Τζαφάρ Παναχί : «Αυτό δεν είναι ταινία»

 

Ο μαθητής του Αμπάς Κιαροστάμι στην Τεχεράνη, που έφτασε στην κορυφή της Ευρώπης

 Τα 62 του χρόνια κλείνει σήμερα ο Τζαφάρ Παναχί. Ο κορυφαίος Ιρανός σκηνοθέτης, πρεσβευτής του νέου Κύματος του Κινηματογράφου της πατρίδας του, που περνάει την τελευταία δεκαετία εγκλωβισμένος – εντός των τειχών - δε σταματάει στιγμή να δημιουργεί. Την πρώτη Μάρτη του 2010 συνελήφθη μαζί με τον Μοχάμεντ Ρασούλοφ από το καθεστώς Αχμεντινετζάντ και καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυλάκιση. Λίγο καιρό μετά αφού αποφυλακίστηκε, του απαγορεύτηκαν η έξοδος από τη χώρα, η επαφή με τον τύπο και η δυνατότητα σκηνοθεσίας με εικοσαετή ισχύ.

 Η ουμανιστική ματιά του δημιουργού αποτελεί σήμα κατατεθέν του. Ειδικά στο πρώτο κομμάτι του έργου του ασχολήθηκε εκτεταμένα με την μοίρα των γυναικών στο Ιράν. Έκανε γνωστή την καταπίεση που δέχονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Το πλήρωσε και υπέστη ... λογοκρισία. Οι αξίες και τα ιδανικά του όμως ήταν τόσο υψηλά που κανείς δεν μπόρεσε και με κανέναν τρόπο να σβήσει τη φλόγα που καίει μέσα του. Τα δύο τελευταία του έργα μας αναλύουν το μωσαϊκό της πρωτεύουσας και πληγές της επαρχίας.

 Μετά τη συνεργασία του με τον Κιαροστάμι ("Μέσα στους Ελαιώνες"), έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με το "White Balloon" το 1995. Κέρδισε τη Χρυσή Κάμερα στις Κάννες. Δύο χρόνια μετά είχε σειρά η Χρυσή Λεοπάρδαλη του Λοκάρνο για το "Mirror". Ο θρυλικός του "Κύκλος" το 2000 έφτασε στην κορυφή της Βενετίας (Χρυσός Λέοντας και Βραβείο FIPRESCI). Το 2006 κερδίζει με το "Offside" την Αργυρή Άρκτο στο Βερολίνο. Εκεί όλοι θέλουν να βρεθούν στην μεγάλη αναμέτρηση του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος ποδοσφαιρικό στο εθνικό στάδιο με φόντο το Μουντιάλ.

 

Δύο χρόνια μετά τις δικαστικές του περιπέτειες στη Θεσσαλονίκη και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της φτάνει το "This is not a movie". Μία ταινία τεκμηρίωσης για τη ζωή του σκηνοθέτη. Ακολουθεί η "Κλειστή Κουρτίνα" το 2013 που του χαρίζει τη δεύτερή του Αργυρή Άρκτο. Μία φυλακή εντός κι εκτός των αυστηρών ορίων της. Το 2015 είναι η τρίτη και φαρμακερή, καθώς με το "Taxi" φτάνει στην πολυπόθητη Χρυσή 'Αρκτο. Όλες του τα φιλμ μέχρι αυτό το σημείο τα παρακολουθήσαμε στην Ελλάδα. Διανομή δεν πήρε μονάχα το τελευταίο του έργο, "3 Faces" (2018), που κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου στις Κάννες. 

 Ο ίδιος υποστηρίζει ρομαντικά τα εξής: "Είμαι κινηματογραφιστής. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο πέρα από ταινίες. Το σινεμά είναι η έκφραση μου και το νόημα της ζωής μου. Τίποτα δεν μπορεί να με εμποδίσει από το να κάνω ταινίες. Γιατί όταν απομονώνομαι τότε συνδέομαι με τον εσωτερικό μου κόσμο. Το σινεμά ως τέχνη αναδεικνύεται ως η κύρια ενασχόληση μου. Γι' αυτό πρέπει να συνεχίσω να κάνω ταινίες υπό οποιεσδήποτε συνθήκες ως φόρο τιμής και να αισθάνομαι ζωντανός».

 Αποτελεί έναν "στρατιώτη" της ελευθερίας και της έκφρασης, εκπροσωπεί κάθε μορφής απελευθέρωση. Είναι δίπλα στους πολίτες της χώρας του κι ας τον διακατέχει μία βαθιά μελαγχολία . Έχει καταφέρει να μεταφέρει τις συνθήκες που βιώνει ο ίδιος κι οι συμπατριώτες του σε ολόκληρο τον κόσμο. Η απλότητα, η αμεσότητα, η ζωντάνια κάνει το έργο του ξεχωριστό και προσιτό στο μέσο κοινό που τον ΄χει λατρέψει. Πολιτική και θρησκεία "παντρεύονται" στις υποθέσεις του και φαίνεται ξεκάθαρα ποιος είναι ο ρόλος τους. Σκοπός είναι όμως ένας, να μείνει ο άνθρωπος αλώβητος ...