TO ΠΟΛΥΠΛΟΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ

 Γράφει ο Ζήσης Μπούρτζος

 Αναφερόμενοι στο Δυτικό (προηγμένο) κόσμο, θα θεωρούσαμε ότι το ζήτημα της Δημοκρατίας έχει ήδη από χρόνια λυθεί. Απουσία δικτατορικών καθεστώτων, σχεδόν καθολική κατάργηση της θανατικής  ποινής, καθιερωμένη ελευθεροτυπία και ελευθερία έκφρασης , κατοχυρωμένη διάκριση των εξουσιών και (άρα) ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας. Μια διεισδυτικότερη όμως ματιά στα πράγματα ,θα δημιουργούσε ισχυρές αμφιβολίες για το κατά πόσον η αίσθηση αυτή επαληθεύεται έμπρακτα.

    Καταρχάς, για να θυμηθούμε, ίσως με ελαφρά παράφραση, τον σπουδαίο Ζαν Πωλ-Σαρτρ , ‘’μόνο όποιος δεν χρειάζεται να κωπηλατεί ,μπορεί να αλλάξει τη πορεία της βάρκας’’. Συνεπώς, η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στα κοινά ,η δυναμική συμμετοχή τους στη διαμόρφωση πολιτικών (που τους αφορούν άμεσα) προϋποθέτει να είναι λυμένο το ζήτημα της επιβίωσης. Με άλλα λόγια να είναι απαλλαγμένοι από την αγωνία, το άγχος της επόμενης μέρας ,ώστε να είναι σε θέση να αφιερώσουν τον απαιτούμενο χρόνο (αλλά και τη φαιά ουσία/ενέργεια) που απαιτεί η ενασχόληση με τα κοινά. Στη σημερινή ,χαρακτηριζόμενη από την όξυνση των κοινωνικών και οικονομικών αντιθέσεων εποχή, (ναι και στον ανεπτυγμένο κόσμο, απότοκο της εμμονής στην εφαρμογή σε καθολική σχεδόν κλίμακα περιοριστικών και μονεταριστικών πολιτικών) η συνθήκη αυτή μόνο διασφαλισμένη και δεδομένη δεν είναι!

   Σε δεύτερο επίπεδο , ποτέ δεν ήταν τόσο έντονη η διαπλοκή και η ευρύτερα ανάπτυξη αμαρτωλών και ανεξέλεγκτων σχέσεων μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και των οικονομικών ελίτ ανά τον κόσμο. Ο γιγαντισμός πολυεθνικών εταιριών και τραπεζών και η λήψη αποφάσεων-που καθορίζουν εν πολλοίς το συλλογικό πεπρωμένο- από εξωθεσμικά , υπερεθνικά διευθυντήρια (με χαρακτήρα κλειστού κονκλαβίου και άραγε με ποιόν γνώμονα) δημιουργεί στρεβλή κατάσταση όπου κατά προτεραιότητα εξυπηρετούνται τα συμφέροντα των ισχυρών εις βάρος της ευημερίας των πολλών (η βούληση των οποίων επιδεικτικά και απροκάλυπτα αγνοείται). Τα πολιτικά κόμματα απογυμνώνονται από ιδεολογικό περιεχόμενο , μεγαλώνει η απόσταση της ηγεσίας τους όχι μόνο από τα μέλη -ψηφοφόρους αλλά ακόμη και από τα υψηλόβαθμα στελέχη και βουλευτές (που παραδοσιακά λειτουργούσαν ως ομάδες πίεσης επηρεάζοντας τες, ενώ συχνά οι εσωκομματικές ζυμώσεις ,που σήμερα ατονούν, προήγαγαν το διάλογο και την πολιτική σκέψη ).  Η αυτονόμηση αυτή είναι σαφές ότι ναρκοθετεί το κοινωνικό συμβόλαιο και επιφέρει πλήγμα καίριο στην ποιότητα της Δημοκρατίας. Αν σε όλα αυτά προστεθεί και η συχνά μονομερής .αποσπασματική πληροφόρηση που παρέχουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (εναρμονισμένη με τις επιδιώξεις είτε της Κυβέρνησης είτε των ιδιοκτητών τους, αναλόγως με το αν είναι κρατικά ή ιδιωτικά) εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τους κινδύνους που ελλοχεύουν.

       Ποια είναι λοιπόν η εναλλακτική απέναντι στη ζοφερή αυτή πραγματικότητα; Κατά καιρούς Έλληνες πολιτικοί έχουν διατυπώσει ενδιαφέρουσες προτάσεις θεσμικής θωράκισης και προάσπισης ή ενίσχυσης της διαφάνειας . Από την υποχρεωτική τηλεοπτική μετάδοση των συνεδριάσεων των κομμάτων ή το ασυμβίβαστο ανάμεσα στην κομματική ιδιότητα και την κρατική θέση (Μιχ. Χαραλαμπίδης) ή τη δυνατότητα του νομοθετικού σώματος να ελέγχει και να εγκρίνει τις δαπάνες – οι οποίες θα έρχονται στο φως- όσων Υπουργείων διαθέτουν μυστικά κονδύλια, δεν λείπουν οι ιδέες προς την θετική (και αυτά είναι μερικά μόνο ενδεικτικά παραδείγματα για να είμαστε δίκαιοι) κατεύθυνση. Πεδίο δόξης λαμπρό για την επερχόμενη προοδευτική Κυβέρνηση η (έστω σταδιακή) υλοποίησή τους.

 

 ΥΓ 1:   Η θεσμοθέτηση λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας (δηλαδή της δυνατότητας ενός μίνιμουμ αριθμού πολιτών και πάνω να προτείνουν νόμο) ,κάτι που άλλωστε από δεκαετίες συμβαίνει στη γειτονική Ιταλία αλλά και η παροχή δυνατότητας σε μικρό αριθμό βουλευτών να φέρουν νόμο προς συζήτηση στο σύνολο του σώματος ,οπωσδήποτε θα ήταν ευεργετική.

ΥΓ 2 :    Ο νομοθετικός αποκλεισμός ιδεών (όσο σκοτεινές και αποκρουστικές και αν είναι) μάλλον δεν συμβάλλει στην εμβάθυνση της Δημοκρατίας ,αντιθέτως υποδηλώνει φόβο και αμηχανία.. (για να μη γίνει αναφορά σε ηρωοποίηση αυτών των ιδεών!)