Επτά χρόνια Μάη

Πέρυσι γίναμε μάρτυρες της συγκινητικής προβολής "Restless" με τον πατέρα του θύματος να κάνει την εμφάνισή του στη σκοτεινή αίθουσα και να προκαλεί ρίγη. Σε μία από τις πρώτες μας στάσεις στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης επιλέξαμε το "Επτά Χρόνια Μάη" του Αφόνσο Ουτσόα σε συμπαραγωγή Βραζιλίας κι Αργεντινής. Ένα επεισόδιο βίαιης καταστολής στοιχειώνει τον Ράφαελ εδώ και χρόνια. Το έργο αποκτά χαρακτήρα επίκαιρο, καθώς στη χώρα του καφέ μετά την εκλογή του Μπολσονάρου η κατάσταση έχει ξεφύγει για τα καλά κι οι ανισότητες έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.

Σκοτάδι αργά βήματα, οχήματα περνούν με ιλλιγγιώδη ταχύτητα. Μία ειδική ομάδα επιχειρήσεων βάζει στον στόχο έναν νέο. Ο πρωταγωνιστής τραυματίζεται σωματικά, αλλά κυρίως ψυχολογικά. Για το υπόλοιπο της ζωής του είναι αναγκασμένος να ζήσει με τον φόβο της απειλής. Οι αδίστακτη πολιτοφυλακή ενημερώνει την μητέρα του με κυνισμό, ότι εφόσον τον βρει θα πετάξει το κεφάλι του στην αυλή της. Η διαχείριση της παραβατικότητας οδηγεί σε αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Εδώ έχουμε μία μαρτυρία, μία κατάθεση ψυχής ενός θύματος που βίωσε την κόλαση στη γη.

Η Λατινική Αμερική πασχίζει να ορθοποδήσει. Από την μία αναζητά την ταυτότητά της στον χρόνο κι από την άλλη είναι πάντα αναγκασμένη να προστατεύει την κυριαρχία της από πραξικοπήματα με την ευλογία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής τις περισσότερες φορές. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να μπλέξουν με τη νύχτα, τα ναρκωτικά, τα όπλα, τις γυναίκες για να επιβιώσουν. Δεν έχουν το υπόβαθρο να καταλάβουν το λάθος. Από την αλάνα που παίζουν ποδόσφαιρο χωρίς παπούτσια βρίσκονται ανάμεσα σε εκβιασμούς κι απειλές. Αποτελούν κι οι ίδιοι μοχλούς εκμετάλλευσης που όταν είναι άχρηστοι στο σύστημα απλά θα πεταχτούν.

Οι άνθρωποι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στη δικαιοσύνη. "Ποια δικαιοσύνη, ποιοι νόμοι"; Είναι βαθιά πληγωμένοι με σημάδια ανεξίτηλα. Θέλουν να αποδράσουν, αλλά δε βλέπουν παράθυρο διαφυγής, σωτηρίας. Πουθενά φως. Αν κάνεις το λάθος δεν μπορείς να ξεκολλήσεις από τον βούρκο. Όσο ο καιρός περνάει δεν μπορείς καλά καλά να ξεχωρίσεις τι είναι δίκαιο και τι άδικο. Ο θεατής καλείται να αποφασίσει ποιος είναι ο θύτης και ποιο το θύμα. Κι η απόφαση είναι πολύ δύσκολη. Πρέπει να λάβει υπόψιν του δεκάδες παραμέτρους. Σε βασανίζει όλη αυτή η διαδικασία, σε εξαντλεί.

Σε μία ταινία τεκμηρίωσης μόλις 42΄κάνεις τόσες πολλές δεύτερες σκέψεις και προσπαθείς να αναζητήσεις προεκτάσεις και συνδέσεις. "Ο κόσμος δεν είναι άδικος εξαιτίας (μονάχα) της αστυνομίας". Τώρα είναι ώρα αγώνα κι ανατροπών. Αμφισβήτησης και αναζήτησης της αλήθειας. Μία παθητική στάση οδηγεί σε μια εναλλαγή συναισθημάτων νεκρού-ζωντανού-νεκρού-ζωντανού μέχρι το μαθηματικό επώδυνο τέλος. Μη ξεχνάτε άλλωστε "καμία νύχτα δεν κρατάει για πάντα", όσο κι αν το σκοτάδι έχει πέσει βαθύ.