Η Αποφοίτηση

Το πέρασμα από το σχολείο στην κοινωνία, από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση, από την αγνότητα, στην αδυσώπητη καθημερινότητα πραγματεύεται στη νέα του ταινία, ο 48χρονος, Κρίστιαν Μουντζίου. " Η Αποφοίτηση ", έρχεται να ακολουθήσει την " Δύση ", το " Πίσω από τους Λόφους " και το " Τέσσερις μήνες, Τρεις εβδομάδες, Δύο ημέρες ". Δικαιωματικά κέρδισε το OSCAR Σκηνοθεσίας στις Κάννες, περιγράφοντας την " ζούγκλα " του σύγχρονου κόσμου, τα επώδυνα ηθικά διλήμματα και τις συλλογικές κοινωνικές ευθύνες, που καθημερινά ως μονάδες, αλλά κι ως σώμα προσπαθούμε να αποποιηθούμε.

Για να καταδείξει όλα τα παραπάνω με εμφατικό τρόπο βασίζεται στη σχέση πατέρα-κόρης. Ένας μεσοαστός γιατρός σπουδάζει χρόνια το παιδί του, για να το στείλει στο εξωτερικό. Για μία καλύτερη ζωή, με την ελπίδα να πάρει αυτό, που αξίζει, καθώς η χώρα δεν μπορεί να την απορροφήσει και να επιβιώσει με αξιοπρέπεια. Σας θυμίζει κάτι; Οι τελικές εξετάσεις πλησιάζουν, αριστούχος μαθήτρια, όμως μία μέρα πριν ένα ατύχημα θα ταράξει τα νερά. Στον αγώνα του, θα συναντήσει εμπόδια και θα παρεκκλίνει των αρχών του. Για καλό σκοπό θα μου πείτε. Όχι για να κερδίσει κάτι ο ίδιος. Δυστυχώς όμως, θα γίνει κομμάτι ενός φαύλου κύκλου, που δεν έχει τέλος κι απαιτεί συνεχείς εξυπηρετήσεις κι υποχρεώσεις. Δούναι και λαβείν.

Το φιλμ σαφώς κι έχει οικουμενικό χαρακτήρα. Δεν αφορά μόνο την Ρουμανία, αλλά και την Ελλάδα και την Ευρώπη ολόκληρη, η οποία νοσεί και το ποτάμι, για κακή μας τύχη, μοιάζει να μην έχει επιστροφή. Η διαφθορά και τα συμφέροντα κυριαρχούν. Η φυγή μοιάζει με λύτρωση κι η παραμονή, η προσπάθεια, με εθελούσια αποδοχή των αμαρτιών των προηγούμενων γενιών. Ο σκηνοθέτης διεισδύει στα άδυτα της κοινωνίας και θέτει καίρια ερωτήματα. Θέλουμε άραγε να αλλάξει αυτή η κατάσταση ή μήπως εν μέρει μας βολεύει;

Το 2012, κατά την παρουσία του στο 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο Μουντζίου δήλωνε, " αφήνω την ζωή να με εμπνέει με την πολυπλοκότητά της, δεν εμπνέομαι από άλλες ταινίες, που αποτελούν ήδη μία ερμηνεία της. Το θέμα που κάθε φορά επιλέγω, σχετίζεται με ό,τι με απασχολεί στη ζωή μου, εμένα τον ίδιο. Για παράδειγμα, γύρισα το «4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 ημέρες» όταν επρόκειτο να γίνω πατέρας. Τώρα που έχω δύο παιδιά, με απασχολούσε το τι θα τους πω για το ρόλο της θρησκείας στην κοινωνία, γι΄ αυτό έκανα το πρόσφατο φιλμ μου «Πίσω από τους λόφους». Επίσης, συχνά επιλέγω θέματα καθημερινά, θέματα που ίσως διαβάζω από τις εφημερίδες.»

Σκιαγραφείτε υποδειγματικά το προφίλ του Ρομέο (Adrian Titieri). Αποδίδεται τέλεια το πολυεπίπεδο δράμα του. Είναι η τραγική φιγούρα, καθώς στο βωμό του μέλλοντος της μονάκριβης κόρης του, θυσιάζει κάθε αξία κι ηθική. Από ένα σημείο και μετά γίνεται αυτό που κατέκρινε, δυσκολεύεται να αντικρίσει την αλήθεια κατάματα. Το αδιέξοδο επιτείνεται. Αλυσιδωτές εξελίξεις, κυκεώνας ψεμάτων και προβλημάτων, που έρχονται ως συνέπεια αυτών. Τουλάχιστον στο τέλος, λίγο πριν τα χάσει όλα, σύζυγο, κύρος, εργασία, κερδίζει την κόρη του, που σιωπηλά τον συγχωρεί για την πίεση, που της έχει ασκήσει όλο το προηγούμενο διάστημα, διώχνοντας τις αμφιβολίες και τον καλεί στην τελετή αποφοίτησης.

Δεν υπάρχει παρουσία μουσικής. Τις στιχομυθίες των πρωταγωνιστών διακόπτει μόνο ο ήχος του κινητού του πρωταγωνιστή, που χτυπά συχνά. Αντίθετα η κάμερα μέσα από το αυτοκίνητο, δίνει αξία στην εικόνα. Μία πόλη υπό κατάρρευση. Θυμίζει το Ταξί από την Τεχεράνη, καθώς το πλάνο επαναλαμβάνεται. Σαν να θέλει να πείσει τον θεατή, πως ο πατέρας έχει απόλυτο δίκιο. Η Ελίζα πρέπει να πάει στην Αγγλία για το καλό της. Κι ας μείνει με το παράπονο η καημένη γιαγιά.

Στο Τετάρτη 4:45 του Αλέξη Αλεξίου, ακουγόταν συνεχώς μία φωνή να λέει " έχετε ευθύνη ". Eίναι ακριβώς η συλλογική ευθύνη της κοινωνίας, για τα καθημερινά, μικρά και μεγάλα, εγκλήματα. Η υποκρισία της κι η συγκάλυψη αυτών, πρέπει να εκλείψει, αν θέλουμε να έχουμε ένα καλύτερο αύριο. Οι σχέσεις κράτους-παρακράτους πρέπει να δώσουν την θέση τους στην Δημοκρατία και τις αρχές, που διέπει επιτέλους. Είναι όμως εύκολο, όταν το φαινόμενο έχει επεκταθεί παγκοσμίως; Σειρά των νέων να πάρουν την τύχη στα χέρια τους. Χαμογελάστε ... κι απολαύστε το.