Έθνη σε Αναταραχή

 O Tζάρεντ Ντάιαμοντ είναι μία εξέχουσα προσωπικότητα που έχει τιμηθεί με Βραβείο Πούλιτζερ για το έργο του "Όπλα, μικρόβια και Ατσάλι". Νωρίτερα είχε γράψει "την Κατάρρευση - Πώς οι Κοινωνίες επιλέγουν να αποτύχουν ή να επιτύχουν". Σήμερα θα συζητήσουμε για το νέο του αυτοβιογραφικό βιβλίο, "Έθνη σε Αναταραχή" που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Ρηγούλας Γεωργιάδου. Το συγκεκριμένο εγχείρημα ολοκληρώθηκε στην αφετηρία της πανδημίας και έλαβε διθυραμβικά σχόλια από του Νώε Χαράρι, Μπιλ Γκέιτς και Moises Naim.

Αναλύονται δώδεκα παράγοντες που έρχονται να δώσουν προεκτάσεις μίας προσωπικής κρίσης στις αντίστοιχες εθνικές. 8 Ιουλίου 1853 στην Ιαπωνία, η ρωσική επίθεση στη Φιλανδία στις 30 Νοέμβρη του 1939, το πραξικόπημα του Πινοσέτ στη Χιλή (11 Σεπτεμβρίου του 1973), το αποτυχημένο πραξικόπημα και η επακόλουθη γενοκτονία στη Ινδονησία (1 Οκτωβρίου 1965), καθώς και γεγονότα που αφορούν την ιστορική εξέλιξη Γερμανίας (νέοι το 1848, 1918 και 1968, πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα των 1871, 1839, 1990 αντίστοιχα - "χωρίς το 1968, δε θα υπήρχε ούτε το 1990") και Αυστραλίας. Αυτός είναι ένας πρώτος σκελετός. Μάθημα ιστορίας και ανθρωπογεωγραφίας με φιλοσοφικές νότες.

Το μεγάλο πλεονέκτημα του συγγραφέα είναι ότι έχει ζήσει σε όλες τις χώρες για τις οποίες έχει επιλέξει να γράψει για ένα μικρό ή μεγαλύτερο διάστημα. Η σύνθετη αφιέρωσή του στους γονείς του, τη σύζυγό του και τα παιδιά του αποδεικνύει πως μιλάμε για ένα έργο ζωής. Ο κοσμοπολίτης Diamond γίνεται ο ιδανικός "ξεναγός" για τον αναγνώστη. "Η πραγματική απειλή για τον Πολιτισμό δεν είναι ο COVID-19, αλλά η κλιματική αλλαγή, η εξάντληση των πόρων κι η διόγκωση της παγκόσμιας ανισότητας". Πριν ξεκινήσει να γράφει τις σειρές που φτάνουν στα χέρια μας είχε αντιληφθεί την ύπαρξη του "Crisis, Choice and Change" του 1973 (Little, Brown).

H δυναμική των αλλαγών ωστόσο καθιστά απόλυτα επίκαιρο το δικό του δοκίμιο (που συνοδεύεται με ένα πλήθος επεξηγηματικών εικόνων). Μέσα στη σπονδυλωτή του αφήγηση αποφασίζει να διαπλέξει ιδανικά τα γεγονότα. Αναζητεί συσχετισμούς και αλληλεπιδράσεις. Αναπόφευκτα έρχονται άτυπες συγκρίσεις και το μυαλό αυτού που διαβάζει το βιβλίο τρέχει. Θεωρώ πως απότοκος αρκετών από τα γεγονότα που αναφέρονται στο παρόν βιβλίο είναι η συμφωνία AUKUS μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Μεγάλης Βρετανίας και Αυστραλίας. Κι αφού αναφέραμε τις ΗΠΑ περνάμε ουσιαστικά στο δεύτερο μέρος που αφορά το παρόν και το μέλλον.

Στην υπερδύναμη ακόμα προεδρεύει ο Ντόναλντ Τραμπ. Για καλή μας τύχη τον διαδέχθηκε ο Μπάιντεν, αλλά η επικρατούσα πόλωση έφερε τους υποστηρικτές του πρώην προέδρου μέχρι το Καπιτώλιο. Μεγάλο ρόλο σε αυτό το τέλμα διαδραματίζουν τα Social Media και για να το εξηγήσει ιδανικά ο Ντάιαμοντ δίνει το παράδειγμα δύο φίλων του που με τις επιλογές τους εγκλωβίζονται στον μικρόκοσμό τους. Φυσικά κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ευρώπη και στην πατρίδα μας. Σημαντική είναι ακόμα η αναφορά στον θεμελιώδη ρόλο που έχουν στην ιαπωνική κοινωνία η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ και η ΥΓΕΙΑ.

Με το σχήμα του κύκλου ουσιαστικά ο σπουδαίος συγγραφέας επιλέγει να κλείσει αυτό το πολύ σημαντικό έργο του που θα μείνει στην ιστορία. "Ποια είναι η κινεζική λέξη που σημαίνει ταυτόχρονα κρίση και ευκαιρία"; H ειλικρινής αυτοαξιολόγηση είναι το πρώτο βήμα για τη βελτίωση. Τι γίνεται όμως όταν τα μείζονα προβλήματα του σήμερα δεν αντιμετωπίζονται δραστικά. Πυρηνική απειλή, συνέπειες της οικολογικής κρίσης μέσω της κλιματικής αλλαγής (εξαιρετικό το σχήμα της σελ.367) και όξυνση ανισοτήτων. Ετοιμαστείτε να τα βρούμε μπροστά μας.

πρώτη δημοσίευση parallaximag