H Γέφυρα των Κατασκόπων

Ο αειθαλής Στίβεν Σπίλμπεργκ επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη στα εβδομήντα του χρόνια, με την " Γέφυρα των Κατασκόπων ", τίτλο κυριολεκτικό και συγχρόνως αλληγορικό, που βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο, που κυκλοφόρησε το 2010. Μία ταινία φόρο τιμής στο αμερικανικό κλασσικό σινεμά, ανθρωποκεντρική, με διαχρονικό χαρακτήρα, καθώς από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και το τέλος της δεκαετίας του 1950, φτάνουμε στο σήμερα και την σοβαρή απειλή της τρομοκρατίας, μέσω μίας αφηγηματικής γέφυρας.

Οι σχέσεις Ρωσίας-Αμερικής τεταμένες, η απειλή της χρήσης των πυρηνικών επισκιάζει τα πάντα. Ο φόβος κι ο τρόμος κυριεύουν τις συνειδήσεις ανά τον κόσμο. Το FBI συλλαμβάνει έναν Ρώσο πράκτορα στις ΗΠΑ. Ένα Σοβιετικό Τέρας μέσα στη Νέα Υόρκη. Αναζητείται ένας ανεξάρτητος δικηγόρος για την υπεράσπιση του Έιμπελ (Μαρκ Ράιλανς). Αυτός θα είναι ο Τζέιμς Ντόνοβαν (Τομ Χανκς), άπειρος μεν, αψεγάδιαστος δε, πιστός στην δεοντολογία, προσπαθεί να εξασφαλίσει μία δίκαια δίκη, παρά τις αντιξοότητες που θα συναντήσει στην πορεία και τελικά πετυχαίνει το μέγιστο αποτέλεσμα, σώζοντας τη ζωή του κατηγορουμένου.

Στο ίδιο διάστημα, ένας αμερικανικό ελικόπτερο καταρρίπτεται κι ο Γκάρι Πάουερς συλλαμβάνεται σε ρωσικό έδαφος. Η CIA εμπιστεύεται τον Ντόνοβαν, για μία τόσο σπουδαία υπόθεση Εθνικής σημασίας, μετά την επιτυχία του στην υπόθεση Έιμπελ. Ο Αμερικανός δικηγόρος αναχωρεί για το Βερολίνο (β΄μέρος) και διαπραγματεύεται την ανταλλαγή των κρατουμένων, πάντα όμως πιστός στις αρχές του και την δικαιοσύνη. Η λογική του νικά το θυμικό. Το πολύκροτο πάρε-δώσε θα γίνει πράγματι σε μία γέφυρα (των Κατασκόπων) της πρωτεύουσας της Γερμανίας.

Ο σκηνοθέτης τονίζει: " Είναι μία ταινία συνόλου. Δεν είναι μόνο ο Τομ Χανκς, που είναι καταπληκτικός στην ταινία. Ο Μαρκ Ράιλανς είναι εξίσου καλός. Είναι ολόκληρο το επιτελείο, που τους στηρίζει στη διήγηση αυτής της πραγματικής ιστορίας. Βασίζεται σε αληθινά γεγονότα. Γι΄αυτό η ικανοποίησή μου είναι τεράστια, γιατί στο τέλος πρόκειται για μία ταινία υποκριτικού συνόλου. " 

Το ανθρώπινο δράμα καθηλώνει τον θεατή, συγκινεί. Οι ψυχολογικές συγκρούσεις συνεχείς. Οι καταστάσεις από τα δύο στρατόπεδα αλληλοσυμπληρώνονται. Δεν υπάρχει καλός και κακός, νικητής κι ηττημένος σ΄έναν πόλεμο, που μαίνεται ανεξέλεγκτα από τότε, έστω και μέσω της διπλωματίας.  Στα μάτια μας διαδραματίζεται ένα θρίλερ με πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Οι συνεχείς ερωτήσεις προκαλούν αμηχανία τόσο στον πρωταγωνιστή, όσο και στον θεατή, καθώς αγγίζουν τις ευαίσθητες, ηθικές, γκρίζες ζώνες. Πόσο δύσκολη είναι άραγε η θέση του Ντόνοβαν, πού πρέπει να υπερασπιστεί τον κατάσκοπο;

Η ερμηνεία του Ράιλανς, που τον οδήγησε στο Oscar β΄ανδρικού ρόλου, συγκλονιστική. Ψύχραιμος, περήφανος, με λεπτότητα και δίχως να μεμψιμοιρεί στιγμή, καθ΄ότι αρχικά μοιάζει καταδικασμένος. Μέσα σε ένα παιχνίδι διεφθαρμένων προσδοκιών και ψεύτικων υποσχέσεων αποτελεί ένα πιόνι στις ορέξεις των μεγάλων κι όμως είναι γεννημένος πρωταγωνιστής.

Αυτή ήταν η τέταρτη συνεργασία, Σπίλμπεργκ και Τομ Χανκς. Οι τρεις προηγούμενες προσπάθειες ήταν στη " Διάσωση του στρατιώτη, Ράιαν " (1998), στο " Πιάσε με, αν μπορείς " (2002) και στο " The Terminal " (2004). H φράση του Τομ Χανκς, " Κάθε άνθρωπος αξίζει μία άμυνα (υπεράσπιση), έχει ειπωθεί από τον ηθοποιό και στο " Πράσινο μίλι " (1999). Επίσης, αυτή ήταν η δεύτερη σύμπραξη του σκηνοθέτη με τους αδελφούς Κοέν. Η πρώτη νωρίτερα το 2010 στο " Αληθινό  Θράσος ".

Η αρχή μαεστρική. Σιωπή, περισσεύουν οι λέξεις. Το είδωλο, ο ίδιος, το πορτρέτο (απεικόνιση), είναι καθαρά θέμα αντίληψης, θέσης, οπτικής γωνίας. Η οριστική νίκη του συστήματος είναι αναπόφευκτη κι οι συνέπειες δυσμενείς. Όλα αυτά αντιβαίνουν στην ακεραιότητα του χαρακτήρα κάποιων ανθρώπων, στο σωστό, στο λογικό, στα ιδανικά και την ιδεολογία. Υπάρχουν ακόμα άμεμπτοι, ρομαντικοί. Η μουσική του Τόμας Νιούμαν στο δεύτερο μισό, επιτείνει την αγωνία, δίνει σασπένς στις σκηνές, μέχρι την τελική λύτρωση.

Μία απλή ταινία, που μας παραπέμπει σε μία άλλη εποχή, αλλά θίγει έμμεσα παθογένειες και προβλήματα του σήμερα. Αξίζει να το δει κανείς, να εμβαθύνει, να ψάξει την ιστορία, διότι τα λάθη του παρελθόντος καλό είναι να γίνουν μάθημα για όλους μας, ώστε να αποφευχθούν ανάλογα στο μέλλον. Κάπως έτσι πέρασα από την μία άκρη της γέφυρας στην άλλη μέσα σε δυόμισι περίπου ώρες ...