Ο δρόμος για το Γκουαντάναμο

Κάτι ανάμεσα σε ταινία μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ αποτελεί το "Road to Guantanamo" των Μάικλ Γουιντερμπότομ και Ματ Γουάιτκρος. Aργυρή Άρκτος Σκηνοθεσίας στο 56ο Φεστιβάλ του Βερολίνου για ένα πόνημα ρεαλιστικό που αγγίζει την πραγματική έκβαση των γεγονότων και τις φρικαλεότητες των αμερικανικών στρατευμάτων απέναντι σε αμάχους που συνελήφθησαν στο Αφγανιστάν. Έχει προηγηθεί η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους το 2001, που "νομιμοποιεί" ηθικά ως αντίποινα απέναντι στους τρομοκράτες τους βομβαρδισμούς της Βαγδάτης στο Ιράκ και την απόβαση στην Μέση Ανατολή, ώστε να βρεθεί άμεσα ο Οσάμα Μπιν Λάντεν.

Θα γίνουμε μάρτυρες της ιστορίας τριών φίλων που έκαναν το λάθος να βρεθούν στο Πακιστάν για τον γάμο του ενός και στην πορεία στην εμπόλεμη ζώνη. Πρόκειται για Βρετανούς υπηκόους. Τι να αποδείξεις όμως εκείνη τη στιγμή; Tα απάνθρωπα βασανιστήρια εξαντλούν τους πρωταγωνιστές. Πολλοί εύχονται να είχαν πεθάνει νωρίτερα. Ανακρίσεις επί ανακρίσεων και νέος κύκλος. Εγκλήματα πολέμου που αποσιωπώνται. Άλλοι τρελαίνονται, άλλοι προσεύχονται με το Κοράνι στα χέρια και μία παρέα περιμένει υπομονετικά την ημέρα που ο ήλιος θα ανατείλει ξανά. Μέχρι να φτάσει όμως αυτή πρέπει να αντέξει στο σκοτάδι.

Παρ΄ότι ο φιλελευθερισμός έχει επικρατήσει στις αγορές, βλέπουμε ξεκάθαρα τη χειρότερη μορφή του φασισμού να επανέρχεται στο προσκήνιο στους χώρους κράτησης. Τι διαφορά έχει η συμπεριφορά των δυνάμεων X-ray του ΝΑΤΟ στην προκειμένη περίπτωση σε σύγκριση με αυτές των Ες-Ες; Απαξιώνουν πλήρως την ανθρώπινη οντότητα. Αν γνωρίζεις κάποια στιγμή θα σπάσεις και θα μιλήσεις, αν όχι θα καταλήξεις απλά. Άλλωστε δεν είσαι κάτι παραπάνω από ένας αριθμός. 62, 78, 112 ... Η ιστορία δυστυχώς επαναλαμβάνεται. Ποιος έχει τη δύναμη να καταδικάσει; O Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, η Διεθνής Αμνηστία, η Ευρώπη; Kανείς πέρα από μερικές γραμμές συμπόνοιας.

Την ώρα που γίνονται όμως όλα αυτά εμείς κοιμόμαστε ήσυχοι. Δε νιώθουμε τύψεις. Το πρόβλημα δεν έχει χτυπήσει την πόρτα μας. Ακόμα κι όταν έφτασε κοντά σε αυτήν, με το Βελιγράδι να κατεδαφίζεται ολοσχερώς αρκεστήκαμε σε ανθρώπινη βοήθεια και μερικές δυναμικές συγκεντρώσεις από την μειοψηφία. Ένα σοκαριστικό θέαμα, μία συνταρακτική εμπειρία. "Μπορούσες να μυρίσεις τη βρόμα του θανάτου πάνω σου". Αυτός ο Γολγοθάς από τις τοπικές φυλακές μέχρι το Γκουαντάναμο της Κούβας αποτελεί ένα μάθημα ζωής για όλους μας. "Μη σηκώνεσαι, μην περπατάς, πέσε στα γόνατα". Το σύστημα αρέσκεται να κατασκευάζει ενόχους, ώστε να κρύψει τις αδυναμίες και τα λάθη του.

Τι ακολούθησε; To αφήγημα της απειλής της τρομοκρατίας καλά κρατεί ακόμα και σήμερα. Σε όλον τον κόσμο υψώνονται τείχη, σύμβολα εξουσίας και φαινομενικής ασφάλειας. Αυτός ήταν ο βασικός προεκλογικός λόγος του Ντόναλντ Τραμπ: "τείχος με το Μεξικό". Παράλληλα αναπτύχθηκε το κίνημα των Τζιχαντιστών. Χιλιάδες άνθρωποι νεκροί. Καταδικάζεται καθολικά. Πώς επιβιώνει θα αναρωτηθεί κάποιος εύλογα. Αφενός συντηρεί τον μύθο του κινδύνου για την παγκόσμια κοινότητα κι αφετέρου αγοράζει σταθερά βαρύ οπλισμό από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μία πορεία καθ΄όλα αμφίδρομη. Πώς θα παρουσιαστούν άλλωστε καλοί οι μεγάλοι ηγέτες, αν δεν υπάρχουν απέναντι "κακοί".

Tα παιδιά έχουν γίνει πλέον άντρες. Εκμυστηρεύονται πως νόμιζαν ότι το λεωφορείο θα τους πάει στη σωστή κατεύθυνση. Η ζωή τους έγινε εφιάλτης. Για καλή τους τύχη κατάφεραν να αποδράσουν. Τα σημάδια έμειναν όμως ανεξίτηλα στο σώμα και τη ψυχή τους. Μαζί τους βρέθηκαν περίπου 700 κρατούμενοι, οι 500 ίσως και παραπάνω μην έχοντας σχέση με την Αλ Κάιντα. Σε λιγότερους από δέκα αποδόθηκαν κατηγορίες. Για κάποιους τα δεινά συνεχίστηκαν. Για εμάς αυτή η ταινία αποτελεί τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Όχι όμως για ένα λεπτό, για μία ώρα, για μία ημέρα, αλλά για μια ολόκληρη ζωή ...