Ο Πόλεμος των Φτωχών

 

Το νέο βιβλίο του Eric Vuillard (Ημερήσια Διάταξη - Βραβείο Γκονκούρ 2017, Κονγκό, 14η Ιουλίου) "ο Πόλεμος των Φτωχών κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση Γιώργου Φαράκλα. Έφθασε μάλιστα μέχρι την τελική διεκδίκηση του International Booker, το οποίο απονεμήθηκε στο "Τη νύχτα όλα τα αίματα είναι μαύρα του Νταβίντ Ντιόπ (Εκδ.Πόλις). Πρόκειται για 83 σελίδες που κρύβουν μέσα τους τεράστιο πλούτο ιστορικών γνώσεων και σκέψεων. Μία ταξική μάχη που εδώ τοποθετείται γεωγραφικά στη Νότια Γερμανία το 1524, αλλά μεταφέρει ένα μήνυμα επίκαιρο και συγχρόνως οικουμενικό και διαχρονικό. 

Πρώιμη Αναγέννηση. Ο πόλεμος των χωρικών αποτέλεσε τον πρόδρομο της Γαλλικής Επανάστασης. Πρωταγωνιστής ένας νεαρός θεολόγος. Ο Τόμας Μύντσερ. Τον ακολουθεί ένα τραυματικό παρελθόν που έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στη ψυχή του. Θεωρεί τον πόνο μία κρίσιμη εμπειρία που σφυρηλατεί τον χαρακτήρα των ανθρώπων. Αναρωτιέται πως η θρησκεία που βασίζεται στον λόγο του Θεού δημιουργεί τον δικό της ταξικό διαχωρισμό ("Οι πατρίκιοι στην Παναγία, οι πληβείοι στην Αγία Αικατερίνη). Προσπαθεί να κάνει τη Βίβλο προσιτή στην πλατιά μάζα του λαού με βάση τον ορθό λόγο. Χρησιμοποιεί τα λατινικά κι όχι τα γερμανικά και πατάει σε μία γενικά αποδεκτά ηθική.

Γλαφυρές περιγραφές, παραστατικότητα και ζωντάνια. Αποφυγή παγίδων και κουραστικών επαναλήψεων. Η ιστορία συμπλέκεται με την μυθοπλασία και τα όρια χάνονται στην αφήγηση. Mοιραία έρχεται η επίκληση στο συναίσθημα του αναγνώστη. Οι λέξεις βράζουν, οι φράσεις καίνε. "Μην κολακεύετε τους ηγεμόνες. Σε διαφορετική περίπτωση καταδικάζετε τους εαυτούς σας να καταστραφούν μαζί τους. Η διαπραγμάτευση είναι πολεμική τέχνη". Μεντεσέδες των παλιών αξιών ξεχαρβαλώνονται. Οι κοινωνικές ανισότητες εντείνονται. "Οι δυνατοί δεν εκχωρούν ποτέ τίποτα, ούτε νερό, ούτε ελευθερία".

Η αμφισβήτηση αποτελεί την αφετηρία κάθε επανάστασης. Ο Μύντσερ έχει ως πυξίδα του τον Θεό της πείνας, της αρρώστιας, της ταπείνωσης, των αδυνάτων. "Ο λαός βρωμάει, μουγκρίζει, αλλά ακόμα σκέφτεται". Στηλιτεύει τα κακώς κείμενα κάθε μορφής εξουσίας. Αντιλαμβάνεται πολύ νωρίς πως το χρήμα κι οι έμποροι της εποχής (μετέπειτα επιχειρηματίες και βιομήχανοι) κινούν τα νήματα σε παγκόσμια κλίμακα. "Η αγγλική είναι η γλώσσα του εμπορεύματος και το εμπόρευμα είναι ο ΘΕΟΣ". Για να υπάρξει αντίδραση επιβάλλεται η άριστη γνώση της κατάστασης. Μία ακροβασία ανάμεσα στο χρέος και την υποταγή.

Άνισος αγώνας από τη γέννησή του. "Η αιωνιότητα δε θέλει άλλη αιματοχυσία, αλλά η στρόφιγγα δε λέει να κλείσει. Η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ. Δεν τελειώνει ποτέ". Ο ίδιος ο συγγραφέας ζει έτοιμος να υποστηρίξει κάθε εξέγερση με δίκαια αιτήματα. "Αν δεν αφήσεις πίσω σου έστω μία λέξη πέφτεις για πάντα στην αφάνεια". Όπως και τότε, έτσι και σήμερα ο "Θεός μένει σιωπηλός". Τα γεγονότα που μας διηγείται ο Βυϊγιάρ δεν είναι ευρέως γνωστά στους περισσότερους. Αυτό συνέβη επειδή κάποιοι γραφιάδες δέχτηκαν να "πλαστογραφήσουν" κι η μνήμη των κατατρεγμένων σβήστηκε.

Από το παρελθόν στο παρόν με φόντο το μέλλον. Είναι σαφές πως έχουμε πάρει λάθος δρόμο κι η κοινωνική έκρηξη είναι θέμα χρόνου. Εξαιρετικά αυτή την ιδέα έχει συλλάβει ο Μπονγκ Τζουν-χο με τα "Παράσιτα". Εδώ έρχεται ένα βιβλίο να συμπληρώσει μία ταινία και να ανοίξουν έναν ιδιαίτερο διάλογο στο μυαλό του θεατή-αναγνώστη. Αυτός είναι ο Πολιτισμός, αυτές είναι οι Τέχνες κι ο ρόλος τους. Να κρατούν τη σκέψη ενεργή και να ακονίζουν την κριτική ικανότητα. Ο Μύντσερ είναι εξουθενωμένος πλέον κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η μοίρα προδιαγεγραμμένη. "Μόνο η νίκη είναι ευκταία. Θα τη διηγηθώ" ...

πρώτη δημοσίευση DOC tv