1917

Λίγες ημέρες μετά την μεγάλη διπλή νίκη-βράβευση στις Χρυσές Σφαίρες κόντρα στα προγνωστικά, το 1917 του Σαμ Μέντες ήρθε στη Θεσσαλονίκη κι εμείς βρεθήκαμε στον κινηματογράφο Βακούρα για να το παρακολουθήσουμε στην πρώτη του προβολή το απόγευμα Πέμπτης. Ένα βιογραφικό έργο που έχει βασιστεί στις μαρτυρίες του παππού του σκηνοθέτη. Αποχωρώντας από την αίθουσα σηκώθηκα μουδιασμένος, εξουθενωμένος, αγχωμένος. Μία ψυχοσωματική εξάντληση, μία πληρότητα αισθήσεων, ένα δίωρο μάχης για την επιβίωση και το χρέος παρέα με τους πρωταγωνιστές.

Ο Α΄Παγκόσμιος πόλεμος μαίνεται. Έχει ξεκινήσει ήδη από το 1914 και θα ολοκληρωθεί όπως γνωρίζουμε το 1918. Εμείς μεταφερόμαστε στον Απρίλιο του 1917 μέσα στα χαρακώματα. Το σκηνικό κάθε άλλο παρά άνοιξη θυμίζει. Δύο νεαρά παιδιά, ο Μπλέικ κι ο Σκόφιλντ αναλαμβάνουν μία δύσκολη αποστολή. Πρέπει να μεταφέρουν ένα μήνυμα που θα σώσει χιλιάδες ζωές. Με κομμένη κυριολεκτικά την ανάσα παρακολουθούμε την διαδρομή τους. Μία ανελέητη περιπλάνηση με πυξίδα το συναίσθημα. "Επικίνδυνο πράγμα η ελπίδα". Αγώνας μέχρι εσχάτων. Ποτέ δεν είναι αργά. Το τέλος φτάνει μόνο όταν υλοποιηθεί ο σκοπός.

Χωρισμένη σε δύο μέρη η ταινία όσο προχωράει μου φέρνει συνειρμικά στο μυαλό το βιβλίο του Νταβίντ Ντιόπ, "Τη νύχτα όλα τα αίματα είναι μαύρα", που αναφέρεται στην ίδια πονεμένη για την ανθρωπότητα χρονική περίοδο. Ο όλεθρος του πολέμου, η παντελής έλλειψη κάθε μορφής ηθικής. Οι πάντες είναι αναλώσιμοι. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από τις συρράξεις. Δεν κοιτάει χρώμα, δεν κοιτάει στολές, κόβει το νήμα της ζωής και συνεχίζει. Αυτά ακριβώς επιδιώκει να φωνάξει ο σκηνοθέτης σε μία περίοδο που τα τυμπανά του ηχούν ξανά κι η γειτονιά μας περνάει δύσκολες ώρες.

Τεχνικά μιλάμε για ένα ντελίριο εικόνων. Ο Ρότζερ Ντίκινς διευθυντής φωτογραφίας έχει βάλει φαρδιά πλατιά τη σφραγίδα. Εξαιρετικό και το μοντάζ. Η κάμερα ακολουθεί τους ήρωες. Θαρρείς αρκετές στιγμές πως παίζεις κάποιο παιχνίδι δράσης στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η αδρεναλίνη χτυπάει κόκκκινο. Το ανθρώπινο στοιχείο παλεύει να μείνει ζωντανό, όταν οι καταστάσεις επιβάλλουν βάναυσα την αποκτήνωση. Παντού διαμελισμένα πτώματα. Επιβάλλεται να πατήσεις πάνω τους για να προχωρήσεις. Ερείπια ενός κόσμου που καταρρέει. Πώς να συνεχίσει η ανθρωπότητα μετά από αυτό το σοκ; Aκόμα κι οι επιζώντες είναι βαριά (ψυχικά) τραυματίες.

Μπορεί σήμερα να βιώνουμε μία άλλη μορφή "πολέμου". Μίας οικονομικής εξαθλίωσης, αλλά είμαστε τυχεροί καθώς δε βιώσαμε την μαζική εξόντωση. Που δεν είδαμε τον εφιάλτη με τα μάτια μας κι υπάρχει η ΕΙΡΗΝΗ. Μιλάμε για 16.000.000 νεκρούς μόνο στα πεδία των μαχών (1914-1918). Κάποιους τους "ενδιέφερε μόνο η μάχη". Η υστεροφημία και το μετάλλιο. Πάντα όμως ελλοχεύει ο κίνδυνος της παγίδας που θα οδηγήσει σε αποστολή αυτοκτονίας. "Εκεί είναι η γη που ο συμφερτός κατοικεί". Οι άνθρωποι, τα πιο αυτοκαταστροφικά όντα ... Μοναδική σωτηρία η ίδια η φύση. Αρκετές φορές είναι καρμικό να αντέξεις.

103 χρόνια μετά το φάντασμα αναβιώνει και σήμερα τα όπλα είναι υπερηχητικά, ικανά να εξαφανίσουν τα πάντα όταν ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και πάψει το διάστημα της ψυχρής εκεχειρίας. Δράση σε εξωτερικό χώρο και παράλληλα στιγμές κλειστοφοβικού θρίλερ. Διττή μάχη απέναντι στον εχθρό και τον χρόνο. Παντού συντρίμμια μίας εποχής. Αθώα θύματα στον βωμό συμφερόντων "τρελών" ηγετών. Δυστυχώς η Ιστορία δε γίνεται μάθημα κι όλα δείχνουν πως επαναλαμβάνεται κι όλοι εμείς απλά καταδικασμένοι να ζήσουμε όσα έρχονται.