωρίζει η μορφή της Σαμάνθα. Το μητρικό της φίλτρο ξυπνάει. Δε δέχεται συμβιβασμούς, πόσο μάλλον εκβιασμούς. Οι ηθικές της αξίες την οδηγούν ως πυξίδα σε ένα δύσβατο μονοπάτι. Η βία εκφράζεται με ποικίλους τρόπους, οι πρωταγωνιστές καλούνται να μείνουν δυνατοί και να επιβιώσουν. 

Το αίσθημα της απόρριψης όμως έχει δημιουργήσει μία τεράστια πληγή. Πολύ μεγαλύτερη από κάθε σωματικό τραύμα. Ο πιτσιρικάς μπορεί να αντέξει τα πάντα. Αποδεικνύεται στην πράξη. Είναι σκληρό καρύδι. Για καλή του τύχη την κρίσιμη στιγμή θα πάρει τη σωστή απόφαση. Η ανάδοχος θα πληρώσει το τίμημα των "αμαρτιών" του παρελθόντος, θα πάρει την μεγάλη ευθύνη κι είναι σίγουρη για την επιλογή της έχοντας καθαρή τη συνείδησή της. Ένα φιλί και μία "συγγνώμη" της έχουν δώσει το μέγιστο κίνητρο να συνεχίσει τη διαδικασία με τεράστιο προσωπικό κόστος.

Οι αδελφοί Νταρντέν εστιάζουν σε ανθρώπινα πορτραίτα μακριά από τον υλικό ευδαιμονισμό που κυριαρχεί. Το έργο τους αποκτά διαχρονική αξία, ειδικά όσο περνούν τα χρονιά κι η ανθρωπιά χάνεται. Αυτό είναι το πραγματικό μας πρόσωπο. Έρχονται να μας το θυμίσουν σε κάθε ευκαιρία. Οι θεατές γίνονται κοινωνοί των ταινιών τους, κομμάτι τους. Συμμετέχουν, ευαισθητοποιούνται, ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ. Το σημαντικότερο ίσως μυστικό της επιτυχίας: Η διάρκεια. Ποτέ δεν κουράζουν, ποτέ δε ξεπερνούν τα όρια.

Το φινάλε απροσδόκητο δοκιμάζει τις αντοχές μας. Μένει η αίσθηση της απόδρασης, η νεανική ορμή, η ανάγκη της συντροφικότητας. Μία ευαίσθητη ιστορία με σαφή κοινωνική χροιά που ξεπερνάει πρόσωπα και σύνορα. Σίγουρα δίπλα μας υπάρχουν αντίστοιχες περιπτώσεις. Οφείλουμε να είμαστε υποψιασμένοι και να έχουμε την ενσυναίσθηση να αντιληφθούμε και να δράσουμε, σώζοντας στην πραγματικότητα μία ζωή. Αυτό είναι το μεγαλύτερο δίδαγμα του σινεμά των Νταρντέν.