Ματιές στα Βαλκάνια (οι ταινίες)

62ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ||

4-14/11/2021

 

Ματιές στα Βαλκάνια

 

Οι καλύτερες ταινίες της πρόσφατης παραγωγής από τα Βαλκάνια, καθώς και εξαιρετικές μικρού μήκους δημιουργίες, συμπεριλαμβάνονται στο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια» του 62ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

 

 

Επιλεγμένες ταινίες από τα Βαλκάνια

 

Ανωτέρα δύναμη / A Higher Law του Οκτάβ Τσελάρου

(Ρουμανία, Γερμανία, Σερβία)

 

(Παγκόσμια Πρεμιέρα στο 62ο ΦΚΘ)

 

Η Εκατερίνα, δασκάλα θρησκευτικών σε λύκειο και σύζυγος του ιερέα μιας μικρής πόλης, συνάπτει σχέση με τον Ιούλιου, έναν 16χρονο μαθητή με προβληματικό παρελθόν. Η Εκατερίνα προσπαθεί να διατηρήσει τον έλεγχο, αλλά η κατάσταση σταδιακά εκτροχιάζεται. Καθώς η Εκατερίνα αντιμετωπίζει μια πραγματική κρίση πίστης, η αγάπη του Ιούλιου γίνεται όλο και πιο επικίνδυνη όταν εξομολογείται τις «αμαρτίες» του στον ιερέα, τον άντρα της Εκατερίνα.

 

 

Μαθήματα Γερμανικών / German Lessons του Πάβελ Γκ. Βεσνάκοφ

(Βουλγαρία, Γερμανία)

Σε μια μέρα λήγει η περίοδος επιτήρησης για τον Νίκολα, όμως ο ίδιος έχει ήδη ετοιμάσει τη φυγή του από τη Βουλγαρία. Έχοντας ζήσει 25 χρόνια κομμουνισμού και άλλα τόσα σε μια ψευδεπίγραφη δημοκρατία, οι αντοχές του έχουν εξαντληθεί. Οι γονείς του χώρισαν σε μεγάλη ηλικία και δεν είναι σε θέση να φροντίζει και τους δύο. Τα παιδιά του δεν θέλουν να τον δουν πια, επειδή ο νέος σύζυγος της μητέρας τους –τον οποίο και ξυλοκόπησε, με αποτέλεσμα να του επιβληθούν περιοριστικοί όροι για έναν χρόνο– είναι συνεπής και έχει αποδειχθεί καλύτερος πατέρας από ό,τι υπήρξε ποτέ ο Νίκολα. Έχοντας πλέον πατήσει τα πενήντα, νιώθει αποτυχημένος και γεμάτος οργή. Τώρα δεν έχει άλλη επιλογή από το να αφήσει τα πάντα πίσω του και να κάνει μια νέα αρχή. Δυστυχώς, δύο μέρες πριν την αναχώρησή του, ο σκύλος του πατέρα του εξαφανίζεται. Ο Νίκολα ξεκινά να αναζητεί το σκυλί, προσπαθώντας παράλληλα να βρει τις απαντήσεις στα επώδυνα ερωτήματα της δικής του ζωής.

 

Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής, Βραβείο FIPRESCI – Sofia IFF

Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας, Βραβείο της Επιτροπής – Riviera IFF

 

 

Η βασίλισσα της κυψέλης / Hive της Μπλέρτα Μπασόλι

(Κόσοβο, Ελβετία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία)

 

Ο σύζυγος της Φαχριγιέ είναι αγνοούμενος του πολέμου στο Κόσοβο και, πέρα από το πένθος, η οικογένεια έχει να αντιμετωπίσει και οικονομικές δυσκολίες. Αναζητώντας διέξοδο, η Φαχριγιέ ξεκινά μια μικρή αγροτική επιχείρηση, αλλά στο οπισθοδρομικό πατριαρχικό χωριό όπου ζει, η φιλοδοξία και οι προσπάθειές της να γίνει ανεξάρτητη, καθώς και να βοηθήσει κι άλλες γυναίκες να πετύχουν το ίδιο, δεν αντιμετωπίζονται με θετικό μάτι. Η Φαχριγιέ παλεύει όχι μόνο για να στηρίξει την οικογένειά της, αλλά και για να ορθώσει ανάστημα απέναντι σε μια εχθρική κοινότητα, η οποία θέλει να τη δει να αποτυγχάνει.

 

Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής, Βραβείο Σκηνοθεσίας, Βραβείο Κοινού στην ενότητα World Cinema: Dramatic – Sundance IFF

Επίσημη υποψηφιότητα του Κοσόβου για Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας 2022

 

 

Ιντρεγκάλντε / Intregalde του Ράντου Μουντεάν

(Ρουμανία)

Η Μαρία, ο Νταν και η Ιλίνκα πραγματοποιούν το καθιερωμένο τους «ανθρωπιστικό» ταξίδι, που επαναλαμβάνουν στο τέλος κάθε χρονιάς. Οδηγώντας σε ορεινούς χωματόδρομους, φτάνουν σε απομονωμένα χωριά και προσφέρουν βοήθεια στους ντόπιους. Καθοδόν συναντούν έναν μοναχικό γέρο και αποφασίζουν να τον μεταφέρουν στο πριονιστήριο όπου υποτίθεται ότι εργάζεται. Όταν όμως το αυτοκίνητό τους κολλήσει σε ένα χαντάκι στο δάσος, κι αφού το πριονιστήριο αποδειχθεί πως είναι εγκαταλειμμένο και αναγκαστούν να περάσουν τη νύχτα με τον περίεργο ηλικιωμένο, οι ιδέες τους περί ενσυναίσθησης και αλληλεγγύης αρχίζουν να κλονίζονται.

 

Κέλτες / Celts της Μίλιτσα Τόμοβιτς

(Σερβία)

 

Βελιγράδι, 1993. H Μαριάνα διοργανώνει πάρτι μασκέ για τα όγδοα γενέθλια της κόρης της, ώσπου συνειδητοποιεί ξαφνικά ότι λαχταρά περισσότερα από έναν συρφετό από μεθυσμένους καλεσμένους κι έναν σύζυγο που δεν της δίνει την παραμικρή σημασία. Αποφασισμένη να ανακαλύψει τις συγκινήσεις που έχει να προσφέρει η νύχτα, φεύγει κρυφά από το σπίτι και περιπλανιέται στους άδειους δρόμους, αναζητώντας αυθεντικές εμπειρίες αντί για πενιχρά υποκατάστατα. Καθώς έρχεται σε οργασμό και καπνίζει ένα τσιγάρο με έναν ξένο, το πάρτι σιγά σιγά διαλύεται. Όπως συνέβη και με την πρώην Γιουγκοσλαβία, τη χώρα της Μαριάνα και των φίλων της.

 

Βραβείο Καλύτερης Ταινίας “Heart of Sarajevo”, Βραβείο Σκηνοθεσίας – Sarajevo IFF

Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Βραβείο FIPRESCI – Molodist IFF

 

 

Το σόου του Τζεμίλ / The Cemil Show του Μπαρίς Σαρχάν

(Τουρκία)

Ο Τζεμίλ, ένας ταλαίπωρος φύλακας σ’ ένα εμπορικό κέντρο, κάνει οντισιόν για τον ρόλο του κακού στο ριμέικ μιας b-movie από τη δεκαετία του '60, την εποχή που γυρίζονταν στην Τουρκία απομιμήσεις διάσημων χολιγουντιανών ταινιών καρέ προς καρέ. Ο Τζεμίλ δεν έχει την παραμικρή ελπίδα για τον ρόλο, παρόλ’ αυτά συνεχίζει να τον κυνηγάει με μανία. Μέχρι που ο ρόλος έρχεται σ’ αυτόν…

 

 

Όσο με βαστούν τα πόδια μου / As Far As I Can Walk του Στέφαν Αρσενίεβιτς

(Σερβία, Λουξεμβούργο, Γαλλία, Βουλγαρία, Λιθουανία)

 

Ο Στραχίνια και η σύζυγός του, Αμπαμπούο, στα είκοσι οκτώ τους αμφότεροι, έφυγαν από την Γκάνα στην αρχή της μεταναστευτικής κρίσης και κατάφεραν να φτάσουν στη Γερμανία, προτού απελαθούν και καταλήξουν στο Βελιγράδι. Η Σερβία μπορεί να μην είναι Γερμανία, αλλά ο Στραχίνια κάνει ό,τι μπορεί για να ξεκινήσει μια νέα ζωή. Δουλεύει σκληρά για να εξασφαλίσει άσυλο, δοκιμάζει να γίνει ποδοσφαιριστής σε έναν τοπικό σύλλογο και εργάζεται ως εθελοντής στον Ερυθρό Σταυρό. Η διαδικασία, ωστόσο, είναι μακρά και η Αμπαμπούο, μια παθιασμένη γυναίκα που φιλοδοξεί να γίνει ηθοποιός στο Λονδίνο, αισθάνεται πως δεν θα εκπληρώσει ποτέ τα όνειρά της. Ένα βράδυ, μια ομάδα από Σύρους πρόσφυγες καταφθάνει, καθοδόν προς τη Δυτική Ευρώπη. Ένας από αυτούς είναι ο Αλί, ένας χαρισματικός αριστερός ακτιβιστής. Η Αμαμπούο αρχικά τον χλευάζει, αλλά την επόμενη μέρα εγκαταλείπει τη Σερβία μαζί του, χωρίς να δώσει καμία εξήγηση. Ο Στραχίνια ξεκινά τη δική του βαλκανική οδύσσεια για τελείως διαφορετικούς λόγους από τους υπόλοιπους μετανάστες: εκείνος καταργεί τα σύνορα για την αγάπη. Διασκευάζοντας το μεσαιωνικό σερβικό έπος για τον θρυλικό ιππότη Μπάνοβιτς Στραχίνια, η ταινία υποκαθιστά τους εθνικούς ήρωες της σερβικής ταυτότητας με Αφρικανούς μετανάστες του σήμερα. Επίκαιρη και διαχρονική ταυτόχρονα, μια τολμηρή διασκευή που εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ταυτότητα, την παράδοση, τη φυλή και την αγάπη.

 

Κρυστάλλινη Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας, Βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής, Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού, Ειδική Μνεία για τη Διεύθυνση Φωτογραφίας, Βραβείο Europa Cinemas Label – Karlovy Vary IFF

 

 

Κολλητές / Sisterhood της Ντίνα Ντούμα

(Βόρεια Μακεδονία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο)

Οι έφηβες Μάγια και Γιάνα είναι αχώριστες και κάνουν τα πάντα μαζί. Η ισχυρογνώμων Γιάνα συνήθως αποφασίζει και η Μάγια ακολουθεί. Ένα βράδυ σε ένα πάρτι πιάνουν στα πράσα την Ελένα, το πιο δημοφιλές κορίτσι στο σχολείο, να κάνει σεξ με το αγόρι που αρέσει καιρό τώρα στη Μάγια και αποφασίζουν να τη βιντεοσκοπήσουν. Η Γιάνα πείθει τη Μαγιά να ποστάρει το βίντεο και, όταν αυτό γίνεται viral, η ζωή της Ελένα καταστρέφεται. Μια έντονη αντιπαράθεση μεταξύ των τριών κοριτσιών καταλήγει με την Ελένα να αγνοείται και τη Μάγια να θέλει να πάει στην αστυνομία… Η Γιάνα, όμως, έχει άλλη γνώμη.. Η Μάγια γίνεται ο νέος της στόχος και πρέπει να βρει το θάρρος να ξεφύγει από την τοξική σχέση τους και το μυστικό που απειλεί να καταστρέψει τη ζωή της.

 

Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής (Διαγωνιστικό Τμήμα «East of the West») – Karlovy Vary IFF

Επίσημη υποψηφιότητα της Βόρειας Μακεδονίας για Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας 2022

 

 

Αναζητώντας τη Βενέρα / Looking for Venera της Νορίκα Σέφα

(Κόσοβο, Βόρεια Μακεδονία)

 

Η Βενέρα, μια ήρεμη και εσωστρεφής έφηβη, ζει σε ένα μικρό χωριό στο Κόσοβο. Στο μικρό της σπίτι, τρεις γενιές βρίσκονται συνεχώς η μία μέσα στα πόδια της άλλης, με αποτέλεσμα η Βενέρα να μην έχει την παραμικρή ιδιωτικότητα. Κι έξω από το σπίτι, όμως, στους δρόμους και στα καφέ, τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα: το χωριό είναι μικρό και υπάρχει πάντα ένας αδελφός, ανιψιός ή γείτονας που την παρακολουθεί. Ένα κορίτσι, σ’ αυτό το μέρος, έχει χρέος πάνω απ’ όλα να προστατεύσει την καλή φήμη της ίδιας και της οικογένειάς της. Όλα αυτά δυσκολεύουν τη Βενέρα να ακολουθήσει τον δικό της δρόμο. Η διάθεσή της φτιάχνει προς το καλύτερο όταν γίνει φίλη με την επαναστατική Ντορίνα, η οποία έχει ήδη αγόρι. Τα δύο κορίτσια βγαίνουν να διασκεδάσουν μαζί, τουλάχιστον στον βαθμό που το επιτρέπει ο πατέρας της Βενέρα. Για ένα πράγμα είναι σίγουρες: δεν θέλουν να καταλήξουν σαν τις μητέρες τους. Όπως λέει και η ίδια η Βενέρα, δεν έχει δει ποτέ τους γονείς της να φιλιούνται.

 

Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής – Rotterdam IFF

Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής για την προώθηση της ισότητας των φύλων – Sarajevo IFF

Βραβείο Σκηνοθεσίας, Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας (Διαγωνιστικό Τμήμα «Young Cinema») – Hong Kong IFF

Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας – Cinema Jove-Valencia IFF

 

 

Λεοπάρδαλη της Ανατολίας / Anatolian Leopard του Εμρέ Καγίς

(Τουρκία, Πολωνία, Γερμανία, Δανία)

 

Στον παλαιότερο ζωολογικό κήπο της Τουρκίας, ο μοναχικός διευθυντής και μια υπάλληλός του φτιάχνουν έναν απίθανο δεσμό: προκειμένου να σταματήσουν την ιδιωτικοποίηση του ζωολογικού κήπου, κρύβουν τον θάνατο του παλαιότερου κατοίκου του, μιας λεοπάρδαλης της Ανατολίας, και διαδίδουν ότι δήθεν διέφυγε, θέτοντας σε κίνηση μια αλυσίδα από ευτράπελα και παραλογισμούς που σύντομα θα βγουν εκτός ελέγχου. Στην γκρίζα και πληκτική πρωτεύουσα της Τουρκίας, το φάντασμα της λεοπάρδαλης λειτουργεί ως πολλαπλός συμβολισμός.

 

Βραβείο FIPRESCI (ενότητα «Discovery») – Toronto IFF

Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, Βραβείο Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης (Εθνικό Διαγωνιστικό Τμήμα) – Antalya IFF

 

Μικρά Μεγάλα

 

Μια σειρά από ταινίες μικρού μήκους συστήνουν τα ταλέντα του αύριο στο 62ο Φεστιβάλ. H σχεδία / The Raft του Μάρκο Μέστροβιτς (Κροατία) είναι μια ταινία animation που κοιτάει το τέλος του κόσμου και φτάνει στο συμπέρασμα ότι, εάν η καταστροφή του κόσμου είναι ζήτημα πρωτίστως του μυαλού, τότε η μουσική είναι η σχεδία που θα μας σώσει. Στο Πέναλτι / Penalty Shot του Ροκ Μπιτσέκ (Κροατία, Σλοβενία, Αυστρία), δυο κολλητοί φίλοι παίζουν ποδόσφαιρο και, όταν μια παρέα μεγαλύτερων αγοριών διακόψει το παιχνίδι τους, θα έχουν ολότελα διαφορετικές αντιδράσεις: ο ένας θα το δει ως ευκαιρία να αποδείξει την αξία του, ενώ ο άλλος θα υποπτευθεί τα πραγματικά κίνητρα των αγοριών. Στη Μετατόπιση / Displaced του  Σαμίρ Καραχοντά (Κόσοβο), στο μεταπολεμικό Κόσοβο, δυο φίλοι κάνουν ό,τι περνάει απ’ το χέρι τους προκειμένου να παίξουν το αγαπημένο τους άθλημα, κουβαλώντας τη μοναδική τους περιουσία, τα τραπέζια του πινγκ πονγκ. Στην Πλαστική σημειολογία / Plastic Semiotic (Ρουμανία), ο Ράντου Ζούντε φτιάχνει μια αλληγορία για την ίδια τη ζωή μέσα από τα πιο αγαπημένα ανθρώπινα αντικείμενα: τα παιχνίδια. Τέλος, στο Πώς νίκησα την κόλλα και τον μπρούντζο / How I Beat Glue and Bronze του Βλαντίμιρ Βούλεβιτς (Σερβία, Γερμανία), η κρυφή ζωή του Μιχάιλο έρχεται στην επιφάνεια όταν οι συνάδελφοί του καταθέτουν τις μαρτυρίες τους για εκείνον.