Πού είναι το σπίτι του φίλου μου

Ανατρέχουμε με ιλιγγιώδη ταχύτητα και ταυτόχρονα τη δέουσα προσοχή που του πρέπει στο έργο του κορυφαίου Ιρανού σκηνοθέτη Άμπας Κιαροστάμι. Γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1940 στην Τεχεράνη. Το 1967 θεμελίωσε το ίδρυμα για την Πνευματική ανάπτυξη παιδιών και νέων. Υπήρξε ο εγκέφαλος, ο οδηγός του ρεύματος του νέου ιρανικού σινεμά. Το έργο του, "Πού είναι το σπίτι του φίλου μου" (1987), τον καταξίωσε στον Δυτικό κόσμο κι αποτελεί το πρώτο μέρος της τριλογίας του Κόκερ (ακολούθησαν τα "κι η ζωή συνεχίζεται (1992) και "Μέσα στους Ελαιώνες" (1994). Θεωρείται ίσως ο σημαντικότερος σκηνοθέτης της δεκαετίας του 90΄. Έφυγε άδικα από τη ζωή το καλοκαίρι (και πάλι) του 2016 στο Παρίσι νικημένος από την επάρατη νόσο.

Ένας δάσκαλος μπαίνει στην τάξη. Έχει απόλυτο ύφος. Τα νεαρά αγόρια μοιάζουν φοβισμένα. Επιτελεί το δύσκολο έργο να τους μάθει γράμματα. Εξηγεί πόσο σημαντική είναι η συνέχεια στη γνώση. Γι΄αυτό ο κάθε μαθητής πρέπει να έχει το τετράδιό του. Εκεί μπορεί να ανατρέξει ανά πάσα στιγμή και να δει την πρόοδό του. Ο πρωταγωνιστής μας επιστρέφει στο σπίτι. Ο πατέρας στη δουλειά να εξασφαλίσει τα προς το ζην, η μητέρα τις οικιακές υποχρεώσεις. Είναι ο μεγάλος τους πρέπει να βοηθήσει κι αυτός με τα κοντινά ψώνια. Έχει κάνει όμως ένα μεγάλο λάθος. Πήρε καταλάθος το τετράδιο του συμμαθητή του. Σύντομα βρίσκει την αφορμή να φύγει από το σπίτι κι η "οδύσσειά" του ξεκινάει. Τρέχει τρέχει τρέχει ...

Αγνοεί τους κινδύνους με όπλο τον παρορμητισμό της ηλικίας του. Διασχίζει βουνά, πεδιάδες. Συναντάει μία αγελάδα, κότες κι άλλα ζωντανά. Ο σκηνοθέτης μας συστήνει τον τόπο του. Μία περιπλάνηση που διαρκεί για ώρες, δεμένη με εξαιρετική τοπική μουσική. Η ηθική της αθωότητας, το αίσθημα της ευθύνης, η ευγένεια κι η καλλιέργεια που σου προσφέρει η μόρφωση και το σχολείο. Σε όλη αυτή τη διαδρομή ο "μαέστρος" μας απεικονίζει δεξιοτεχνικά την τοπική κοινωνία. Θέλει να μας δείξει πως συνδέονται οι γενιές. "Το μέρος του καθενός είναι άλλο πράγμα". Παραδόσεις που περνούν από γενιά σε γενιά. Δίνει σαφή έμφαση στο ταξίδι όπως πολλοί σπουδαίοι στοχαστές στο πέρασμα των χρόνων.

Πέφτει σιγά σιγά το σκοτάδι. "Αν αργήσω θα τελειώσει το ψωμί". Μοιάζει σαν μία ημέρα-πορεία ενηλικίωσης. Ο Αχμέντ γίνεται μέσα σε μία ημέρα από παιδί ... άντρας. Είναι αποφασισμένος να φέρει σε πέρας την αποστολή του. Οι μεγάλοι μοιάζουν αδιάφοροι. Ο καθένας πλατιάζει με τις φλυαρίες του κι ο χρόνος περνάει. Μην έχοντας άλλη επιλογή επιστρέφει σπίτι. Θα καθίσει αξημέρωτα να γράψει τις ασκήσεις του συμμαθητή του. Το πρωί θα πάει καθυστερημένα στο σχολείο. Θα του το δώσει έτοιμο στα κρυφά. Ο δάσκαλος θα ελέγξει. Μικρή σημασία έχει από εδώ και πέρα η συνέχεια. Η αλληλεγγύη έχει ήδη κερδίσει.

Αυτός πρέπει να είναι ο πραγματικός στόχος των βαθμίδων εκπαίδευσης. Να φτιάξουν πρώτα απ΄όλα σωστούς ανθρώπους και στη συνέχεια να τους κάνουν ικανούς να σκεφτούν και να αναζητήσουν την πραγματική γνώση στο αντικείμενο με το οποίο θα αποφασίσουν να ασχοληθούν. Ο Κιαροστάμι μας μιλάει με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο για αυτά τα πολύ σημαντικά ζητήματα της ζωής. Τονίζει τη σημασία της επικοινωνίας, το ομαδικό πνεύμα, την αξία της πραγματικής φιλίας. Αρχές που σε οδηγούν ως πυξίδα στο υπόλοιπο της ζωής σου.

Σπουδαία προσωπικότητα ο Ιρανός. Ένας καλός φίλος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Ήρθε μάλιστα στην πόλη μας το 1992. Άφησε παρακαταθήκη τεράστιο έργο στις επόμενες γενιές και μία γενιά σκηνοθετών όπως ο Τζαφάρ Παναχί κι ο Ασγάρ Φαραντί που συνεχίζουν την "μαχητική κινηματογραφία" σε δύσκολα χρόνια. Χρυσός Φοίνικας για το "Taste of Cherry" (1997) και το μεγαλύτερο βραβείο στη Βενετία το 1999 με το "Ο άνεμος θα μας πάρει". Αναζητεί κι αυτός τις μικρές μικρές καθημερινές λεπτομέρειες μέχρι να φτάσει ο καθένας στη δική του προσωπική Ιθάκη.